Terbinafina to dostępna bez recepty substancja przeciwgrzybicza, stosowana w postaci kremu i aerozolu, wskazana w leczeniu grzybic skóry (przede wszystkim stóp), paznokci oraz łupieżu pstrego. (Patrz: “Grzybica stóp: przegląd leków bez recepty”.) Terbinafina w tabletkach dostępna jest tylko na receptę.
Terbinafina w kremie — Komu można polecać?
Terbinafinę w kremie możesz polecić pacjentom, którzy:
- skarżą się na objawy grzybicy paznokci stóp (takie jak: przebarwienia płytki, zgrubienia płytki, łamliwość paznokci) (Patrz: “Grzybica paznokci”.),
- odczuwają świąd stóp, mogący wskazywać na grzybicę,
- skarżą się na świąd w pachwinach, pod biustem, pod pachami, po wewnętrznej stronie ud, mogący wskazywać na grzybicę,
- proszą o preparat na nadmierną potliwość stóp i świąd, które mogą wskazywać na grzybicę.[1][2]
- osobom z potwierdzonym przez lekarza łupieżem pstrym,
- dzieciom od 12 r.ż., u których rodzice zauważyli objawy wskazujące na infekcję grzybiczą.[1][2]
Mimo że producent nie zaleca stosowania terbinafiny w kremie u dzieci poniżej 12. roku życia, badania potwierdzają, że taka praktyka jest bezpieczna i skuteczna.[3][2]
O lekach przeciwgrzybiczych pisaliśmy także w innym opracowaniu. (Patrz: “Klasyfikacja leków przeciwgrzybiczych + przykłady”.)
Terbinafina w kremie — Jak stosować?
Zależnie od umiejscowienia infekcji grzybiczej, 1%-procentowy krem z terbinafiną powinien być stosowany raz lub dwa razy dziennie przez 2-4 tygodnie.[2][4][5]
Leczenie grzybicy stóp może trwać do 4 tygodni, w pozostałych przypadkach zalecany czas kuracji to 2 tygodnie.
Pamiętaj, aby udzielić informacji praktycznych pacjentom stosującym terbinafinę w kremie. Takie wskazówki to:
- przed nałożeniem preparatu należy umyć i dokładnie wysuszyć powierzchnię skóry,
- krem należy nakładać w postaci cienkiej warstwy na zmieniony chorobowo fragment skóry oraz jego bezpośrednie okolice,
- jeśli infekcja grzybicza znajduje się w obrębie fałdu skórnego (np. pod piersią, w pachwinie lub pośladkach), leczony obszar można osłonić jałową gazą, zwłaszcza na noc.[2]
Terbinafina stosowana przez 7 dni w kremie o stężeniu 10 mg/g powoduje, że przez kolejny tydzień w warstwie rogowej naskórka utrzymuje się wyższe stężenie, niż minimalne stężenie działające przeciwgrzybicznie.
Terbinafina w kremie — Jak działa?
Terbinafina hamuje aktywność enzymu epoksydazy skwalenowej, co zakłóca syntezę steroli koniecznych do budowy ściany komórkowej grzybów. Prowadzi to do niedoboru ergosterolu i nagromadzenia skwalenu. W konsekwencji dochodzi do zahamowania syntezy ściany komórkowej i śmierci komórek grzyba.
Złagodzenie objawów infekcji grzybiczej po zastosowaniu terbinafiny w kremie następuje zwykle po kilku dniach, a całkowite wyleczenie po 2-4 tygodniach terapii. W warunkach pozaszpitalnych terbinafina nie powinna być stosowana profilaktycznie.
Terbinafina w kremie — Na co uważać?
Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w trakcie stosowania terbinafiny w postaci kremu jest niewielkie. Działania niepożądane pojawiają się rzadko i należą do nich: pieczenie, świąd oraz pokrzywka. U pacjentów z łuszczycą może dojść nasilenia jej objawów. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych rośnie u osób obciążonych genetycznie chorobami autoimmunologicznymi.
Terbinafina stosowana miejscowo przechodzi do mleka matki karmiącej w minimalnym stopniu, dlatego jej stosowanie w trakcie karmienia piersią jest bezpieczne. Terbinafina stosowana miejscowo jest również bezpieczna w trakcie trwania ciąży.[6]
Terbinafina w kremie — Na jakie interakcje zwracać uwagę?
Nie istnieją dowody naukowe potwierdzające jakiekolwiek istotne klinicznie interakcje terbinafiny stosowanej miejscowo z innymi lekami.[2]
Terbinafina w kremie — Dodatkowe informacje
Terbinafina posiada potwierdzoną licznymi badaniami skuteczność.[5]
W przeglądzie systematycznym z 2003 oraz przeglądzie Cochrane z 2014 roku wykazano, że terbinafina w długotrwałym leczeniu jest skuteczniejsza niż klotrimazol i cyklopiroks oraz że u pacjentów z grzybicą skóry gładkiej terbinafina podawana miejscowo jest skutecznym środkiem o niewielkim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych.[5]
Zachęć pacjenta do noszenia luźnych, nieobcisłych ubrań oraz skarpetek. Poinformuj również pacjenta o konieczności osuszenia miejsc zajętych przez infekcję grzybiczą przed założeniem ubrań. Do częstych przyczyn niepowodzenia terapii należy nieprzestrzeganie schematu podawania środka oraz zaprzestanie stosowania preparatu po początkowej poprawie, dlatego należy pamiętać o konieczności regularnego stosowania preparatu przez okres 2-4 tygodni.[5] Terbinafina w postaci kremu oraz aerozoli i roztworów na skórę dostępna jest w Polsce bez recepty. Tabletki z terbinafiną są dostępne wyłącznie z przepisu lekarza. Dostępne w Polsce preparaty terbinafiny zestawiono w tabeli 1.
| Kategoria | Preparat | Postać | Dawka | Opakowania |
|---|---|---|---|---|
| OTC | Terbinafina Ziaja | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Terbilum | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Myconafine 1% | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Tersilat | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Undofen Max | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Lamisilatt 1 | roztwór na skórę | 10 mg/ml | 4 g |
| OTC | Tersilat | aerozol na skórę | aerozol na skórę | 30 ml |
| OTC | Undofen Max Spray | aerozol na skórę | aerozol na skórę | 30 ml |
| OTC | Terbiderm | krem | 10 mg/g | 15 g |
| OTC | Lamisilatt | krem | 10 mg/g | 15 g |
Piśmiennictwo
- Fuller LC et al.: British Association of Dermatologists’ guidelines for the management of tinea capitis. British Journal of Dermatology, 2014. pełny tekst⬏⬏
- ChPL Terbinafina Ziaja⬏⬏⬏⬏⬏⬏
- Fuller LC et al.: British Association of Dermatologists’ guidelines for the management of tinea capitis. British Journal of Dermatology, 2014. pełny tekst⬏
- Martindale: Terbinafine [dostęp: 10.8.2019]⬏
- Sahoo AK, Mahajan R: Management of tine corporals, tine cruris, and tine pedis: A comprehensive review, Indian Dermatology Online Journal, 2016. pełny tekst⬏⬏⬏⬏
- Pilmis B et al.: Antifungal drugs during pregnancy: an updated review, J Antimicrob Chemother, 2015. pełny tekst⬏
Super artykuł. Faktycznie, to ważne żeby uczulić pacjenta aby stosował lek regularnie i nie odstawiał po początkowej poprawie, bo zwiększa to ryzyko nawrotu choroby.