Sarkopenia – oznacza stopniowy zanik mięśni oraz spadek siły mięśniowej, które postępują wraz z wiekiem. Nie jest to nazwa choroby ani objawu. Sarkopenia jest związana z zaburzeniami fizjologicznymi i metabolicznymi, gdzie włókna mięśniowe są zastępowane przez tkankę tłuszczową. Dochodzi także do zaburzeń w metabolizmie mięśniowym oraz przewodnictwie nerwowo-mięśniowym, a także stresu oksydacyjnego. Podłoże patofizjologiczne powstania tego zwyrodnienia nie są do końca znane, jednak podejrzewa się, że czynnikami przyczyniającymi się do jego rozwoju są m.in. proces zapalny, który działa katabolicznie, insulinooporność, niedobór witaminy D, czy zmniejszona aktywność fizyczna. Ponadto wymienia się te same czynniki, które sprzyjają rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych.^[1]

Istnieje teoria, według której do sarkopenii dochodzi w wyniku uszkodzenia komórek satelitarnych, które biorą udział w regeneracji tkanki mięśniowej po zranieniu lub wysiłku fizycznym.^[2]

Diagnostyka

W diagnostyce sarkopenii za najlepszą uważa się technikę podwójnej wiązki promieniowania Rtg – DEXA (DXA, ang. dual-energy x-ray absorptiometry), ponieważ charakteryzuje ją stosunkowo duża dokładność, powtarzalność i dość niski koszt badania. Europejska Grupa Robocza ds. Sarkopenii u Osób Starszych (EWGSOP ang. The European Working Group on Sarcopenia in Older People) zadecydowała, że sarkopenię stwierdza się na podstawie trzech parametrów:

• masy mięśniowej,
• siły mięśniowej (na podstawie np. uścisku dłoni),
• sprawności fizycznej (na podstawie wyniku testu funkcjonalnego “Wstań i idź“).

Według tych zaproponowanych kryteriów sarkopenię rozpoznaje się u osób, które obok niskiej masy mięśniowej mają niską siłę mięśniową lub niską sprawność fizyczną.^[3]

Leczenie i profilaktyka

Farmakoterapia może obejmować hormonalną stymulację mięśni do wzrostu, poprzez podawanie testosteronu, hormonu wzrostu, czy dehydroepiandrosteronu (DHEA). Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) potencjalnie mają korzystny wpływ na mięśnie dzięki różnym mechanizmom m.in. polepszeniu przepływu krwi w mięśniach, zwiększeniu liczby mitochondriów, czy usprawnieniu przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego, jednak brakuje RCT na odpowiedniej grupie chorych. Bardzo istotna jest zmiana stylu życia, która polega na zwiększeniu aktywności fizycznej (wdrożenie treningów zwłaszcza siłowych) w połączeniu z odpowiednio zbilansowaną dietą.

Piśmiennictwo

1. Nyun Kim T. at al.: Comparisons of three different methods for defining sarcopenia: An aspect of cardiometabolic risk. Scientific Reports 7, 2017; artykuł nr 6491⬏
2. Ryall JG, Schertzer JD, Lynch GS (August 2008). Cellular and molecular mechanisms underlying age-related skeletal muscle wasting and weakness. Biogerontology (Review). 9 (4); 213–228⬏
3. Cruz-Jentoft A.J., Baeyens J.P. et al.: Sarcopenia: European consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia in Older People. Age Ageing, 2010; 39(4):412-423⬏