Internet jest jednym z najczęściej używanych środków komunikacji. Problemem stał się dostęp do wiarygodnych informacji naukowych. W wielu przypadkach witryna internetowa nie zawiera odpowiednich źródeł cytowanych dokumentów i badań naukowych uzasadniających przedstawione twierdzenia. Szczególny niepokój budzi obecnie niepewna jakość porad medycznych dostępnych w Internecie.

Krótka odpowiedź

W weryfikacji wiedzy z zakresu medycyny pomocna może być działalność organizacji pozarządowa Health On the Net Foundation.

Health on the Net to międzynarodowa organizacja non-profit promująca przekazywanie wiarygodnych informacji medycznych przez serwisy internetowe. Założona została w 1995 r. w Genewie. Jest znana na całym świecie z przyznawania certyfikatów HONcode.

Certyfikat HONcode jest standardem etycznym mającym na celu ułatwienie użytkownikom dostępu do informacji zdrowotnych wysokiej jakości. Witryny ubiegające się o certyfikację oraz witryny już certyfikowane zobowiązują się do przestrzegania Kodeksu HON i wszystkich wymagań, które są podstawą certyfikacji. Certyfikat HONcode posiadają m.in. strony PubMed, Drugs.com i e-lactancja.org.

HON uzyskał status konsultacyjny w Radzie Gospodarczej i Społecznej ONZ, ułatwiający kontakty z organami ONZ i nadający specjalne relacje z WHO. Francuski Narodowy Urząd Zdrowia w 2007 r. wyznaczył HON jako swój oficjalny organ certyfikujący witryny internetowe z siedzibą we Francji.^[1]

Wyjaśnienie

Certyfikacja HON koncentruje się wyłącznie na treściach online dotyczących zdrowia ludzkiego. Aby strona uzyskała HONcode, musi spełniać kilka kluczowych zasad. Posiadanie przez stronę certyfikatu, oznacza, że:

• wskazuje ona kwalifikacje osób odpowiedzialnych za zawartość merytoryczną strony,
• uzupełnia, a nie zastępuje kontakt pacjent – lekarz,
• chroni poufne informacje osobowe użytkowników odwiedzających stronę,
• uzasadnia twierdzenia dotyczące korzystania z danych produktów bądź terapii,
• dba o przejrzystość informacji, a wszelkie źródła informacji są łatwo dostępne,
• przedstawiła źródło finansowania,
• oddziela treści merytoryczne od reklamy.^[2]

Czytaj też:

Pory dnia a przyjmowanie leków

Kalkulator etanolu – oblicz, ile alkoholu użyć do receptury

Interakcje leków z alkoholem [tabela]

Rozszerzenie do przeglądarki

Aby ułatwić sobie dostęp do wiarygodnych treści medycznych, można dodać do paska narzędzi przeglądarki rozszerzenie HONcode. Pozwoli to na identyfikację stron internetowych z certyfikatem HONcode. Rozszerzenie można zainstalować w przeglądarkach Firefox i Chrome, pobierając je pod tym linkiem.

Przy stronach, które otrzymały certyfikat HONcode, jest widoczne oznaczenie – widać to wyraźnie na przykładzie naszego artykułu w piśmiennictwie do artykułu na Wikipedii: pl.wikipedia.org/wiki/Pranobeks_inozyny.

Portal opieka.farm z certyfikatem HONcode

Portal opieka.farm uzyskał 11 maja 2020 r. certyfikat HONcode, a to oznacza, że podlega ocenie ekspertów i spełnia wszystkie wymogi certyfikacyjne. Certyfikacja trwała prawie 1 rok i obejmowała m.in. źródła finansowania i przejrzystość informacji.

Nasz portal wyróżnia przede wszystkim to, że:

• mamy jasne zasady finansowania i nie stosujemy kryptoreklamy – jeśli czytasz treść sponsorowaną, zawsze zaznaczone jest to na samym początku artykułu i w tytule,
• podajemy źródła z linkami do publikacji naukowych – te dobieramy zgodnie z zasadami evidence-based medicine (czyli prezentując najlepsze dostępne dowody, a nie wybiórcze doniesienia),
• autorami są farmaceuci praktycy stale podnoszący swoje kwalifikacje na szkoleniach z analizy literatury naukowej – nie „medical writerzy” z agencji tworzących treści medyczne. (Patrz: “Szkolenie redaktorów grupy opieka.farm (2019)”.)

Portal opieka.farm jest pierwszym serwisem dla farmaceutów w Polsce posiadającym certyfikat HONcode.

Certyfikat dostępny jest TU:

HONcode w świetle badań

HONcode nie jest przeznaczony do oceniania prawdziwości informacji. Stwierdza jedynie zgodność strony z normami, oceniając dostępność źródeł i cel prezentowanych informacji medycznych. Posiadanie HONcode jest dobrowolne – to dostawca informacji ubiega się o certyfikację.^[3] Proces certyfikacji jest dynamiczny, a ważność certyfikatu jest przedłużana co roku na podstawie zgodności stron.

Obecnie istnieje ponad 8000 witryn z certyfikatem HONcode. Został on przetłumaczony już na 35 języków. Jest to najstarszy i najczęściej używany certyfikat dla informacji medycznych i związanych ze zdrowiem w Internecie.^[4]

Badania oceniające jakość informacji zdrowotnych w Internecie używały HONcode jako wiarygodnego wskaźnika jakości informacji, rekomendowały również używanie go przez lekarzy. Strony z certyfikatem HONcode prezentowały zawartość o znacząco wyższej jakości.^[5][6]

Inne badanie oceniało, czy strony internetowe poświęcone tematyce zdrowotnej, które nie starają się o certyfikację HON, przestrzegają standardów etycznych, tj. HONcode. Wyniki wykazały, że tylko 0,6% stron internetowych o tematyce zdrowotnej, które nie starają się o certyfikat HONcode, przestrzega standardów etycznych fundacji.^[7]

Certyfikowane strony dotyczące zdrowia mają statystycznie wyższy wskaźnik jakości niż strony, które nie otrzymały certyfikacji. Badania dowodzą, że HONcode jest wiarygodnym narzędziem do oceny jakości stron internetowych. Strony opatrzone tym certyfikatem mogą być z powodzeniem rekomendowane jako źródło wysokiej jakości informacji medycznych.^[8]

Piśmiennictwo

1. HAS: La certification des sites Internet santé de novembre 2007 à juillet 2013 pełny tekst⬏
2. HONcode: HONcode w skrócie pełny tekst⬏
3. Greenberg L., D’Andrea G., Lorence D. Setting the public agenda for online health search: a white paper and action agenda. Journal of Medical Internet Reearch, 2004. pełny tekst⬏
4. Wanjek Ch. Attacking Their HONor: Some Dispute Value of Logo Used to Verify Accuracy Integrity Of Health Web Site Contents. The Washington Post, 2004. pełny tekst⬏
5. Nassiri M., et al. Perthes Disease: The Quality and Reliability of Information on the Internet. Journal of Pediatric Orthopedics, 2015. abstrakt⬏
6. Bruce-Brand R., et al. Assessment of the quality and content of information on anterior cruciate ligament reconstruction on the internet. Arthroscopy, 2013. abstrakt⬏
7. Laversin S., Baujard V., et al. Improving the transparency of health information found on the internet through the honcode: a comparative study. Studies in Health Technology and Informatics, 2011. abstrakt⬏
8. Fallis D., et al. Indicators of Accuracy of Consumer Health Information on the Internet. Journal of the American Medical Informatics Association, 2002. pełny tekst⬏