Dzika róża była już uprawiana w starożytnym Rzymie. Jego mieszkańcy zakładali sobie na głowy wianki zrobione z krzewów róży oraz stosowali jej płatki jako środek uspokajający i nasenny. Podczas II wojny światowej żołnierze angielscy przetrwali w dobrym zdrowiu blokadę jednej z wysp dzięki wykorzystaniu owoców dzikiej róży.

Surowce

Owoc róży – Rosae pseudo-fructus

Skład chemiczny

Róża dzika jest surowcem witaminowym. Zawiera witaminę C (kwas L-askorbowy), a oprócz niej witaminę A, B1, B2, E, K oraz witaminę PP (biflawonoidy). Ponadto występują w niej flawonoidy (astragalina, izokwercetyna, tilirozyd), garbniki, pektyny, cukry, kwas cytynowy, kwas jabłkowy, karotenoidy, likopen, olejek eteryczny oraz związek o działaniu przeciwzapalnym – galaktolipid-GOPO.^[1]

Działanie

Owoc dzikiej róży wykazuje działanie:

• wzmacniające (dzięki zawartości witamin),
• moczopędne (dzięki flawonoidom),
• antyoksydacyjne (z uwagi na dużą zawartość flawonoidów),
• przeciwzapalne (udowodnione w badaniach klinicznych),^[2]
• hipoglikemizujące (zauważone w badaniach na zwierzętach).^[3]

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Brakuje badań klinicznych, które potwierdzałyby celowość stosowania owoców róży dzikiej.

Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny

Owoc dzikiej róży nie ma monografii EMA, ale w Polsce są dostępne leki pojedyncze i złożone rejestrowane jako „tradycyjne”.

Zastosowanie w medycynie ludowej

W medycynie ludowej owoc dzikiej róży stosuje się w takich chorobach jak: przeziębienie, zapalenie kości i stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, bóle pleców, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, kamienie żółciowe, choroby dróg moczowych, bezsenność i nerwowość, a także obrzęki.

Interakcje

Preparaty zawierające owoc dzikiej róży mogą wchodzić w interakcje z lekami, takimi jak:

• preparaty zawierające glin – witamina C zwiększa absorpcję glinu,
• estrogeny – witamina C zwiększa absorpcję estrogenów, jednocześnie może nasilać ich działania niepożądane,
• żelazo – witamina C zwiększa ilość zaabsorbowanego żelaza,
• kwas acetylosalicylowy, klopidogrel, heparyna drobnocząsteczkowa, acenokumarol, warfaryna – nasilony efekt antykoagulacyjny spowodowany obecnością elagotanin,
• warfaryna – duże ilości witaminy C zawarte w róży mogą hamować efekt antykoagulayjny i zwiększać ryzyko zakrzepów.^[4]

Bezpieczeństwo stosowania

Dzika róża może powodować pewne działania niepożądane: nudności, wymioty, biegunkę, zaparcie, zgagę, skurcze żołądka, ból głowy, bezsenność i osłabienie. U osób szczególnie wrażliwych wdychanie pyłu zawierającego dziką różę może powodować reakcję alergiczną.

Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów zawierających owoc dzikiej róży są:

• cukrzyca – możliwość utrudnionej kontroli poziomu cukru we krwi,
• niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforowej – duża ilość witaminy C zwiększa ryzyko powikłań,
• anemia,
• planowany zabieg chirurgiczny – zaleca się zaprzestanie stosowania preparatów z dzikiej róży na 2 tygodnie przed planowanym zabiegiem.

Zaleca się ostrożne stosowanie u osób mających problemy z krzepliwością krwi.

Praktyczne wskazówki dla pacjentów

Owoc dzikiej róży jest bogatym źródłem witaminy C.

Dzika róża ma zastosowanie jako środek wzmacniający, przeciwzapalny w stanach zapalnych kości i stawów oraz wspomagający w chorobach przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i dróg moczowych.

Owoc dzikiej róży wchodzi w interakcje z lekami, głównie stosowanych w leczeniu zaburzeń krzepliwości krwi.

Zaleca się ostrożne stosowanie owocu dzikiej róży u osób z upośledzoną krzepliwością krwi, jak również przed planowanymi zabiegami chirurgicznymi.

Przykładowe preparaty

Leki pojedyncze zawierające różę dziką to:

• Róża mielona, owoc (Kawon) – zioła do sporządzania odwaru (do stosowania w stanach niedoboru witaminy C oraz pomocniczo w przeziębieniu jako środek wzmacniający odporność).
• Owoc róży (FLOS) – zioła do sporządzania odwaru (do stosowania w stanach niedoboru witaminy C).

Ponadto na rynku dostępne są leki złożone z wyciągiem z dzikiej róży:

• Diabetofort – płyn doustny (do stosowania w zaburzeniach oddawania moczu i pomocniczo w cukrzycy).
• Digestonic – płyn doustny (do stosowania w leczeniu niestrawności).
• Echinasal – syrop (do stosowania pomocniczo w łagodnych stanach zapalnych górnych dróg oddechowych jako środek wzmacniający odporność).
• Sedomix – płyn doustny (do stosowania w stanach nadpobudliwości nerwowej i zaburzeniach snu).

Piśmiennictwo

1. Braun L, Cohen M: Herbs and natural supplements 4th edition. Elsevier, 2015.⬏
2. Chrubasik C, Roufogalis BD, Müller-Ladner U, Chrubasik S: A systematic review on the Rosa canina effect and efficacy profile, Phytother Res, 2008.⬏
3. Orhan N et al.: Antidiabetic effect and antioxidant potential of Rosa canina fruits. Pharmacognosy Magazine, 2009.⬏
4. Medlineplus.gov: Rose hip. [dostęp: 20.09.2019]⬏