Rzewień dłoniasty, inaczej zwany rabarbarem dłoniastym, jest cenioną rośliną ozdobną. Oprócz znaczenia ogrodniczego, znalazł także zastosowanie w kosmetologii i lecznictwie. Jest dodawany do żywności w celu aromatyzowania potraw.
Surowce
Korzeń rzewienia – Rhei radix
Skład chemiczny
Głownymi składnikami czynnymi korzenia rzewienia są antrazwiązki: antrachinony (m.in. aloeemodyna, chryzofanol, fiscjon i ich glikozydy) oraz diantrony (m.in. palmidyna, reidyna, sennidyna). W surowcu występują także garbniki oraz szczawian wapnia.[1]
Działanie
Korzeń rzewienia ma działanie:
- przeczyszczające (dzięki antrazwiązkom),
- przeciwbiegunkowe (związane z zawartością garbników),
- żółciotwórcze (niepotwierdzone badaniami naukowymi),
- pobudzające wydzielanie soków trawiennych (niepotwierdzone badaniami naukowymi).
Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych
Zastosowanie korzenia rzewienia poparte wynikami badań klinicznych obejmuje:
- zaparcie – zalecane jest stosowanie surowca w krótkotrwałych problemach z wypróżnianiem.
Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny
Korzeń rzewienia ma zastosowanie w leczeniu zaparcia oparte na WEU.
Zastosowanie w medycynie ludowej
Korzeń rzewienia w małych dawkach w medycynie ludowej stosuje się w takich schorzeniach jak: niedokwaśność, przewlekłe nieżyty żołądka, biegunka.
Interakcje
Długotrwałe przyjmowanie preparatów z korzenia rzewienia może powodować hipokalemię, która nasila działanie glikozydów nasercowych. Mogą wystąpić także interakcje z lekami, takimi jak:
- leki przeciwarytmiczne,
- preparaty, które wywołują powrót do rytmu zatokowego (np. chinidyna),
- produkty lecznicze indukujące wydłużenie odstępu QT.
Jednoczesne stosowanie rzewienia z innymi lekami wywołującymi hipokaliemię (np. diuretykami, kortykosteroidami i korzeniem lukrecji) może zwiększać nierównowagę elektrolitów.
Bezpieczeństwo stosowania
Korzeń rzewienia może powodować takie działania niepożądane jak:
- ból brzucha,
- skurcze,
- zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej,
- albuminuria,
- krwiomocz,
- pigmentacja błony śluzowej jelit,
- czerwono-brązowe zabarwienie moczu,[2]
- kamienie szczawianowe.
Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z korzenia rzewienia są:
- niedrożność jelit,
- atonia,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- choroby zapalne okrężnicy (np. choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego),
- ból brzucha nieznanego pochodzenia,
- silne odwodnienie.[2]
Ze względu na możliwość przenikania substancji czynnych korzenia rzewienia do mleka, nie jest zalecane stosowanie surowca w czasie laktacji. Nie odnotowano działań niepożądanych przez kobiety w ciąży oraz nie ma doniesień na temat szkodliwości preparatów na płód, ale dane eksperymentalne dotyczące ryzyka genotoksycznego kilku antranoidów sugerują, że kobiety w ciąży nie powinny przyjmować preparatów z korzenia rzewienia.[2]
Praktyczne wskazówki dla pacjentów
W momencie gdy potrzebne jest codzienne przyjmowanie środków przeczyszających, należy znaleźć przyczynę zaparcia. Nie powinno się stosować korzenia rzewienia długotrwale.
Pacjenci cierpiący na choroby nerek powinni być świadomi, że podczas przyjmowania preparatów z korzenia rzewienia równowaga elektrolitowa może być zaburzona.[2]
Przykładowe preparaty
Leki zawierające rzewień dłoniasty to:
- Korzeń rzewienia (FLOS) – zioła do sporządzania odwaru (do krótkotrwałego stosowania w zaparciach).
- Radirex – tabletki (do krótkotrwałego stosowania w zaparciach).
- Radirex Max – tabletki (do krótkotrwałego stosowania w zaparciach).
Ponadto wyciąg z rzewienia jest składnikiem leków złożonych:
- Digestonic – płyn doustny (do stosowania w leczeniu niestrawności).
Piśmiennictwo
