fbpx

Serwis:

Uzależnienie od kropli do nosa i leczenie sterydem – Case study

Autor:
mgr farm.
Dodano: 24/01/2024
Aktualizacja: 24/01/2024
Aerozol do nosa
Aerozol do nosa
Co polecić pacjentowi, który prosi o preparat na zatkany nos, ból głowy i kłopoty z zasypianiem?

31-letni mężczyzna przychodzi do apteki z powodu trudności w oddychaniu przez nos oraz kłopotów ze snem. Martwi się, że infekcja, jaką przechodził miesiąc wcześniej, powróciła.

Wywiad i obserwacje

Z wywiadu przeprowadzonego z pacjentem wynika, że:

  • na stałe zażywa enalapril, lek obniżający ciśnienie krwi,
  • nie jest alergikiem,
  • dolegliwości pojawiły się przed 2 tygodniami, a poprzedziła je ostra infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych,
  • zastosowane leczenie (tabletki zawierające paracetamol, chlorowodorek pseudoefedryny i dekstrometorfan oraz 0,1% roztwór ksylometazoliny w postaci żelu do nosa) skutkowało znaczą poprawą samopoczucia, poza nadal utrzymującym się uczuciem zatkanego nosa,
  • z powodu trudności w oddychaniu przez nos, nadal stosuje krople obkurczające błonę śluzową,
  • w ostatnim czasie często boli go głowa i ma problemy z zasypianiem.

Interwencja

Na postawie uzyskanych informacji wyjaśniono pacjentowi, że leki sympatykomimetyczne np. ksylometazolina stosowane powyżej 5-10 dni mogą prowadzić do utraty wrażliwości na lek, nadmiernego obrzęku błony śluzowej i w konsekwencji do polekowego nieżytu nosa (łac. rhinitis medicamentosa).[1] Do jego charakterystycznych objawów, które nie ustępują nawet po odstawieniu leku, należą:[2]

  • obrzęk błony śluzowej nosa,
  • zaburzenia powonienia,
  • wysychanie błony śluzowej jamy ustnej, gardła, krtani,
  • poranna chrypka,
  • zaburzenia snu (sapanie, chrapanie, bezdechy),
  • bóle głowy,
  • niewielkie krwawienia.

Ponadto poinformowano pacjenta, że polekowy nieżyt nosa może prowadzić do przewlekłego zapalenia zatok, zapalenia ucha środkowego, polipów i zanikowego nieżytu nosa, dlatego ważne jest szybkie rozpoczęcie leczenia.[3]

Wytłumaczono, że w wyniku długiego stosowania ksylometazoliny doszło do obrzęku błony śluzowej nosa, a przewlekle stosowany przez niego enalapril mógł spotęgować objawy poprzez wpływ na regulację przepływu krwi.[2]

W tej sytuacji zalecono pacjentowi następujące czynności:[2]

  • stopniowe odstawianie donosowego leku obkurczającego błonę śluzową (pacjent powinien dawkować lek coraz rzadziej lub stosować dawkę dla dzieci),
  • stosowanie aerozolu, a nie żelu (ze względu na krótszy kontakt z błoną śluzową nosa tej formy podania leku),
  • nawilżanie jamy nosowej poprzez:
    • płukanie hipertonicznym roztworem soli fizjologicznej lub wody morskiej – wg przeglądu Cochrane z 2016 roku codzienne płukanie nosa dużą objętością (>150 ml) hipertonicznego roztworu NaCl może być bardziej skuteczne niż placebo,[4]
    • stosowanie preparatów nawilżających i regenerujących śluzówkę zawierających np. kwas hialuronowy, ektoinę, pantenol, glicerol czy olej arachidowy,
  • w przypadku braku poprawy lub nasilenia objawów – wizytę u lekarza, który może zalecić donosowy glikokortykosteroid mometazon (zastosowanie off-label) przez okres 6 tygodni,[5] lub podanie donosowe leku przeciwhistaminowego chlorowodorku azelastyny również przez 6 tygodni.[6]

Ponadto, poinformowano pacjenta, że wielokrotne, krótkotrwałe stosowanie donosowego środka obkurczającego błonę śluzową nosa nawet po roku od odstawienia może spowodować nawrót polekowego nieżytu nosa, a całkowite wyleczenie trwa od kilku miesięcy do roku.[7]

Piśmiennictwo:

  1. Doshi J. (2009). Rhinitis medicamentosa: what an otolaryngologist needs to know. European archives of oto-rhino-laryngology : official journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies (EUFOS) : affiliated with the German Society for Oto-Rhino-Laryngology – Head and Neck Surgery, 266(5), 623–625.
  2. Ramey, J. T., Bailen, E., & Lockey, R. F. (2006). Rhinitis medicamentosa. Journal of investigational allergology & clinical immunology, 16(3), 148–155. pełny tekst
  3. Lockey R. F. (2006). Rhinitis medicamentosa and the stuffy nose. The Journal of allergy and clinical immunology, 118(5), 1017–1018. pełny tekst
  4. Chong, L. Y., Head, K., Hopkins, C., Philpott, C., Glew, S., Scadding, G., Burton, M. J., & Schilder, A. G. (2016). Saline irrigation for chronic rhinosinusitis. The Cochrane database of systematic reviews, 4(4), CD011995.
  5. Zucker, S. M., Barton, B. M., & McCoul, E. D. (2019). Management of Rhinitis Medicamentosa: A Systematic Review. Otolaryngology–head and neck surgery : official journal of American Academy of Otolaryngology-Head and Neck Surgery, 160(3), 429–438. abstrakt
  6. Dykewicz, M. S., Wallace, D. V., Amrol, D. J., Baroody, F. M., Bernstein, J. A., Craig, T. J., Dinakar, C., Ellis, A. K., Finegold, I., Golden, D., Greenhawt, M. J., Hagan, J. B., Horner, C. C., Khan, D. A., Lang, D. M., Larenas-Linnemann, D., Lieberman, J. A., Meltzer, E. O., Oppenheimer, J. J., Rank, M. A., … Steven, G. C. (2020). Rhinitis 2020: A practice parameter update. The Journal of allergy and clinical immunology, 146(4), 721–767.
  7. Graf, P., & Hallén, H. (1997). One-week use of oxymetazoline nasal spray in patients with rhinitis medicamentosa 1 year after treatment. ORL; journal for oto-rhino-laryngology and its related specialties, 59(1), 39–44.

Czy ten materiał był przydatny?
Czy przedstawiony materiał był przydatny?
Hidden
Podziel się:
Subskrybuj
Powiadom o
1 komentarz
Najwyżej oceniane
Nowsze Najstarsze
Inline Feedbacks
View all comments
Barbara Żołna

Katar polekowy to niestety dość częsta przypadłość u pacjentów. Ciekawym pomysłem przy odstawianiu kropli obkurczających śluzówkę jest zaproponowanie pacjentowi, by przestał stosować spray do jednej z dziurek, a po pewnym czasie, kiedy wróci w niej drożność zaprzestał stosowania całkiem:)

Przeczytaj najnowszy numer Gońca Aptecznego:

1
0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x
Scroll to Top

Zaloguj się

Zgłoś problem/błąd

Przepraszam. Musisz być zalogowany, aby zobaczyć ten formularz.