Relative Infant Dose, czyli w dosłownym tłumaczeniu “względna dawka dla niemowlęcia”, to parametr opracowany przez WHO określający stosunek dawki substancji leczniczej, jaką dziecko otrzymuje z mlekiem matki, do dawki substancji leczniczej, jaką przyjmuje mama w przeliczeniu na masę ciała.
Mając wartość RID możemy obliczyć, jaką dawkę leku przyjmie dziecko wraz z mlekiem, co w przypadku leków, które mają określone dawki pediatryczne, pozwala nam oszacować czy dawka ta będzie przekraczać dawkę terapeutyczną.
Parametr RID, dla substancji, dla których jest określony, możesz znaleźć w wielu bazach leków, takich jak:
W przypadku leków, dla których dawki terapeutyczne nie są określone, parametr ten wykorzystywany jest do szacowania ogólnego bezpieczeństwa. Przyjmuje się, że lek jest bezpieczny, jeżeli wartość RID jest mniejsza niż 10% i nie powinien być stosowany, jeżeli RID jest większy niż 25%. Trzeba jednak zauważyć, że parametr określa procentowo dawkę, jaką otrzyma dziecko, co może być mylące, jeśli lek ma szeroki zakres dawek terapeutycznych u dorosłych.[1]
W tabeli poniżej znajdziesz parametry RID wybranych substancji leczniczych.
| Substancja aktywna | RID [%] | Kategoria dr. Hale’a |
|---|---|---|
| paracetamol | 6,41–24,23 | L1 |
| ibuprofen | 0,12–0,66 | L1 |
| ketoprofen | 0,3 | L2 |
| flurbiprofen | 0,7–1,4 | L2 |
| amoksycylina | 0,95 | L1 |
| loperamid | 0,03 | L2 |
| cefaklor | 0,4–0,8 | L1 |
| cefadroksil | 0,8–1,3 | L1 |
| cefuroksym | 0,6–2,0 | L2 |
| azytromycyna | 5,9 | L2 |
| trymetoprym | 3,9–9 | L2 |
| oksazepam | 0,28–1,00 | L2 |
| alprazolam | 8,5 | L3 |
| kaptopryl | 0,02 | L2 |
| amiodaron | 9,58–43,1 | L5 |
| karbamazepina | 3,8–5,9 | L2 |
| kwetiapina | 0,02–0,10 | L2 |
| metformina | 0,3–0,7 | L1 |
| fenobarbital | 24 | L4 |
| etosuksymid | 31,4–73,5 | L4 |
| sotalol | 25,5 | L4 |
| acyklowir | 1,09–1,53 | L2 |
Ocena parametru RID jest wskazówką, a nie sztywnym wyznacznikiem. Przykładowo szacuje się, że RID paracetamolu może wynosić nawet 24,23, a jest on uznawany za bardzo bezpieczny w okresie laktacji.
Aby obliczyć jaką dawkę otrzymuje dziecko wraz z mlekiem, korzystamy z przekształcenia wzoru:
Przykład: Matka ważąca 70 kg przyjmuje lek, którego RID = 10%, w dawce 140 mg. Dawka, jaką otrzymuje matka w przeliczeniu na kilogram masy ciała, wynosi 2 mg (140:70=2).
Podstawiamy dane do wzoru:
Jeśli dziecko waży 10 kg, to otrzyma wraz z mlekiem 2 mg substancji leczniczej (bo 0,2 mg/kg m.c.*10 kg = 2 mg).
Dla ułatwienia możesz skorzystać z opracowanego przez nas kalkulatora. Po wprowadzeniu wszystkich danych (dawka leku dla matki, masa ciała matki, masa ciała dziecka, wartość RID) automatycznie przeliczy on dawkę, jaką otrzymuje dziecko.
W ocenie przenikania leku do mleka matki wykorzystuje się również inne parametry, takie jak:
Opracowano na podstawie: Monografie Apteczne: Ocena bezpieczeństwa stosowania leku w czasie karmienia piersią (link).
Piśmiennictwo
- Anderson P: What Do All the Numbers Mean? Breastfeeding Medicine, 2016.⬏
