Złośliwy zespół neuroleptyczny (ang. neuroleptic malignant syndrome, NMS) to zagrażająca życiu reakcja, która sporadycznie występuje w odpowiedzi na leki przeciwpsychotyczne. Do objawów złośliwego zespołu neuroleptycznego należą:
- wysoka gorączka,
- zaburzenia równowagi autonomicznego układu nerwowego,
- sztywność mięśni,
- zmieszanie i zmiana stanu psychicznego pacjenta.
Objawy pojawiają się od doby do kilku tygodni od rozpoczęcia podawania leków przeciwpsychotycznych. Leczenie polega na jak najszybszym odstawieniu leku, będącego przyczyną NMS oraz leczenie objawowe i zapobieganie powikłaniom ogólnoustrojowym.
Leki wywołujące zespół neuroleptyczny
Najczęściej złośliwy zespół neuroleptyczny jest wywoływany przez: haloperidol (Haloperidol Unia, Haloperidol WZF), rzadziej rezerpinę (w: Normatens) oraz leki przeciwwymiotne taki jak prometazyna (Diphergan, Polphergan), tietylperazyna (Torecan) czy metoklopramid (Metoclopramidum Polpharma).
Objawy mogą pojawić się już po jednej dawce neuroleptyku, ale stosowanie dużych dawek, zwiększenie dawki lub stosowanie leków o przedłużonym uwalnianiu zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu. NMS może również występować u osób stosujących lewodopę (Stalevo, Nakom, Sinemet CR, Madopar, Duodopa) i antagonistów receptorów dopaminowych takich jak kabergolina (Dostinex), bromokryptyna (Bromocorn, Bromergon, Parlodel), pergolid (Permax), ropinirol (Adartrel, Aropilo, Requip, Aparxon, ApoRopin, Ceurolex, Nironovo, Polpix, Repiro, Rolpryna, Ropodrin), pramipeksol (Hitoff, Mirapexin, Oprymea) czy amantadyna (Amantix, Viregyt-K) w chorobie Parkinsona, zwykle w momencie, gdy dawka leku jest nagle zmniejszona.
Śmiertelność
Śmiertelność NMS wynika z powikłań ogólnoustrojowych i zachwiania równowagi AUN. Aktualnie ocenia się ją na około 10%, natomiast w latach 60. XX wieku wskaźnik śmiertelności wynosił ponad 70%. Spadek ten wynika m.in. ze wzrostu świadomości o NMS, wcześniejszym rozpoznawaniem, agresywniejszym leczeniem oraz wprowadzenia na rynek leków przeciwpsychotycznych II generacji, które rzadziej wywołują NMS.
Kryteria rozpoznawania złośliwego zespołu neuroleptycznego
O wystąpieniu zespołu neuroleptycznego świadczy towarzysząca leczeniu neuroleptykami:
- wysoka gorączka,
- sztywność mięśniowa
oraz minimum dwa z poniższych objawów:
- poty,
- dysfagia,
- drżenie,
- zaburzenia zwieraczy,
- zaburzenia świadomości,
- mutyzm,
- tachykardia,
- podwyższone lub labilne ciśnienie tętnicze,
- leukocytoza,
- podwyższenie stężenie kinazy kreatynowej lub inne wyniki badań laboratoryjnych wskazujące na uszkodzenie mięśni.[1]
Piśmiennictwo
- Mosiołek A., Galanty D., Wszystko co powinniśmy wiedzieć o złośliwym zespole neuroleptycznym, 2017, pełen tekst⬏
Czy jakikolwiek pramipeksol jest obecnie dostępny w obrocie?
Oprymea ma pewno jest.