Synonimy: resveratrol, ekstrakt z czerwonego wina, wyciąg z wina

Resweratrol należy do polifenoli, które naturalnie występują w soku z fioletowych winogron, czerwonym winie, morwie czy jagodach. Stanowi składnik preparatów o statusie suplementu diety, dedykowanych osobom z chorobami w obrębie układu sercowo-naczyniowego oraz wspomagająco w poprawie widzenia.

Działanie i zastosowanie resweratrolu

Resweratrol występuje w postaci dwóch stereoizomerów – cis oraz trans. Postacią aktywną jest trans-resweratrol. Ilość resweratrolu w źródłach roślinnych zależy od miejsca ich występowania oraz procesu obróbki termicznej. Badania na zwierzętach wskazują, że resweratrol poprawia wrażliwość na insulinę, ma działanie przeciwstarzeniowe i przeciwnowotworowe. W badaniach in vitro resweratrol działał przeciwpłytkowo, przeciwzapalnie, neuroprotekcyjnie i immunomodulująco. Zarówno badania laboratoryjne, jak i kliniczne wskazują, że przyjmowanie resweratrolu przyczynia się do zmniejszenia masy ciała. Ponadto resweratrol wykazał skuteczność w alergicznym nieżycie nosa. Dowody na skuteczność resweratrolu w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, nefropatii cukrzycowej, chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego, PCOS, reumatoidalnym zapalenia stawów i wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy są niewystarczające, aby jednoznacznie je potwierdzić. Pozytywny wpływ resweratrolu na wzrok wykazały badania in vitro i na zwierzętach. Wpływ resweratrolu na poprawę funkcji poznawczych i glikemię pozostaje niejasny. Resweratrol jest prawdopodobnie nieskuteczny w redukcji ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych oraz u pacjentów z zespołem metabolicznym lub niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby.

Skuteczność resweratrolu potwierdzona w badaniach klinicznych

Wyniki badań klinicznych wykazały, że resweratrol jest prawdopodobnie skuteczny w leczeniu takich wskazań jak:

• Otyłość – metaanaliza 28 badań klinicznych wykazała, że suplementacja resweratrolu przyczynia się do redukcji masy ciała średnio o 0,5 kg, wskaźnika BMI o 0,17 kg/m² oraz obwodu talii o 0,8 cm. Resweratrol nie wpływał jednak na procent tłuszczowej masy ciała. Największą skuteczność uzyskano przy stosowaniu resweratrolu w ilości < 500 mg na dobę oraz gdy suplementacja trwała dłużej niż trzy miesiące. Ponadto lepsze wyniki obserwowano u pacjentów otyłych niż z prawidłową masą ciała.^[1]
• Alergiczny nieżyt nosa – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z udziałem 151 pacjentów wykazało, że stosowanie sprayu donosowego z resweratrolem 3 razy na dobę przez miesiąc przyczyniało się do obniżenia poziomów IgE, IL-4, TNF-α i eozynofilów u chorych z alergicznym nieżytem nosa.^[2] Inne badanie z udziałem 68 dzieci wykazało, że donosowe stosowanie resweratrolu w połączeniu z beta-glukanem 3 razy na dobę przez dwa miesiące zmniejszało katar, swędzenie i niedrożność nosa oraz redukowało potrzebę zastosowania leków przeciwhistaminowych.^[3]

Niewystarczające dowody na skuteczność resweratrolu

Wstępne badania kliniczne wskazują, że stosowanie preparatu złożonego (resweratrol + witamina C + cynk + flawonoidy) nieznacznie wpływa na redukcję objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc takich jak kaszel i odkrztuszanie plwociny. Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z udziałem 60 pacjentów z nefropatią cukrzycową wykazało, że przyjmowanie 500 mg na dobę resweratrolu w połączeniu z losartanem przez 90 dni pozwoliło na zmniejszenie stosunku albumina/kreatynina oraz zwiększenie poziomu enzymów antyoksydacyjnych.^[4]

Wieloośrodkowe badanie kliniczne wykazało, że dodanie 500 mg na dobę resweratrolu do terapii meloksykamem przyczynia się do zmniejszenia bólu i sztywności u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego.^[5] Przyjmowanie 1500 mg dziennie resweratrolu wpływało na zmniejszenie stężenia testosteronu o 23,1%, DHEA o 22,2% i insuliny na czczo o 31,8% u pacjentek z zespołem policystycznych jajników. Nie zaobserwowano natomiast zmian w poziomie lipidów i masie ciała.^[6]

Niewielkie badania kliniczne wykazały, że resweratrol łagodzi objawy reumatoidalnego zapalenia stawów i wpływa na poprawę jakości życia u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem okrężnicy. Resweratrol stanowi również składnik suplementów diety mających wspomagać prawidłowe widzenie. Dowody na jego skuteczność w tym wskazaniu pochodzą jednak głównie z badań in vitro oraz na zwierzętach. W badaniach in vitro z wykorzystaniem ludzkich komórek nabłonka barwnikowego siatkówki resweratrol hamował ich apoptozę oraz zwiększał aktywność biorącej udział w procesach oksydacyjnych dysmutazy ponadtlenkowej. Może więc być potencjalnie zastosowany jako środek zapobiegający uszkodzeniom oksydacyjnym siatkówki.^[7] Resweratrol wykazał również działanie przeciwzapalne po podaniu miejscowo w mysim modelu suchego oka.^[8] Badania kliniczne, w których stosowano resweratrol, były przeprowadzone na niewielkiej próbie pacjentów i cechują się niską jakością.

Sprzeczne dowody na skuteczność resweratrolu

Istnieją sprzeczne dowody na skuteczność resweratrolu w poprawie funkcji poznawczych u osób starszych i cukrzycy. Metaanaliza 11 badań klinicznych wykazała, że przyjmowanie resweratrolu przyczynia się do zmniejszenia stężenia glukozy na czczo, insuliny, HbA_1c i poprawy wrażliwości na insulinę u pacjentów z cukrzycą. Resweratrol nie przyniósł korzyści pacjentom bez zdiagnozowanej cukrzycy.^[9] Badanie kliniczne z 2012 roku wykazało, że dodatek resweratrolu do terapii lekami przeciwcukrzycowymi przyczynia się do obniżenia stężenia HbA_1c, ciśnienia tętniczego, cholesterolu całkowitego, lecz nie miał wpływu na HDL, LDL i masę ciała.^[10] Jednak inne przeprowadzone badania nie potwierdzają skuteczności resweratrolu u pacjentów z cukrzycą.

Brak dowodów na skuteczność resweratrolu

Według badań populacyjnych nie występuje korelacja między spożyciem resweratrolu wraz z dietą a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych. Wyższe spożycie resweratrolu nie przyczyniało się do  zmniejszenia ryzyka śmierci względem grupy o niskim spożyciu.^[11] Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją wykazało, że przyjmowanie resweratrolu przez 28 dni nie wpływa na poprawę funkcji poznawczych u młodych dorosłych.^[12] Resweratrol nie wpływa na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi u pacjentów z zespołem metabolicznym.^[13] Metaanaliza 4 badań klinicznych wykazała, że stosowanie resweratrolu nie wpływa na stężenie enzymów wątrobowych i insulinooporność u chorych z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby.^[14]

Bezpieczeństwo stosowania resweratrolu

Przyjmowanie resweratrolu w ilościach znajdujących się w żywności jest określane jako prawdopodobnie bezpiecznie, tak samo jak suplementacja w ilości do 1500 mg na dobę przez okres trzech miesięcy.^[15] W badaniach klinicznych resweratrol był dobrze tolerowany. Wysokie dawki powodowały u niektórych pacjentów biegunkę.

Resweratrol w ciąży i podczas laktacji

Spożywanie produktów zawierających resweratrol, takich jak ciemne winogrona czy jagody, jest uważane za bezpieczne w okresie ciąży i laktacji. Nie dotyczy to jednak wina ze względu na zawartość alkoholu.

Interakcje resweratrolu

Resweratrol może hamować agregację płytek krwi i zwiększać ryzyko krwawienia podczas jednoczesnego przyjmowania leków przeciwzakrzepowych i/lub przeciwpłytkowych. Badania in vitro wskazują, że resweratrol może zmieniać stężenie we krwi niektórych leków, np. teofiliny, olanzapiny, omeprazolu, citalopramu, warfaryny, paracetamolu, blokerów kanału wapniowego i leków przeciwgrzybiczych.

Preparaty dostępne na rynku zawierające resweratrol

Przykłady suplementów diety dostępnych na rynku, które zawierają resweratrol, zaprezentowano w poniższej tabeli.

Wybrane suplementy zawierające resweratrol:

Piśmiennictwo

1. Mousavi, S. M., Milajerdi, A., Sheikhi, A., Kord-Varkaneh, H., Feinle-Bisset, C., Larijani, B., Esmaillzadeh, A. (2019). Resveratrol supplementation significantly influences obesity measures: a systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials. Obesity reviews : an official journal of the International Association for the Study of Obesity, 20(3), 487–498. https://doi.org/10.1111/obr.12775⬏
2. Lv, C., Zhang, Y., Shen, L. (2018). Preliminary Clinical Effect Evaluation of Resveratrol in Adults with Allergic Rhinitis. International archives of allergy and immunology, 175(4), 231–236. https://doi.org/10.1159/000486959⬏
3. Miraglia Del Giudice, M., Maiello, N., Capristo, C., Alterio, E., Capasso, M., Perrone, L., Ciprandi, G. (2014). Resveratrol plus carboxymethyl-β-glucan reduces nasal symptoms in children with pollen-induced allergic rhinitis. Current medical research and opinion, 30(10), 1931–1935. https://doi.org/10.1185/03007995.2014.938731⬏
4. Sattarinezhad, A., Roozbeh, J., Shirazi Yeganeh, B., Omrani, G. R., Shams, M. (2019). Resveratrol reduces albuminuria in diabetic nephropathy: A randomized double-blind placebo-controlled clinical trial. Diabetes & metabolism, 45(1), 53–59. https://doi.org/10.1016/j.diabet.2018.05.010⬏
5. Hussain, S. A., Marouf, B. H., Ali, Z. S., Ahmmad, R. S. (2018). Efficacy and safety of co-administration of resveratrol with meloxicam in patients with knee osteoarthritis: a pilot interventional study. Clinical interventions in aging, 13, 1621–1630. https://doi.org/10.2147/CIA.S172758⬏
6. Banaszewska, B., Wrotyńska-Barczyńska, J., Spaczynski, R. Z., Pawelczyk, L., Duleba, A. J. (2016). Effects of Resveratrol on Polycystic Ovary Syndrome: A Double-blind, Randomized, Placebo-controlled Trial. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 101(11), 4322–4328. https://doi.org/10.1210/jc.2016-1858⬏
7. Yang, Y., Wu, Z. Z., Cheng, Y. L., Lin, W., Qu, C. (2019). Resveratrol protects against oxidative damage of retinal pigment epithelium cells by modulating SOD/MDA activity and activating Bcl-2 expression. European review for medical and pharmacological sciences, 23(1), 378–388. https://doi.org/10.26355/eurrev_201901_16786⬏
8. Abengózar-Vela, A., Schaumburg, C. S., Stern, M. E., Calonge, M., Enríquez-de-Salamanca, A., González-García, M. J. (2019). Topical Quercetin and Resveratrol Protect the Ocular Surface in Experimental Dry Eye Disease. Ocular immunology and inflammation, 27(6), 1023–1032. https://doi.org/10.1080/09273948.2018.1497664⬏
9. Liu, K., Zhou, R., Wang, B., Mi, M. T. (2014). Effect of resveratrol on glucose control and insulin sensitivity: a meta-analysis of 11 randomized controlled trials. The American journal of clinical nutrition, 99(6), 1510–1519. https://doi.org/10.3945/ajcn.113.082024⬏
10. Bhatt, J. K., Thomas, S., Nanjan, M. J. (2012). Resveratrol supplementation improves glycemic control in type 2 diabetes mellitus. Nutrition research (New York, N.Y.), 32(7), 537–541. https://doi.org/10.1016/j.nutres.2012.06.003⬏
11. Semba, R. D., Ferrucci, L., Bartali, B., Urpí-Sarda, M., Zamora-Ros, R., Sun, K., Cherubini, A., Bandinelli, S., Andres-Lacueva, C. (2014). Resveratrol levels and all-cause mortality in older community-dwelling adults. JAMA internal medicine, 174(7), 1077–1084. https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2014.1582⬏
12. Wightman, E. L., Haskell-Ramsay, C. F., Reay, J. L., Williamson, G., Dew, T., Zhang, W., Kennedy, D. O. (2015). The effects of chronic trans-resveratrol supplementation on aspects of cognitive function, mood, sleep, health and cerebral blood flow in healthy, young humans. The British journal of nutrition, 114(9), 1427–1437. https://doi.org/10.1017/S0007114515003037⬏
13. Akbari, M., Tamtaji, O. R., Lankarani, K. B., Tabrizi, R., Dadgostar, E., Kolahdooz, F., Jamilian, M., Mirzaei, H., Asemi, Z. (2019). The Effects of Resveratrol Supplementation on Endothelial Function and Blood Pressures Among Patients with Metabolic Syndrome and Related Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. High blood pressure & cardiovascular prevention : the official journal of the Italian Society of Hypertension, 26(4), 305–319. https://doi.org/10.1007/s40292-019-00324-6⬏
14. Elgebaly, A., Radwan, I. A., AboElnas, M. M., Ibrahim, H. H., Eltoomy, M. F., Atta, A. A., Mesalam, H. A., Sayed, A. A., Othman, A. A. (2017). Resveratrol Supplementation in Patients with Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Systematic Review and Meta-analysis. Journal of gastrointestinal and liver diseases : JGLD, 26(1), 59–67. https://doi.org/10.15403/jgld.2014.1121.261.ely⬏
15. Natural Medicines. (2020). Resveratrol. Aktualizacja: 30.09.2020.⬏