Transkrypcja
Cześć, tu Konrad Tuszyński. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W dzisiejszym odcinku porozmawiamy o salbutamolu. Jakich informacji udzielić pacjentowi i na co uważać? Zapraszam.
Salbutamol, znany też za granicą jako albuterol, został pierwszy raz zsyntezowany w 1966 roku w firmie Glaxo, by już po trzech latach trafić na rynek jako Ventolin. Od samego początku znalazł zastosowanie w leczeniu astmy oskrzelowej, a także w sporcie jako środek dopingujący. Jest stosowany zarówno u ludzi, jak i w weterynarii do inhalowania kotów, psów oraz koni. Na rynek polski nie trafił nigdy jego izomer, lewosalbutamol, czyli lewoskrętny salbutamol, i pewnie nie trafi, bo nie wykazano, aby większych korzyści z jego stosowania w porównaniu z mieszaniną racemiczną.
Salbutamol należy to grupy leków zwanych SABA, od short acting beta two agonists, czyli krótko działających agonistów receptorów beta 2. Receptory te znajdują się na drzewie oskrzelowym i ich pobudzenie wywołuje ten sam efekt co wyrzut adrenaliny, czyli rozkurcz oskrzeli. Salbutamol jest stosowany doraźnie jako lek rozszerzający oskrzela w ataku astmy. Stosowany jest też zapobiegawczo przed wysiłkiem u osób z astmą wysiłkową, a także przed przewidywanym kontaktem z alergenem, który może wywołać napad. Salbutamol działa szybko, lecz tylko do kilku godzin. W związku z tym, że pobudza też receptory beta w sercu, jego przyjęcie powoduje też przyspieszenie akcji serca, drżenie mięśni i niepokój. Żeby zminimalizować te efekty, pacjent powinien poznać prawidłową technikę inhalacji tym lekiem. O tym będziemy rozmawiać w nagraniu poświęconemu inhalatorom pMDI.
Przejdźmy teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniem preparatu z apteki, o czym poinformować w razie dodatkowych pytań, a o czym lepiej nie wspominać?
Po pierwsze i najważniejsze – salbutamolu pacjent nie powinien stosować w monoterapii. Według najnowszych wytycznych leczenia astmy oskrzelowej, czyli raportu GINA, globalnej inicjatywy na rzecz leczenia astmy, każdemu przyjęciu leki rozszerzającego oskrzela, powinno towarzyszyć przyjęcie dawki glikokortykosteroidu. Ma to zapobiegać zaostrzaniu się staniu astmatycznego. Wcześniej pacjenci faktycznie mieli zalecane przyjmowanie salbutamolu doraźnie, a sterydy były włączane tylko, gdy napady występowały zbyt często. Obecnie nie toleruje się sytuacji, w której pacjent ma napady nawet 2 razy w tygodniu i powinien on łączyć lek rozszerzający z lekiem sterydowym. Szczególnie niebezpieczne jest stosowanie salbutamolu więcej niż 2razy w w tygodniu. Salbutamol, jak każdy beta 2 mimetyk, zmniejsza poziom potasu we krwi, a wiec pacjentom grozi hipokaliemia. Poza tym leczenie tylko objawowe zwiększa ryzyko zaostrzeniu choroby. Dlatego też gdy wydajesz lek z salbutamolem, zorientuj się, czy przypadkiem lekarz nie zalecił pacjentowi także sterydu wziewnego, z którego pacjent być może zrezygnował. Choć nie jest to zgodne z wytycznymi, ale możliwe, że pacjent jest leczony po staremu, samym salbutamolem stosowanym doraźnie. W takiej sytuacji zapytaj, jak często pojawia się potrzeba przyjęcia dawki leku. Jeśli częściej niż 2 razy w tygodniu, zaleć konsultację lekarską. Taka częstość napadów świadczy o rychłym zaostrzeniu choroby i wymaga włączenia leków działających przeciwzapalnie, czyli sterydów.
W razie pytań pacjenta, warto wiedzieć, że salbutamol jest lekiem bezpiecznym do stosowania w czasie karmienia piersią. Sam salbutamol jest nawet stosowany nawet u niemowląt, choć wtedy oczywiście tylko w postaci nebulizacji lub z użyciem komory inhalacyjnej, przy czym oczywiście komora jest lepszym rozwiązaniem, jeśli potrzebne jest uzyskanie szybkiego efektu. Salbutamol może być też stosowany przez kobiety ciężarne.
Salbutamol jest tez stosowany poza wskazaniami przy infekcjach dróg oddechowych u pacjentów, u których nie zdiagnozowano astmy oskrzelowej. Według aktualnego stanu wiedzy leki rozszerzające oskrzela nie powinny być jednak stosowane rutynowo w takich wskazaniach z uwagi na małą skuteczność kliniczną. Często są nadużywane u dzieci.
Jako ciekawostkę na koniec mogę dodać, ze w Polsce dostępne są różne generyki leku Ventolin, takie jak Sabumalin czy Aspulmo. Wszystkie z nich zawierają alkohol, podczas gdy lek oryginalny jest go pozbawiony. Oznacza to, ze bezpośrednio po zastosowaniu leku generycznego pacjent może dać pozytywny wynik na alkomacie, gdy zostanie zatrzymany przez funkcjonariuszy policji. Obecność alkoholu w wydychanym powietrzu nie utrzymuje się jednak długo.
To już wszystko, dziękuję za uwagę.
