Suplementacja kwasami omega-3 to jeden z powszechnie stosowanych sposobów na wspomaganie odporności i zapobieganie chorobom układu sercowo-naczyniowego. Czy ma to uzasadnienie w najnowszych doniesieniach naukowych?

Czy w przypadku niedoboru kwasów omega-3 w diecie lepszym źródłem będzie tran, czy też inne suplementy dostępne w aptece?

Dorsz czy rekin?

Nazwa tran zastrzeżona jest wyłącznie dla ciekłego tłuszczu pozyskiwanego z wątroby dorsza atlantyckiego i innych ryb z rodziny dorszowatych. Często jest on mylony z olejem otrzymywanym z wątroby rekina, który od tranu różni się przede wszystkim składem:

Olej z wątroby dorsza, obok oleju lnianego i słonecznikowego, należy do jednego z bogatszych źródeł niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) – przede wszystkim kwasów omega-3 (a wśród nich kwasu dokozaheksaenowego – DHA i kwasu eikozapentaenowego – EPA).

Zobacz też: Tran – Ścieżka rekomendacji

Jak działają kwasy omega-3?

Możliwe korzystne działniań kwasów omega-3 obejmują wpływ na:

• Układ sercowo-naczyniowy. Szereg badań klinicznych wykazał, że suplementacja kwasów omega-3 w dużych dawkach przyczynia się do prewencji chorób układu sercowo-naczyniowych. Powszechnie uważa się, że kwasy omega-3 mają zdolność do hamowania miażdżycy naczyń krwionośnych i stabilizowania już istniejących blaszek miażdżycowych, hamują agregację płytek krwi, redukują poziom triglicerydów i zmniejszają ciśnienie tętnicze krwi. Jakkolwiek istnieją badania potwierdzające, że codzienne i długotrwałe stosowanie kwasów omega-3 (zwłaszcza u osób niespożywających ryb) może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia w przyszłości, to w ostatnich latach dowody na zbawienne działanie suplementacji są poddawane w wątpliwość.^[1] EMA po analizie dostępnych badań opublikowała komunikat, według którego kwasy omega-3 nie są skuteczne w prewencji chorób sercowo-naczyniowych u osób po zawale.^[2]
• Układ odpornościowy. Istnieją dowody na to, że kwasy omega-3 hamują procesy zapalne. Wynika to z faktu, że produktem przemian EPA w organizmie człowieka są prostaglandyny o działaniu przeciwzapalnym. Dodatkowo niedobór kwasów omega-3 może zaostrzać stany zapalne w chorobach, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Brak jest natomiast wystarczających badań na ludziach, które określałyby wpływ na wzmacnianie odporności czy skrócenie czasu rekonwalescencji po przebytej chorobie.^[3]
• Układ nerwowy. Badania sugerują, że zawartość kwasów omega-3 w diecie powyżej 1 grama dziennie może zmniejszać poziom beta-amyloidu we krwi, a co za tym idzie – redukuje ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera w przyszłości.^[4] Odgrywają one również ważną rolę w rozwoju mózgu, siatkówki oka płodu i są polecane do suplementacji kobietom w ciąży. Niski poziom DHA może wiązać się ze zmianami nastroju, problemami ze wzrokiem, obniżoną koncentracją czy nadpobudliwością. Wyniki badań wskazują, że kwasy DHA/EPA mogą wykazywać działanie przeciwdepresyjne porównywalne do leków przeciwdepresyjnych.^[5]

Tran posiada również w składzie witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A i D). Suplementacja witaminą D jest szczególnie wskazana w okresie jesienno-zimowym, gdy brak słońca powoduje, że nie jesteśmy w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania. Niestety ilość witaminy D₃ w tranie lub w innych preparatach z kwasami omega-3 jest niewystarczająca do zapewnienia rekomendowanego dziennego spożycia.^[6] Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem są osobne suplementy z witaminą D3.

Zobacz też: Witamina D – Ścieżka rekomendacji

Czytaj też:

Suplementacja witaminy D – aktualne zalecenia

Eye q – Analiza produktu i opinia redakcji

Nutraceutyki

Na co zwrócić uwagę przy poleceniu preparatów z kwasami omega-3?

Polecając preparat z kwasami omega-3 zwróć uwagę na:

• zawartość i dawki kwasów DHA i EPA,
• zawartość witamin (zwłaszcza D₃),
• postać (kapsułki, tran butelkowany),
• pochodzenie i świeżość produktu.

Zobacz też: Składniki preparatów na odporność dla dzieci

Preparaty płynne z kwasami omega-3

W poniższej tabeli znajdziesz porównanie przykładowych preparatów zawierających kwasy omega-3 w postaci płynnej dostępnych w aptekach (zawartości w przeliczeniu na 5 mL).

Lenvitol – producent nie udostępnia informacji na temat zawartości kwasów DHA i EPA. W przeliczeniu na 5 ml preparatu: kwas linolenowy  2,7 g, kwas linolowy 0,7 g.

Preparaty z kwasami omega-3 w kapsułkach

W tabeli poniżej umieszczono przykładowe preparaty z kwasami omega-3 w postaci kapsułek (zawartości podano w przeliczeniu na jedną kapsułkę).

Piśmiennictwo

1. Bowen KJ, Harris WS, Kris-Etherton PM. Omega-3 Fatty Acids and Cardiovascular Disease: Are There Benefits? Curr Treat Options Cardiovasc Med. 2016 Nov;18(11):69.abstrakt⬏
2. EMA: Meeting highlights from the Committee for Medicinal Products for Human Use (CHMP) 10-13 December 2018 [dostęp: 9.01.2019] link⬏
3. Mayoclinic.org. Fish oil. [dostęp 14.11.2016] pełny tekst⬏
4. Gu Y, Schupf N, Cosentino SA, Luchsinger JA, Scarmeas N. Nutrient intake and plasma β-amyloid. Neurology. 2012 Jun 5;78(23):1832-40. abstrakt⬏
5. RJT Mocking, I Harmsen, J Assies, MWJ Koeter, HG Ruhé and AH Schene: Meta-analysis and meta-regression of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation for major depressive disorder. Transl Psychiatry (2016) 6, e756; doi:10.1038/tp.2016.29 pełny tekst .pdf⬏
6. Płudowski P et al: Practical guidelines for the supplementation of vitamin D and the treatment of deficits in Central Europe – recommended vitamin D intakes in the general population and groups at risk of vitamin D deficiency. Endokrynol Pol. 2013;64(4):319-27. abstrakt ⬏