Leki zawierające substancje z wykazu A może wydawać tylko farmaceuta. Wydanie leku z substancją bardzo silnie działającą wymagać może dodatkowych instrukcji farmaceuty i m.in. dlatego tylko magister farmacji jest uprawniony do wydawania leków z tej listy.
Jeśli jesteś technikiem farmaceutycznym, poproś farmaceutę na zmianie o wydanie leku. Pamiętaj, że jeśli godzisz się na wydawanie leku na koncie farmaceuty bez jego wiedzy czy nawet obecności w aptece, tylko dodajesz sobie pracy, odpowiedzialności i obowiązków.
Przykładowo farmaceuta, wydając lek, który zawiera substancję z wykazu A, powinien upewnić się:
- Czy pacjent wie jak stosować inhalator zawierający formoterol i salmeterol (tzn. LABA)? Czy na pewno stosuje dodatkowo inhalator ze sterydem? Leczenie samym lekiem z grupy LABA przyniesie więcej szkody niż korzyści. (Patrz: “POChP – wytyczne leczenia w pigułce”.)
- Czy wie jak poprawnie aplikować krople, w których substancją czynną jest atropina, pilokarpina, brymonidyna? Nieprawidłowa aplikacja powoduje wchłonięcie leku przez kanalik łzowy i działanie systemowe.
- Czy nie stosuje już leków mogących wchodzić w interakcje z tak silnym lekiem jakim jest cyklosporyna? Jest ich naprawdę sporo!
- Czy lek na RZS (Arthrotec, metotreksat) nie posłuży przypadkiem do wywołania poronienia? Uwaga na podrabiane recepty!
- Czy pacjent wie jak zaaplikować adrenalinę w razie reakcji anafilaktycznej?
Jeśli jesteś farmaceutą, wyjaśnij technikom w aptece, że ograniczenia w uprawnieniach nie służą poniżaniu ani wywyższaniu jednej grupy zawodowej nad drugą, tylko są pierwszym krokiem w sprawowaniu przez Ciebie opieki farmaceutycznej. Zawsze podchodź do pacjenta i wyjaśnij personelowi, że nie godzisz się na przelogowywanie się technikom i studentom na Twoje konto bez Twojej wiedzy. A jeśli czas nie pozwala na każdorazowe podejście do pacjenta w przypadku gdy na recepcie znajdzie się lek z wykazu A, system pracy w aptece wymaga przeorganizowania. Pamiętaj też, że technik NIE jest pomocnikiem magistra, lecz stanowi część personelu fachowego apteki. Zarówno technik jest wsparciem dla farmaceuty, wykonując dużą część obowiązków związanych z obsługą pacjentów i recepturą, jak i farmaceuta jest wsparciem merytorycznym dla technika.
Wykaz pochodzi z FP XII farmakopei.
Sprawdź też: Wykaz P substancji psychotropowych (I-P, II-P, III-P i IV-P)
Sprawdź też: Wykaz N środków odurzających + Przykłady
Wykaz A (FP XII) substancji bardzo silnie działających – interaktywna tabela
Aby wyświetlić tylko leki dostępne w aptece otwartej, wybierz z listy TAK. Możesz też filtrować po fragmencie nazwy – w polu Szukaj zacznij wpisywać nazwę leku.
| Nazwa polska | Naza łacińska | Przykłady preparatów | Zastosowanie | Dostepne w aptece otwartej |
|---|---|---|---|---|
| β-Acetylodigoksyna | β-Acetyldigoxin | - | ||
| kwas fosforowy koncentrat | Acidum phosphoricum concentratum | - | ||
| adrenaliny winian | Adrenalini tartras | - | ||
| adrenalina (epinefryna) | Adrenalinum | Adrenalina Aguettant, Adrenalina WZF, Anapen, EpiPen | leczenie doraźne ostrych reakcji alergicznych | TAK |
| eter etylowy | Aether | - | ||
| alkuroniowy chlorek | Alcuronii chloridum | - | ||
| alfakalcydol | Alfacalcidolum | Alfadiol | leczenie osteoporozy pomenopauzalnej i starczej z jednoczesnym niedoborem witaminy D | TAK |
| alprostadyl | Alprostadilum | Alprostapint, Vytaros, Caverject, Muse, Prostavasin, Prostin VR | leczenie zakrzepowo-zarostowego zapalenia naczyń | TAK |
| srebra azotan | Argenti nitras | Mova Nitrat Pipette, surowiec recepturowy | zapobieganie zakażeniom oka u noworodków | TAK |
| trójtlenek arsenu | Arsenii trioxidum | Trisenox | w onkologii w leczeniu nowotworów | |
| atrakurium bezylan | Atracurii besilas | Atracurium Kalceks, Tracrium | w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni żebrowych podczas zabiegów chirurgicznych | |
| atropiny siarczan | Atropini sulfas | Atropinum sulfuricum WZF, | krople są stosowane w okulistycznych badaniach diagnostycznych | TAK |
| atropina | Atropinum | Bellergot, Bellapan | leczenie stanów skurczowych w obrębie przewodu pokarmowego, dróg moczowych oraz dróg żółciowych | TAK |
| benperidol | Benperidolum | - | ||
| bleomycyny siarczan | Bleomycini sulfas | Bleocin, Bleomedac, Bleomycin | w onkologii jako cytostatyk | |
| brymonidyny winian | Brimonidini tartas | Alphagan, Biprolast, Briglau, Brimodiol, Brimogen, Brimonidine-1A, BrimoTeva, Brymont, Clarix, Luxfen, Mirvaso, Oculobrim | leczenie jaskry z otwartym kątem przesączania w celu obniżenia ciśnienia | TAK |
| busulfan | Busulfanum | Busulfan Accord, Busulfan Fresenius, Busulfan Tillomed, Myleran | w onkologii w leczeniu nowotworów | |
| kalcytriol | Calcitriolum | Rocaltrol, Silkis | leczenie niedoborów wapnia | |
| karboplatyna | Carboplatinum | Carbomedac, Carboplatin Accord, Carboplatin Actavis, Carboplatin Kabi, Carboplatin, Carboplatin-Ebewe, Cycloplatin | w onkologii jako cytostatyk | |
| karmustyna | Carmustinum | - | ||
| wodzian chloralu | Chlorali hydras | surowiec recepturowy | w celu uspokojenia i uśpienia | |
| chlorambucyl | Chlorambucilum | Leukeran | w onkologii w leczeniu nowotworów | TAK |
| cyklosporyna | Ciclosporinum | Ciqorin, Cyclaid, Equoral, Ikervis, Sandimmun | zapobieganie odrzuceniu przeszczepu | TAK |
| cisatrakuriowy bezylan | Cisatracurii besilas | Cisatracurium Accord, Cisatracurium Actavis, Cisatracurium Hospiera, Cisatracurium Kabi, Cisatracurium Mylan, Cisatracurium Noridem, Cisatracurium Strides, Nimbex | w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni żebrowych podczas zabiegów chirurgicznych | |
| cisplatyna | Cisplatinum | Cisplatin Actavis, Cisplatin Cadiceus, Cisplatin Kabi, Cisplatin Teva, Cisplatin-Ebewe, Cisplatin Accord, Oxaliplatin Hospira | w onkologii jako cytostatyk | |
| kladrybina | Cladribinum | Biodribin, Litak | w onkologii jako cytostatyk | |
| klenbuterolu chlorowodorek | Clenbuteroli hydrochloridum | - | ||
| kodergokryny mezylan | Codergocrinum mesilas | DHX FILOFARM, Dihydroergotoxinum aethanosulfonicum, Dihydroergotoxinum Filofarm | leczenie zaburzeń sprawności mózgu związanych z niewydolnością krążenia mózgowego | |
| kolchicyna | Colchicinum | Colchican, Colchicine Genoptim, Colchicum Dispert, Rixcol | leczenie ostrych napadów dny moczanowej | TAK |
| krezol surowy | Cresolum crudum | - | ||
| cyklofosfamid | Cyclophosphamidum | Demacylan, Endoxan | w onkologii jako cytostatyk | |
| cytarabina | Cytarabinum | Alexan, Cytarabina, Cytarabina Accord, Cytarabine Kabi, Cytarabine Teva, Cytosar | w onkologii jako cytostatyk | |
| dakarbazyna | Dacarbazinum | Dacarbazin Teva, Detimedac | w onkologii jako cytostatyk | |
| danaparoid sodowy | Danaparoidum nitricum | - | ||
| daunorubicyny chlorowodorek | Daunorubicini hydrochloridi | - | ||
| desfluran | Desfluranum | Desfluran Piramal, Suprane | w anestezjologii do indukcji i podtrzymania znieczulenia ogólnego w zabiegach chirurgicznych | |
| deslanozyd | Deslanosidum | - | ||
| dietylostylbesterol | Diethylstilbestrolum | - | ||
| digitoksyna | Digitoxinum | - | ||
| digoksyna | Digoxinum | Digoxin Sopharma, Digoxin Teva, Digoxin | leczenie zaawansowanej niewydolność serca | TAK |
| dihydroergokrystyny mezylan | Dihydroergocristini mesilas | w: Venacorn | leczenie chorób naczyń krwionośnych (między innymi żylaków) | TAK |
| dihydroergotaminy mezylan | Dihydroergotamini mesilas | Dihydroergotaminum filofarm | leczenie migreny | |
| dihydroergotaminy winian | Dihydroergotamini tartras | - | ||
| dihydrotachysterol | Dihydrotachysterolum | - | ||
| dipiwefryny chlorowodorek | Dipivefrini hydrochlorium | - | ||
| dobutaminy chlorowodorek | Dobutamini hydrochloridum | Dobuject, Dobutamine, Dobutamin-Sandoz | leczenie ostrej niewydolność serca, w zabiegach chirurgicznych na otwartym sercu, wstrząsie kardiogennym lub septycznym | |
| dopaminy chlorowodorek | Dopamini hydrochloridum | Dopaminum hydrochloricum WZF | leczenie wstrząsu w zaburzeniach hemodynamicznych | TAK |
| dopeksaminy dichlorowodorek | Dopexamini dihydrochloridum | - | ||
| doksorubicyny chlorowodorek | Doxorubicini hydrochloridum | Adriblastina PFS, Adrimedac, Biorubina, Debdox, Doxorubicin Actavis, Doxorubicin medac, Doxorubicin-Ebewe, Myocet, Xorucin | w onkologii jako cytostatyk | |
| epirubicyny chlorowodorek | Epirubicini hydrochloridum | Bioepicyna, Epirubicin Teva, Epirubicin Accord, Episindan, Farmorubicin PFS | w onkologii jako cytostatyk | |
| ergotaminy winian | Ergotamini tartras | Ergotaminum Filofarm, Coffecorn | w celu zapobiegania bólom głowy (bóle migrenowe i klastrowe) | TAK |
| erytropoetyny koncentrat | Erythropoetini solutio concentrata | - | ||
| esketaminy chlorowodorek | Esketamini hydrochloridum | - | ||
| etomidat | Etomidatum | Etomidate-Lipuro, Hypnomidate | w krótkich zabiegach chirurgicznych w celu indukcji i utrzymania znieczulenia ogólnego | |
| etopozyd | Etoposidum | Etoposid Actavis, Etoposide Kabi | w onkologii jako cytostatyk | |
| fludarabiny fosforan | Fludarabini phosphas | Fludalym, Fludara Oral, Fludarabine Mylan, Fludara | w onkologii w leczeniu przewlekłej białaczki limfocytowej | |
| fluorouracyl | Fluorouracilum | 5-Fluorouracil-Ebewe, Efudix, Florouracil Accord, Fluoro-uracil, Verrumal | w onkologii jako cytostatyk oraz jako lek na brodawki | TAK |
| flupentyksolu dichlorowodorek | Flupentixoli dihydrochloridum | Fluanxol (ale już nie Fluanxol Depot) | leczenie zaburzeń psychotycznych bez zaburzeń depresyjnych | TAK |
| flutamid | Flutamidum | Apo-Flutam, Flutamid Egis, Fugerel, Prostandril | w onkologii w leczeniu raka gruczołu krokowego | TAK |
| formoterolu fumaran dwuwodny | Formoteroli fumaras dihydricus | Atimos, Foradil, Foramed, Forastmin, Inhafort, Oxodil PPH, Zafiron, Zomexil | leczenie przewlekłe astmy oskrzelowej | TAK |
| gefitynib | Gefitinibum | Gefitinib Accord, Iressa | w onkologii w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuc | |
| gemcytabiny chlorowodorek | Gemcitabini hydrochloridum | Dercin, Gembin, Gemcit, Gemcel, Gemcitabine Mylan | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| glicerolu triazotan | Glyceroli trinitratis solutio | Minitran, Nitracor, Nitrocard, Nitroderm, Nitromint, Perlinganit | leczenie napadów dławicy piersiowej lub zawale serca | TAK |
| halotan | Halothanum | Narcotan | w anestezjologii w celu indukcji i podtrzymania znieczulenia ogólnego podczas zabiegów chirurgicznych | |
| herparyna wapniowa | Heparinum calcium | - | ||
| heparyna sodowa | Heparinum natricum | Coaparin, Herparin-Hasco, Heparinum WZF | leczenie przeciwzakrzepowe w chorobie zakrzepowo-zatorowej i niestabilnej dławicy piersiowej | TAK |
| histaminy dichlorowodorek | Histamini dihydrochloridum | Ceplene | w onkologii w celu ochrony komórek układu odpornościowego przed zniszczeniem, kojarzona z interleukiną-2 w leczeniu ostrej białaczce szpikowej | |
| homatropiny bromowodorek | Homatropini hydrobromidum | surowiec recepturowy | w okulistycznych badaniach diagnostycznych | |
| homatropiny metylobromek | Homatropini methylbromidum | - | ||
| rtęci (II) chlorek | Hydrargyri dichloridum | surowiec recepturowy | jako środek przeciwbakteryjny | TAK |
| nadtlenek wodoru 30% | Hydrogenii peroxidum 30 per centum | Perhydrol | odkażanie powierzchni | |
| hydroksykarbamid | Hydroxycarbamidum | Hydroxycarbamid Teva, Hydroxyuread medac, Siklos | w onkologii w leczeniu nowotworów | TAK |
| hioscyny bromowodorek | Hyoscini hydrobromidum (Scopolamini hydrobromidum) | Scopolaminum hydrobromicum, surowiec recepturowy | ||
| hioscyna | Hyoscinum (Scopolaminum) | - | ||
| hioscyjaminy siarczan | Hyoscyamini sulfas | - | ||
| imatynibu mezylan | Imatinibi mesilas | Glivec, Imakrebin, Imatenil, Imatinib Accord, Imavec, Leuzek | w onkologii w leczeniu nowotworów | |
| irinotekamu chlorowodorek trzywodny | Irinotecanum hydrochloridum trihydricum | Arinotec, Campto, Iricam, Irinotecan Fresenius, Noxecan | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| izoprenaliny chlorowodorek | Isoprenalini hydrochloridum | - | ||
| izoprenaliny siarczan | Isoprenalini sulfas | - | ||
| ketaminy chlorowodorek | Ketamini hydrochloridum | - | ||
| ketorolak z trometamolem | Ketorolacum trometamolum | Acular, Toradol | leczenie stanu zapalnego w obrębie gałki ocznej po zabiegu usunięcia zaćmy | TAK |
| letrozol | Letrozolum | Apo-Letro, Arogen, Aromek, Clarzole, Etruzil, Letraxon | w onkologii w leczeniu zaawansowanego raka piersi | TAK |
| lomustyna | Lomustinum | Lomustine Medac | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| malation | Malathionum | - | ||
| merkaptopuryna | Mercaptopurinum | Mercaptopurine Nova Laboratories, Mercaptopurinum | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| metanol | Methanolum | - | ||
| metotreksat | Methotrexatum | Ebetrexat, Metex PEN, Mathofill, Metotab, Trexan | leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów oraz łuszczycy | TAK |
| metyloergometryna maleinian | Methylergometrinum maleas | Methylergometrin | w ginekologii podczas indukowania porodów | |
| mizoprostol | Misoprostolum | Angusta, Cytotec, Misodel | zapobieganie owrzodzeniom żołądka i dwunastnicy | TAK |
| mitomycyna | Mitomycinum | Mitomycin Accord, Mitomycin C | w onkologii w leczeniu nowotworów | |
| mitoksantronu chlorowodorek | Mitoxantronum hydrochloridum | Mitoxantron Accord, Mivacron | w onkologii w leczeniu nowotworów | |
| modafinil | Modafinilum | Modafinil Teva | leczenie narkolepsji jako lek o działaniu stymulującym | |
| sodu fluorek | Natrii fluoridum | Duraphat, Fluossen, Zymafluor | w stomatologii w celu zapobiegania próchnicy zębów | |
| neostygminy bromek | Neostigmini bromidum | Neostigmin Jelfa, Polstigminum | leczenie objawowe miastenii | |
| neostygminy metylosiarczan | Neostigmini metilsulfas | - | ||
| nikotyny dwuwinian dwuwodny | Nicotini ditartras dihydricus | Nicorette Microtab Lemon | leczenie uzależnienia od nikotyny | TAK |
| nikotyna z kationitem | Nicotini resinas | NiQutin, Nico Mint | leczenie uzależnienia od nikotyny | TAK |
| nikotyna | Nicotinum | Exmo, Nicopass | leczenie uzależnienia od nikotyny | TAK |
| nilutamid | Nilutamidum | - | ||
| noradrenaliny chlorowodorek | Noradrenalini hydrochloridum | - | ||
| noradrenaliny winian | Noradrenalini tartras | Noradrenaline Aguettant, Xylonor | w leczeniu nagłego stanu niedociśnienia tętniczego | |
| orcyprenaliny siarczan | Orciprenalini sulfas | - | ||
| uabaina | Ouabainum | - | ||
| oksaliplatyna | Oxaliplatinum | Gessedil, Goxyral, Kiplatin, Oxaliplatin Kabi, Platox | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| paklitaksel | Paclitaxelum | Abraxane, Egilitax, Eucol, Sindaxel | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| pankuroniowy bromek | Pancuronii bromidum | Pancuronium, Pavulon | w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni żebrowych podczas zabiegów chirurgicznych | |
| pergolidu mezylan | Pergolidi mesilas | Hizest | leczenie choroby Parkinsona | |
| fenol | Phenolum | Pigmentum Castellani | powierzchniowe leczenie grzybic i zakażeń bakteryjnych | TAK |
| fizostygminy salicylan | Physostigmini salicylas | - | ||
| pilokarpiny chlorowodorek | Pilocarpini hydrochloridum | Pilocarpinum WZF | leczenie jaskry | TAK |
| pilokarpiny azotan | Pilocarpini nitras | - | ||
| bromek rokuronium | Rocuronii bromidum | Esmeron, Roqurum, Rocuronium Sandoz | w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni żebrowych podczas zabiegów chirurgicznych | |
| salmeterolu ksynafonian | Salmeteroli xinafoas | Pulmoterol, Pulveril, Salmetik, Serevent, Solovent | leczenie przewlekłe astmy oskrzelowej | TAK |
| streptokinaza | Streptokinasum | Streptokinaza | leczenie zawału mięśnia sercowego, zatorowości płucnej | TAK |
| suksametoniowy chlorek | Suxamethonii chloridum | Chlorsuccillin | w anestezjologii do krótkotrwałego zwiotczenia mięśni | |
| takalcytol jednowydny | Tacalcitolum monohydricum | Curatoderm | w dermatologii w leczeniu łuszczycy plackowatej | |
| temozolomid | Temozolomidum | Blastomat, Nogron, Temodal, Temostad, Temozolomide Teva | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| tiokolchikozyd krystalizowany z etanolu | Thiocolchicosidum ex ethanolo cristallisatum | - | ||
| tiokolchikozyd uwodniony | Thiocolchicosidum hydricum | Tiocolis | leczenie bolesnych przykurczów mięśni | TAK |
| tiomersal | Thiomersalum | szczepionka-pełnokomórkowa DTP | jako konserwant | |
| tiopental sodowy z sodu węglanem | Thiopentalum natricum et ethanolo cristallisatum | Thiopental Momaja, Thiopental | w anestezjologii w celu wywołania krótkotrwałego znieczulenia ogólnego | |
| tramazoliny chlorowodorek jednowodny | Tramazoli hydrochloridum monohydricum | - | ||
| urokinaza | Urokinasum | Urokinase APC | leczenie choroby zakrzepowo-zatorowej | |
| wekuroniowy bromek | Vecuronii bromidum | Norcuron | w anestezjologii w celu zwiotczenia mięśni żebrowych podczas zabiegów chirurgicznych | |
| winblastyny siarczan | Vinblastinum sulfas | Vinblastin - Richter, Vinblastine Teva | w onkologii jako lek cytostatyczny | |
| winkrystyna siarczan | Vincristinum sulfas | Vincristin - Richter, Vincristine Teva | w onkologii jako lek cytostatyczny |
Proszę o weryfikację leku Fluanxol depot, nie jest to dichlorowodorek flupentyksolu a dekanonian flupentyksolu i obecnie w bazie bloz nie ma oznaczenia jako wykaz A.
Proszę o weryfikację substancji tacrolimusum – z moich informacji wynika iż w suplemencie z 2019 do FP XI (wchodzącej w życie od czerwca 2019) – nie jest już w wykazie A.
Teraz obowiązuje Suplement do FPXI z 2019 (od 01.06.2020):
http://www.urpl.gov.pl/pl/informacja-z-dnia-3-grudnia-2019-r-o-suplemencie-2019-do-farmakopei-polskiej-wydanie-xi-suplement Jest w wykazie A.
Właśnie z Kamsoftu mam informację iż w tym suplemencie jest jako wykaz B.
Tak też są oznaczone leki z takrolimusem w bazie BLOZ. Czy istnieje szansa na przesłanie skanu/zdjęcia z tego suplementu? Nie mam niestety do niego dostępu.
Jak nie zapomnę to sprawdzę:)
Od dzisiaj tutaj mamy zmiany, potrzebna aktualizacja:)
A jest szansa na stworzenie tej listy w wersji do wydruku?
Dzięki za sugestię. Zobaczymy, co da się zrobić 🙂
Czy artykuł nie jest przypadkiem błędny?
Ustawa Prawo Farmaceutyczne mówi:
“Art. 91.
1. Technik farmaceutyczny, posiadający dwuletnią praktykę w aptece w pełnym wymiarze czasu pracy, może wykonywać w aptece czynności fachowe polegające na sporządzaniu, wytwarzaniu, wydawaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych, z wyjątkiem produktów leczniczych mających w swoim składzie:
1) substancje bardzo silnie działające określone w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej[…]”
Proszę mi wytłumaczyć zatem zależność między Urzędowym Wykazem a Farmakopeą Polską, czyli tym o czym napisano w artykule. Czy nie zostały pomieszane tu dwie różne rzeczy?Oczywiście rozumiem potrzebę wydawania leków z wykazu A przez farmaceutę – ale jaka jest ku temu faktyczna podstawa prawna?
Dobre pytanie, wraca często. Opisaliśmy to zagadnienie szczegółowo tutaj:
Różnice w zakresie uprawnień technika i farmaceuty – Kompendium
To, że technik nie może wydawać leków z wykazu A, jest interpretacją przepisów, bo w UWPL nie ma takiego wykazu. Były przypadki aptek, którym cofnięto refundację z powodu wydania refundowanego leku z wykazu A przez technika, które zasądziły decyzję i wygrały.
Trzeba jednak zwrócić uwagę na dwa praktyczne aspekty:
1) Co z tego, że można zasądzić decyzję NFZ i wygrać, skoro trzeba się bujać z pozwem – a lek może po prostu wydać farmaceuta i tego uniknąć?
2) Jeśli w danej aptece jest trudność jest z tym, że farmaceuta nie może podejść zrealizować recepty nawet na lek z wykazu A, to znaczy, że apteka nie ma odpowiedniej obsady. Problemem jest więc brak wystarczającej liczby magistrów (albo czasem i całkowity brak magistra na zmianie). Ale to już moja opinia.