Synonimy: sour cherry, tart cherry
Wiśnia pospolita jest drzewem z rodziny różowatych, które wykorzystywane jest jako gatunek sadowniczy ze względu na pozyskiwane owoce, z których wytwarza się dżemy i soki. Na rynku dostępne są również preparaty o statusie suplementów diety zawierające wyciągi z owoców wiśni.
Działanie i zastosowanie wiśni pospolitej
Owoce wiśni pospolitej są źródłem witaminy C, A, E, beta-karotenu, białka, związków fenolowych i antocyjanów. Ponadto wiśnia zawiera liczne substancje o działaniu antyoksydacyjnym. Badania na zwierzętach wykazały, że antocyjany z wiśni zmniejszają dolegliwości bólowe i działają przeciwzapalnie. Składniki pozyskiwane z wiśni mogą również potencjalnie zmniejszać stężenie glukozy we krwi, produkcję kwasu moczowego w przebiegu dny moczanowej, redukować poziom lipidów i działać kardioprotekcyjnie. Przeprowadzone badania kliniczne wskazują na potencjalną skuteczność wiśni pospolitej w poprawie wyników sportowych, zmniejszaniu ryzyka infekcji dróg oddechowych, hiperurykemii, nadciśnieniu i łagodzeniu problemów ze snem. Dowody na skuteczność surowca w zmniejszaniu bólu powysiłkowego są sprzeczne. Przyjmowanie soku wiśniowego nie wpływało na redukcję objawów choroby zwyrodnieniowej stawów.
Niewystarczające dowody na skuteczność wiśni pospolitej
Brakuje wystarczających dowodów z wysokiej jakości badań klinicznych, które potwierdziłyby skuteczność wiśni pospolitej w takich wskazaniach jak:
- Poprawa wyników sportowych – niskiej jakości wstępne badanie kliniczne wykazało, że spożywanie soku z wiśni przed jazdą na rowerze przyczyniało się do zwiększenia siły zawodnika i w konsekwencji do poprawy jego wyników.[1] W innym badaniu stosowanie koncentratu z wiśni poprawiało wydolność i sprawność u piłkarzy.[2]
- Infekcje dróg oddechowych wywołane wysiłkiem fizycznym – niewielkie badanie kliniczne wykazało, że przyjmowanie soku wiśniowego przed i po maratonie zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych i objawów takich jak kaszel czy ból gardła.[3]
- Hiperurykemia – według wstępnych badań klinicznych spożywanie soku wiśniowego powoduje zmniejszenie poziomu moczanów i nasilenie ich wydalania wraz z moczem u zdrowych osób z hiperurykemią bez zdiagnozowanej dny moczanowej.[4] U pacjentów zdiagnozowanych nie obserwowano redukcji zaostrzeń choroby.[5]
- Nadciśnienie – badanie kliniczne z randomizacją wykazało, że spożywanie soku wiśniowego przyczynia się do redukcji ciśnienia skurczowego średnio o 7 mmHg, lecz nie wpływa na wartość ciśnienia rozkurczowego.[6]
- Problemy ze snem – pojedyncze badania kliniczne wskazują na skuteczność przyjmowania soku wiśniowego w wydłużaniu czasu snu i poprawie jego jakości zarówno u osób poniżej 40., jak i powyżej 65. r.ż..[7][8]
Sprzeczne dowody na skuteczność wiśni pospolitej
Dowody na skuteczność wiśni pospolitej w redukcji bólu związanego z wysiłkiem fizycznym są sprzeczne. Według niektórych badań z udziałem biegaczy przyjmowanie soku z wiśni przez tydzień przed wyścigiem powodowało zmniejszenie bólu mięśni po zawodach w porównaniu z placebo.[9] Inne badania wykazały, że stosowanie koncentratu soku wiśniowego w trakcie intensywnego treningu powodowało zmniejszenie bólu mięśni i sprzyjało ich regeneracji w porównaniu z placebo.[2][10] Wyników tych nie potwierdzają jednak inne przeprowadzone badania.
Brak dowodów na skuteczność wiśni pospolitej
Według wstępnych badań klinicznych przyjmowanie soku wiśniowego nie przyczynia się do złagodzenia objawów choroby zwyrodnieniowej stawów, a zatem i do redukcji leków przeciwbólowych w porównaniu z placebo.
Bezpieczeństwo stosowania wiśni pospolitej
Spożywanie nieprzetworzonych owoców wiśni pospolitej w umiarkowanych ilościach jest prawdopodobnie bezpieczne, a preparaty z wiśni były stosowane w badaniach klinicznych do 6 tygodni. Przyjmowane preparaty były dobrze tolerowane – jedynie u niektórych pacjentów występowały zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Wiśnia pospolita w ciąży i podczas laktacji
Spożywanie nieprzetworzonych owoców wiśni pospolitej w umiarkowanych ilościach przez kobiety ciężarne jest prawdopodobnie bezpieczne.
Interakcje wiśni pospolitej
Preparaty z wiśnią pospolitą mogą wpływać na obniżenie stężenia glukozy we krwi i nasilać działanie leków przeciwcukrzycowych, zwiększając ryzyko hipoglikemii.
Preparaty dostępne na rynku zawierające wiśnię pospolitą
Wiśnia pospolita stanowi składnik jedno- i wieloskładnikowych preparatów o statusie suplementów diety. Wybrane preparaty zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Wybrane suplementy zawierające wiśnię pospolitą:
| Nazwa preparatu | Zawartość wiśni pospolitej w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Solgar Wiśnia i Ostryż Kompleks | 270 mg wyciągu z owoców co odpowiada 1080 mg owoców
Pozostałe składniki: Wyciąg z kłącza ostryżu, wyciąg z kłącza imbiru, kwercetyna, sproszkowane nieprzetworzone owoce pieprzu kajeńskiego, wyciąg z owoców pieprzu czarnego |
Suplement diety zawierający składniki wspomagające organizm w radzeniu sobie z reakcją zapalną i pomagające utrzymać zdrowe stawy i kości. |
| HiActives Tart Cherry Swanson | 465 mg wyciągu z owoców w tym 0,5% antocyjan i 1% flawonoidów | Suplement diety zawierający naturalne antyoksydanty, wzmacniający struktury kolagenowe tkanki łącznej, pomagający w metabolizmie kwasu moczowego |
Piśmiennictwo
- Keane, K. M., Bailey, S. J., Vanhatalo, A., Jones, A. M., Howatson, G. (2018). Effects of montmorency tart cherry (L. Prunus Cerasus) consumption on nitric oxide biomarkers and exercise performance. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 28(7), 1746–1756. https://doi.org/10.1111/sms.13088⬏
- Bell, P. G., Stevenson, E., Davison, G. W., Howatson, G. (2016). The Effects of Montmorency Tart Cherry Concentrate Supplementation on Recovery Following Prolonged, Intermittent Exercise. Nutrients, 8(7), 441. https://doi.org/10.3390/nu8070441⬏⬏
- Dimitriou, L., Hill, J. A., Jehnali, A., Dunbar, J., Brouner, J., McHugh, M. P., Howatson, G. (2015). Influence of a montmorency cherry juice blend on indices of exercise-induced stress and upper respiratory tract symptoms following marathon running–a pilot investigation. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 12, 22. https://doi.org/10.1186/s12970-015-0085-8⬏
- Martin, K. R., Coles, K. M. (2019). Consumption of 100% Tart Cherry Juice Reduces Serum Urate in Overweight and Obese Adults. Current developments in nutrition, 3(5), nzz011. https://doi.org/10.1093/cdn/nzz011⬏
- Stamp, L. K., Chapman, P., Frampton, C., Duffull, S. B., Drake, J., Zhang, Y., Neogi, T. (2020). Lack of effect of tart cherry concentrate dose on serum urate in people with gout. Rheumatology (Oxford, England), 59(9), 2374–2380. https://doi.org/10.1093/rheumatology/kez606⬏
- Keane, K. M., George, T. W., Constantinou, C. L., Brown, M. A., Clifford, T., Howatson, G. (2016). Effects of Montmorency tart cherry (Prunus Cerasus L.) consumption on vascular function in men with early hypertension. The American journal of clinical nutrition, 103(6), 1531–1539. https://doi.org/10.3945/ajcn.115.123869⬏
- Howatson, G., Bell, P. G., Tallent, J., Middleton, B., McHugh, M. P., Ellis, J. (2012). Effect of tart cherry juice (Prunus cerasus) on melatonin levels and enhanced sleep quality. European journal of nutrition, 51(8), 909–916. https://doi.org/10.1007/s00394-011-0263-7⬏
- Pigeon, W. R., Carr, M., Gorman, C., Perlis, M. L. (2010). Effects of a tart cherry juice beverage on the sleep of older adults with insomnia: a pilot study. Journal of medicinal food, 13(3), 579–583. https://doi.org/10.1089/jmf.2009.0096⬏
- Kuehl, K. S., Perrier, E. T., Elliot, D. L., Chesnutt, J. C. (2010). Efficacy of tart cherry juice in reducing muscle pain during running: a randomized controlled trial. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 7, 17. https://doi.org/10.1186/1550-2783-7-17⬏
- Bowtell, J. L., Sumners, D. P., Dyer, A., Fox, P., Mileva, K. N. (2011). Montmorency cherry juice reduces muscle damage caused by intensive strength exercise. Medicine and science in sports and exercise, 43(8), 1544–1551. https://doi.org/10.1249/MSS.0b013e31820e5adc⬏
