Transkrypcja

Cześć, nazywam się Maja Kłobus. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W tym odcinku przedstawię problematykę zaparć w ciąży oraz wyjaśnię jakie leki mogą być bezpiecznie polecane pacjentkom w tym okresie. Zapraszam!

Pacjentka w ciąży zawsze budzi w nas podwójną czujność. Co jest zrozumiałe, gdyż nie dbamy tylko o bezpieczeństwo farmakoterapii samej pacjentki, ale również rozwijającego się w jej ciele organizmu. Ciało i fizjologia kobiety, zmienia się w trakcie ciąży, stad mogą pojawić się typowe dla tego okresu dolegliwości.
Dużą część z nich, stanowią niekomfortowe dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak zgaga, refluks czy właśnie zaparcia. Szacuje się, że od jedenastu do trzydziestu ośmiu procent ciężarnych doświadcza problemu zaparć.

Część z Was pewnie zastanawia się, dlaczego kobiety w ciąży są narażone na częstsze występowanie zaparć. Dzieje się tak na skutek nałożenia różnych czynników, które w zależności od etapu ciąży mają różne nasilenie.
W pierwszym trymestrze, rosnące stężenie progesteronu prowadzi do osłabienia motoryki przewodu pokarmowego i wydłużenia czasu pasażu jelitowego. Dodatkowo, za sprawą zwiększonego stężenia aldosteronu, dochodzi do zwiększonego wchłaniania wody z jelit, co powoduje problemy z defekacją.
W późniejszym okresie ciąży, powiększająca się macica może powodować ucisk na odbytnicę i dolną część okrężnicy, co prowadzi do jeszcze większych trudności związanych z formowaniem się masy kałowej.
Ponadto zmniejszona aktywność pacjentki oraz suplementacja preparatami żelaza mogą dodatkowo przyczyniać się do rozwoju zaparć.
Jednakże niezależnie od przyczyny, zaparcia mają negatywny wpływ na codzienne życie pacjentek, dlatego wymagają wdrożenia zmian stylu życia, a w bardziej zaawansowanych przypadkach włączenia leków na zaparcia.

Ciężarna cierpiąca na zaparcia może się skarżyć na objawy, takie jak mała częstotliwość wypróżnień, trudność w oddawaniu stolca, uczucie blokady i bolesność podczas defekacji, twarda konsystencja stolca czy uczucie niecałkowitego wypróżnienia.
Zwróćcie uwagę, że pacjentka w ciąży nie zawsze będzie mówić bezpośrednio o zaparciach, lecz wskazywać na objawy, które mogą świadczyć ich o ich rozwoju.

Chociaż zalecana terapia pierwszego rzutu w przypadku zaparć obejmuje dostosowanie diety przez zwiększenie spożycia płynów i błonnika oraz włączenie aktywności fizycznej, to czasami takie działania nie są skuteczne.
Gdy modyfikacje stylu życia i diety nie zapewniają odpowiedniego złagodzenia objawów, pacjentce w ciąży można polecić niektóre środki przeczyszczające.
Zwróćcie uwagę, że większość środków na zaparcia nie jest wchłaniana ogólnoustrojowo, dlatego są uważane za bezpieczne w ciąży i mogą być stosowane bez obaw o skutki teratogenne.
W pierwszej kolejności kobiecie skarżącej się na zaparcia rekomendujcie środki pęczniejące. Należą do nich suplementy diety oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego zawierające błonnik, na przykład w postaci sproszkowanej łupiny nasiennej babki jajowatej.
Środki pęczniejące są bogate we włókna pokarmowe i śluzy, a ich działanie polega na zwiększeniu objętości mas kałowych przez zwiększenie pochłaniania wody do światła jelit.
Preparaty z błonnikiem najlepiej spożywać ok. pół godziny przed posiłkiem dwa lub trzy razy dziennie. Można je mieszać z wodą, sokiem owocowym oraz żywnością. Przy czym należy pamiętać, że są to środki pęczniejące, wymagające zwiększenia objętości spożywanych płynów, dlatego warto rekomendować ich przyjmowanie z pełną szklanką wody.
Ponieważ efekt terapeutyczny tych środków może nie być widoczny przez kilka dni, nie będą one pomocne w łagodzeniu ostrych objawów.
W przypadku braku efektu zwiększonej podaży błonnika należy polecić leki działające osmotycznie, takie jak laktuloza czy makrogole. Środki osmotyczne po podaniu doustnym powodują zwiększenie objętości płynnej zawartości jelita, dlatego są uważane za środki łagodne, które mogą być stosowane w leczeniu przewlekłych zaparć.
W przypadku pacjentek, które skarżą się również na wzdęcia z dużą ilością gazów, w pierwszej kolejności zalecajcie makrogole, gdyż laktuloza, na skutek procesu fermentacji w jelicie grubym, może dodatkowo nasilać przykre dolegliwości.
Natomiast kobietom ciężarnym z zaparciami krótkotrwałymi, możecie bezpiecznie rekomendować czopki glicerolowe lub dwuwęglanowe, pobudzające perystaltykę końcowego odcinka jelita. Będą one pomocne szczególnie w przypadku stanów ostrów, wobec których wcześniej wymienione preparaty nie zadziałały.
W przypadku niepowodzenia terapii za pomocą wymienionych w tym odcinku środków przeczyszczających, pacjentkę należy skierować do lekarza i jednocześnie przestrzec by na własną rękę nie stosowała preparatów zawierających substancje, takie jak dokuzanu sodu, senes, bisakodyl, pikosiarczanu sodu czy olej rycynowy, gdyż istnieją ograniczone dane dotyczące ich bezpieczeństwa w ciąży.
Aczkolwiek jednorazowe zastosowanie oleju rycynowego jest dopuszczalne, jeśli jest naprawdę potrzebne. Jednakże istnieją przesłanki mówiące o jego działaniu poronnym oraz wywoływaniu skurczów macicy. Co ciekawe, między innymi z tego powodu, olej rycynowy stanowi składnik tak zwanego koktajlu położnych, który ma indukować akcję porodową.
Biorąc pod uwagę dostępność innych, bezpieczniejszych środków, nie powinien być rekomendowany kobietom w ciąży zmagającym się z problemem zaparć.

Na dzisiaj to już wszystko. Dziękuję za uwagę i zapraszam do obejrzenia kolejnych odcinków Pogadanek Farmaceutycznych.