Transkrypcja
Cześć, tu Agata Bereś-Jabs. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W tym odcinku porozmawiamy o kroplach do nosa ze sterydem. Jakich informacji udzielić pacjentowi i na co uważać? Zapraszam.
Pierwsze informacje o donosowym zastosowaniu sterydów pochodzą z 1951 roku. Początkowo stosowano w tym celu kortyzon i prednizon. Krople do nosa ze sterydami zyskały na znaczeniu w latach 60tych i 70tych ubiegłego stulecia, kiedy to wprowadzono do leczenia donosowy deksametazon i beklometazon. Od tego czasu do leczenia wprowadzano co raz to nowsze substancje, o znacznie lepszym profilu bezpieczeństwa, a także nowsze formulacje.
Krople do nosa ze sterydem są stosowane w leczeniu sezonowego alergicznego oraz całorocznego zapalenia błony śluzowej nosa, a także w leczeniu polipów nosa. Są one dostępne w postaci leków na receptę, pod nazwami: Avamys, Nasometin, Pronasal, Dymista czy Momester, jak również w postaci leków dostępnych bez recepty, takich jak Momester Nasal, Nasometin Control czy Aleric Spray. Substancją czynną może być mometazonu furoinian, flutykazonu propionian, flutykazonu furoinian, beklometazonu dipropionian czy budezonid.
Sterydy stosowane na śluzówkę nosa wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwświądowe, a także działają obkurczająco na naczynia krwionośne. Efekt leczniczy wynika z hamowania napływu komórek odpowiedzi zapalnej do błony śluzowej nosa oraz blokowania syntezy mediatorów reakcji alergicznej: histaminy, leukotrienów i cytokin prozapalnych.
Przejdźmy teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniu preparatu z apteki oraz o czym poinformować w razie dodatkowych pytań?
Sterydy stosowane donosowo skutecznie łagodzą objawy zapalenia błony śluzowej nosa, w tym niedrożność czy zmniejszenie węchu. Są dobrze tolerowane i powodują minimalne działania niepożądane, takie jak krwawienia z nosa, podrażnienie czy suchość śluzówki nosa. W ich stosowaniu bardzo ważne jest, aby aplikować je regularnie. Początek ich działania pojawia się dopiero w ciągu 12 godzin od podania, a maksymalną skuteczność wykazują po okresie od 1 do 3 tygodni stosowania. Nie są zatem preparatami do stosowania „w razie potrzeby”, a do regularnej aplikacji.
Aplikacja kropli ze sterydem powinna przebiegać następująco:
- Każdorazowo przed aplikacją należy wstrząsnąć butelką, gdyż krople mają postać zawiesiny.
- Przed pierwszym użyciem należy nacisnąć dozownik kilka razy, aby uzyskać jednorodną mgiełkę.
- Przed aplikacją należy oczyścić nos. Można do tego celu użyć soli fizjologicznej, a następnie wydmuchać nos.
- Końcówkę aplikatora należy włożyć do otworu nosowego, trzymając pojemnik pionowo, głowę lekko pochylając do przodu.
- Końcówkę dozownika należy skierować w stronę przeciwną do przegrody nosowej. Ułatwieniem może być użycie lewej ręki podczas aplikacji kropli do prawego otworu nosowego, a prawej przy aplikacji do lewego otworu nosowego.
Nie należy rozpylać aerozolu bezpośrednio na przegrodę nosową, gdyż może to skutkować uszkodzeniem błony śluzowej nosa.
- Następnie należy rozpocząć powolny wdech, w trakcie którego rozpylić dawkę leku w otworze nosowym, a wydechu dokonać przez usta.
- Powtórzyć czynności w drugim otworze nosowym.
- Oczyścić końcówkę aplikatora i założyć nasadkę.
Niekiedy w internecie można natknąć się na obrazy ukazujące technikę stosowania kropi do nosa ze sterydem w sposób nieprawidłowy, tak jak na przedstawionym zdjęciu. Dlatego ważne jest, by udzielić pacjentowi dokładnej informacji w jaki sposób aplikacja powinna przebiegać.
Należy również uprzedzić pacjenta, aby nie stosował sterydu donosowego w przypadku zakażeń błony śluzowej nosa np. wirusem opryszczki pospolitej, gdyż glikokortykosteroid podany miejscowo może osłabić odpowiedź immunologiczną, co w konsekwencji nasili objawy zakażenia, a także w przypadku niedawno przebytego zabiegu chirurgicznego lub urazu nosa, ponieważ glikokortykosteroidy mogą spowalniać proces gojenia ran.
Niektórzy pacjenci obawiają się stosowania leków ze sterydami. Warto wiedzieć, że preparaty sterydów stosowane donosowo zgodnie z zaleceniami wchłaniają się ogólnoustrojowo w minimalnym stopniu. Przykładowo, dla dawki 400 µg furoinianu mometazonu, jego biodostępność wynosi poniżej 0,1%.
Pacjentowi, który stosuje preparaty ze sterydem w celu zapobiegania objawom ciężkiego i umiarkowanego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa poradź, aby leczenie rozpoczął co najmniej kilka dni przed spodziewanym początkiem okresu pylenia.
Na zakończenie warto dodać, że większość kropli do nosa ze sterydem ma określoną datę ważności od pierwszego użycia. Dla większości preparatów wynosi ona dwa miesiące. Informacje o okresie przydatności od pierwszego użycia są zawarte w Charakterystykach Produktów Leczniczych a także na opakowaniach preparatów.
Opracowanie merytoryczne: mgr farm. Barbara Żołna
Czytaj też: Ściąga z trwałości aerozoli do nosa ze sterydem [do druku]