Pytanie czytelnika
Czym można zastąpić ranitydynę? Czy famotydyna działa tak samo? Co teraz rekomendować do stosowania bez recepty za Ranigast czy Raniberl?
Krótka odpowiedź
Famotydyna działa 7,5 razy silniej od ranitydyny, bez recepty dostępna jest jedynie w preparacie Famidyna. Poniżej przedstawiamy co można polecić pacjentowi zamiast ranigastu w zależności od przyczyny stosowania.
Wyjaśnienie
Leki z ranitydyną zostały wstrzymane lub wycofane na całym świecie – jest to problem globalny związany z możliwym zanieczyszczeniem potencjalnie rakotwórczymi związkami z grupy nitrozoamin, które powstają podczas syntezy samej API – ranitydyny.
Problem nie dotyczy innych leków z grupy antagonistów receptora H2, czyli dostępnej w Polsce famotydyny oraz dostępnych za granicą cymetydyny i nizatydyny. W Polsce famotydyna bez recepty dostępna jest jedynie w preparacie Famidyna, który jest trudno dostępny, więc w praktyce pozostają tylko leki na receptę (wymienione w tabeli poniżej).
Aktualizacja 2024:
W obrocie dostępna jest już famotydyna w preparacie Ranigast Famotydyna.
Stosowane dawki ranitidyny | Równoważna dawka famotydyny |
---|---|
ranitydyna 75 mg (Ranigast Pro) | famotydyna 10 mg (Famidyna) |
ranitydyna 150 mg (Ranigast Max, Raniberl MAX, Riflux) | famotydyna 20 mg (Ulfamid, Famogast -Rp.) |
ranitydyna 300 mg (2 dawki 150 mg) | famotydyna 40 mg (Ulfamid, Famogast -Rp.) |
Warto wiedzieć, że famotydyna:
- jest ok. 7,5 x silniejsza od ranitydyny i stąd równoważna dawka do 150 mg ranitydyny to 20 mg famotydyny,
- podobnie jak ranitydyna, zaczyna działać po 1 h i jej działanie utrzymuje się do 12 h,[1]
- ma inny profil efektów ubocznych i może być gorzej lub lepiej tolerowana przez różnych pacjentów,
- w leczeniu wrzodów stosowana jest w dawce jednorazowej na noc (40 mg), podczas gdy ranitydynę stosuje się rano i wieczorem (po 150 mg).
Według wieloośrodkowego badania klinicznego z randomizacją oceniającego skuteczność ranitydyny i famotydyny w leczeniu choroby wrzodowej żołądka oba leki są podobnie skuteczne.[2] Większość badań klinicznych dotyczyła jednak leczenia wrzodów dwunastnicy, które mogą być leczone zarówno ranitydyną, jak famotydyną.[3]
Proponujemy, aby pacjentów pytających o alternatywę do ranitydyny pytać, czy lek był zalecony przez lekarza:
A. Lek zalecony przez lekarza.
W przypadku, gdy ranitydyna była zalecona przez lekarza, przekaż informację o dostępności famotydyny i zaleć konsultacje lekarską. Ranitydyna mogła być stosowana np. jako lek osłonowy zapobiegający albo leczący owrzodzenia dwunastnicy. Inhibitory pompy protonowej nie mogą być wówczas alternatywą, bo wykazują jedynie działanie gastroprotekcyjne i nie chronią przed owrzodzeniami dwunastnicy.
B. Lek stosowany w samoleczeniu.
Jeśli ranitydyna była stosowana w samoleczeniu, zapytaj, na jakie objawy pacjent ją stosował. Bez recepty może być stosowana jedynie w leczeniu schorzeń czynnościowych takich jak dyspepsja i zgaga.
- Jeśli zgaga pojawia się częściej niż 2/tydz., lepiej polecić inhibitory protonowej: omeprazol lub pantoprazol. Bez kontroli lekarskiej można je stosować przez 14 dni, nie częściej niż 3 x do roku.
Piśmiennictwo
- Inadomi, John M. et al.: PPI use in the OTC era: Who to treat, with what, and for how long? Clinical Gastroenterology and Hepatology, Volume 3, Issue 3, 208 – 215. 2005 pełny tekst⬏
- Higuchi K, Watanabe T, Tominaga K, Shiba M, Nakagawa K, Uno H, Kitada K, Satoh H, Chono S, Uchida T, Fujiwara Y, Arakawa T. Effects of ranitidine on quality of gastric ulcer healing compared with famotidine: a randomized, controlled, multicenter trial. Int J Clin Pharmacol Res. 2005;25(4):187-94. abstrakt⬏
- Alcalá Santaella R, Guardia J, Pajares J, Pique J, Pita L, Alvárez E, Castellanos P, Guarner L, Ortiz J, Pesquera R, et al. A multicenter, randomized, double-blind study comparing once-daily bedtime administration of famotidine and ranitidine in the short-term treatment of active duodenal ulcer. Hepatogastroenterology. 1989 Jun;36(3):168-71. abstrakt⬏
Antagonistów receptorów H2 nie zaleca się stosować jako leków zapobiegających owrzodzeniom żołądka wywoływanych przez NLPZ, ponieważ nie chronią błony śluzowej, tylko maskują objawy uszkodzenia.
Gdzieś słyszałem tę teorię, ale nie wiem, skąd pochodzi. W każdym razie nie ma ona potwierdzenia w badaniach i wytycznych. Blokery H2 są stosowane jako gastroprotekcja, zapobiegają krwawieniom, choć nie tak skutecznie jak PPI. Nietrudno o opracowania na ten temat, są nawet połączenia NLPZ + blokery H2 w jednej tabletce (choć nie na polskim rynku):
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3890976/
Myślę, że można uznać ją za jeden z farmaceutycznych mitów. 🙂