Pacjentka zgłosiła się do apteki z receptą na klarytromycynę (Klacid 500 mg) przepisaną na utrzymujące się ponad 2 tygodnie zapalenie zatok. Farmaceuta przed realizacją recepty sprawdził rejestr stosowanych leków i zauważył, że pacjentka stosuje przewlekle m.in. kwetiapinę o przedłużonym uwalnianiu (Kwetaplex XR 300mg). Pacjentka zapewniła, że poinformowała laryngologa o stosowanych przewlekle lekach psychotropowych i została uspokojona, że przepisany preparat nie będzie wchodził w interakcje. Na pytanie farmaceuty, czy lekarz dopytał, które dokładnie leki pacjentka bierze, odpowiedź była przecząca.
| Metryczka pacjenta | |
|---|---|
| płeć i wiek | Kobieta, 30 lat |
| choroby przewlekłe | łagodna postać choroby afektywnej jednobiegunowej tuż po ciąży depresja znacznie się nasiliła |
| inne dolegliwości | Nawracające zapalenie zatok |
| stosowane leki i dawkowanie | lamotrygina (Lamotrix) 50 mcg kwetiapina (Kwetaplex XR) 300 mg sertralina (Setaloft) 50mg klarytromycyna (Klacid) 500 mg | co 12 h |
Wyjaśniono pacjentowi
Klarytromycyna wchodzi w interakcje z wieloma lekami, ponieważ silnie hamuje pewien enzym, który neutralizuje jeden z leków pacjenta, kwetiapinę. Zdecydowano się na niewydawanie zapisanego antybiotyku i pilny kontakt z lekarzem laryngologiem. Pacjentka zadzwoniła do lekarza i przekazała telefon farmaceucie, żeby wyjaśnił, z czym jest problem. Jak się okazało, lekarz wiedział, że makrolidy wchodzą w interakcje z niektórymi neuroleptykami, ale założył, że skoro pacjent brał wcześniej azytromycynę (Azitrox) i problemu nie było, to równie dobrze może zapisać inny makrolid, klarytromycynę.
Komentarz:
W literaturze opisano wiele przypadków kilkukrotnego wzrostu stężenia we krwi kwetiapiny po równoczesnym podaniu inhibitora izoformy 3A4 cytochromu P-450.[1] Opisano także przypadki zaburzeń świadomości i poważnej depresji oddechowej po podaniu klarytromycyny, na przykład u 32-letniego pacjenta stosującego przewlekle kwetiapinę,[2], a nawet pełnoobrazowy złośliwy zespół neuroleptyczny u pacjenta, który na własną rękę zastosował klarytromycynę będąc na kwetiapinie.[3] Wnioski, jakie można wyciągnąć z powyższego studiu przypadku to:
- miejsce do konsultacji nie było konieczne, aby zapobiec interakcji, ale absolutnym wymogiem była jakakolwiek forma dokumentowania wizyt pacjenta i stosowanych przez niego leków,
- przed kontaktem z przepisującym należy zawsze wiedzieć, jaką alternatywę możemy zaproponować,
- uważne przeczytanie ulotki na nic by się zdało, bo informacja o tej interakcji jest nieobecna w ulotce leku Klacid…
- tego typu interwencja nie wymaga zaawansowanej wiedzy z farmakologii, ale musi być oparta o wiarygodne dane, jeśli podejmiemy kontakt z przepisującym.
Alternatywnym rozwiązaniem mógł być też kontakt z psychiatrą i skorygowanie dawki kwetiapiny lub odstawienie jej na czas leczenia problematycznym antybiotykiem. Najczęściej jednak łatwiej skontaktować się z lekarzem POZu, który wypisał drugi lek na doraźne leczenie, niż ze specjalistą, który zalecił leczenie przewlekłe i którego pacjent widzi raz do roku. Zobacz też:
- Interakcja klarytromycyny z digoksyną – co powinien zrobić farmaceuta? [Case study]
- Interakcja kotrimoksazolu (Bactrim, Biseptol) z warfaryną [Case study]
- Interakcja kwasu acetylosalicylowego z ibuprofenem [Case study]
Piśmiennictwo
- Grimm SW, Richtand NM, Winter HR, Stams KR, Reele SB “Effects of cytochrome P450 3A modulators ketoconazole and carbamazepine on quetiapine pharmacokinetics.” Br J Clin Pharmacol 61 (2006): 58-69⬏
- Schulz-Du Bois,C., et al: Major Increase of Quetiapine Steady-State Plasma Concentration Following Co-Administration of Clarithromycin: Confirmation of the Pharmacokinetic Interaction Potential of Quetiapine, Pharmacopsychiatry 2008 abstrakt⬏
- Christodoulou C, Margaritis D, Makris G, Kavatha D, Efstathiou V, PapageorgiouC, Douzenis A. Quetiapine and clarithromycin-induced neuroleptic malignant syndrome. Clin Neuropharmacol. 2015 Jan-Feb;38(1):36-7. abstrakt⬏
