Uprawnienie AZ

Pierwsze z uprawnień dodatkowych to AZ.

Osoby uprawnione

Kod uprawnienia AZ stosuje się dla pacjentów posiadający uprawnienia określone w art. 7a ust. 1 ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Dodam, że pacjenci posiadający to uprawnienie, to nie tylko wymienieni w art. 7a ust. 1 pracownicy zakładów wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy, zatrudnieni w tych zakładach w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą. Na podstawie 7a ust. 6, uprawnienie to przysługuje również pracownikom zatrudnionym w zakładach, które, zgodnie z art. 1 ust. 3, produkują wyroby zawierające azbest. Chodzi tu o pracowników zatrudnionych po 28 września 1997 r. Ustawa o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest jeszcze w grudniu 2004 r. zawierała załącznik nr 1 z listą wyrobów, które można produkować.^[1] Załącznik został anulowany dopiero na początku stycznia 2005 r.^[2]Przepis będący podstawą uprawnienia brzmi następująco:

Art. 1. 3. Na podstawie przepisów załącznika XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm.) w zakresie dotyczącym wprowadzania do obrotu i stosowania włókien azbestu i wyrobów zawierających włókna azbestu, dopuszcza się wprowadzanie do obrotu i stosowanie diafragm do istniejących instalacji elektrolitycznych zawierających azbest chryzotylowy oraz stosowanie wałów z azbestu chryzotylowego stosowanych do ciągnienia szkła zainstalowanych lub znajdujących się w użytkowaniu przed dniem 1 stycznia 2005 r., do czasu ich zużycia lub do czasu kiedy będą dostępne substytuty bezazbestowe, w zależności od tego która okoliczność wystąpi wcześniej.

Art. 7a. 1. Pracownicy zakładów wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy, zatrudnieni w tych zakładach w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą, są uprawnieni do:
2) bezpłatnego zaopatrzenia w leki związane z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście;
6. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, przysługują również pracownikom zatrudnionym w zakładach, które, zgodnie z art. 1 ust. 3, produkują wyroby zawierające azbest.^[3]

Przywileje

Pracownicy zakładów wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy mają prawo do bezpłatnych leków związanych z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście. Wykaz przysługujących leków jest w rozporządzeniu w sprawie leków związanych z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście.^[4]

Dokumenty potwierdzające

Wystawienie recepty z uprawnieniem AZ, lub ustalenie tego uprawnienia w trakcie realizacji, opiera się o dokument potwierdzający zatrudnienie w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą w zakładach wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Tak to zapisano w § 12 pkt. 1 rozporządzenia w sprawie recept:

§ 12. Produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny wydaje się osobie posiadającej uprawnienie dodatkowe dotyczące tego produktu, środka lub wyrobu, zgodnie z posiadanym przez tę osobę uprawnieniem dodatkowym, po okazaniu następujących dokumentów potwierdzających to uprawnienie:
1) dokumentu potwierdzającego zatrudnienie w dniu 28 września 1997 r. lub przed tą datą w zakładach wymienionych w załączniku nr 4 do ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2020 r. poz. 1680) – dla osób, o których mowa w art. 7a ust. 1 tej ustawy;^[5]

Rozporządzenie nie precyzuje jaki dokument potwierdza zatrudnienie. Moim zdaniem dokumentem potwierdzającym może być np. świadectwo pracy. Innym dokumentem potwierdzającym jest książeczka badań profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w warunkach narażenia zawodowego w zakładach stosujących azbest w procesach technologicznych. Książeczki takie były wydawane przez pracodawcę lub wojewódzki ośrodek medycyny pracy. Jest to dokument wydawany na podstawie art. 7 ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest i podlega ewidencjonowaniu.

Art. 7. 1. Celem objęcia szczególną opieką zdrowotną pracowników i byłych pracowników zatrudnionych przy produkcji wyrobów zawierających azbest wprowadza się książeczkę badań profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w warunkach narażenia zawodowego w zakładach stosujących azbest w procesach technologicznych.
2. Książeczkę wystawia i przekazuje osobom, o których mowa w ust. 1, pracodawca, a w przypadku likwidacji lub upadłości pracodawcy – wojewódzki ośrodek medycyny pracy. Podmiot wystawiający książeczki zobowiązany jest do ich ewidencjonowania.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, wzór książeczki, sposób jej wypełniania i aktualizacji, uwzględniając czas zatrudnienia w warunkach narażenia zawodowego na działanie pyłów azbestu oraz szczegółowe parametry tego narażenia.^[3]

Wzory książeczek są w rozporządzeniach z roku 1999 oraz 2005. Przedstawiam je na ryc. 1 i 2..^[6][7]

Rysunek 1 Książeczka badań profilaktycznych wzór z 1999 r.

Zwrócę uwagę, że ustalenie uprawnienia AZ w aptece może się odbyć jedynie na podstawie dokumentu potwierdzającego zatrudnienie w dniu 28 września 1997 r. lub wcześniej. Tylko taki dokument wymieniono w § 12 pkt. 1 rozporządzenia w sprawie recept. W § 12 pominięto możliwość wydania leków osobie uprawnionej do zniżki z art. 7a ust. 6, czyli takiej, która była zatrudniona przy produkcji wyrobów zawierających azbest po 28 września 1997 r., w ramach wyjątków ustawowych.

Piśmiennictwo:

1. USTAWA z dn. 19.06.1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest Dz.U.2004.20 tekst jednolity 2004⬏
2. USTAWA z dn. 22.12.2004 r. o zmianie ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest Dz.U.2005.10 tekst zmieniający⬏
3. USTAWA z dn. 19.06.1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest Dz.U.2020.1680 tekst jednolity⬏⬏
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 15.09.2005 r. w sprawie leków związanych z chorobami wywołanymi pracą przy azbeście. Dz.U.2005.1603 pełny tekst⬏
5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 23.12.2020 r. w sprawie recept. Dz.U.2020.2424 pełny tekst⬏
6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10.01.2005 r. w sprawie wzoru książeczki badań profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w warunkach narażenia zawodowego w zakładach stosujących azbest w procesach technologicznych, sposobu jej wypełnienia i aktualizacji. Dz.U.2005.109 pełny tekst⬏
7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 03.11.1999 r. w sprawie wzoru książeczki badań profilaktycznych dla osoby, która była lub jest zatrudniona w warunkach narażenia zawodowego w zakładach stosujących azbest w procesach technologicznych, oraz sposobu jej wypełnienia i aktualizacji. Dz.U.1999.1061 pełny tekst⬏