Problemy okulistyczne to jedne z rzadziej poruszanych tematów w opiece nad pacjentem w aptece. Zespół suchego oka to pierwsza publikacja Wydawnictwa Farmaceutycznego poświęcona okulistyce, a konkretnie tematowi zespołu suchego oka (ZSO).

Zespół suchego oka to wieloczynnikowa i złożona choroba powierzchni oka. Występuje dość często, współtowarzysząc takim chorobom jak cukrzyca, choroby reumatyczne czy też jaskra. Również długotrwałe czytanie czy praca przy komputerze może wpływać na zaburzenia stabilności i integralności filmu łzowego.

Suche oko to nie tylko subiektywne odczucie pacjenta, który często będzie mówił o uczuciu „piasku w oczach”, podrażnieniu lub szorstkości czy swędzeniu i pieczeniu. W zaawansowanych postaciach może dochodzić do wtórnych nadkażeń bakteryjnych związanych z zaburzeniami jakości filmu łzowego czy też owrzodzeń rogówki, które skutkować mogą nawet jej perforacją.

Co ciekawe nie tylko leki stosowane miejscowo, jak te zawierające środki konserwujące, mogą powodować ZSO. Leki doustne takie jak diuretyki, leki przeciwhistaminowe, a także benzodiazepiny czy środki antykoncepcyjne mogą wywoływać ZSO. Warto więc pacjentom stosującym leki z tych grup polecić krople nawilżające.

Gama preparatów „sztucznych łez” na rynku jest znaczna. Ich skład jest zróżnicowany, a podzielić je można na 3 zasadnicze grupy: krople wodne, olejowe oraz zawierające wiskoelastyki, czyli substancje o dużej lepkości, długo utrzymujące się na powierzchni oka. Trwałość po otwarciu kropli uzależniona jest od rodzaju opakowania oraz obecności konserwantów. Skuteczność poszczególnych składników kropli nawilżających jest porównywalna, dlatego wybór preparatu oprzeć można o preferencje pacjenta. Preparaty gęste (np. o stężeniu 0,4% kwasu hialuronowego) są wygodniejsze ze względu na brak konieczności częstego dawkowania, ale słabiej oczyszczają oko z substancji prozapalnych i dodatkowo mogą powodować pewne zaburzenia widzenia, więc nie będą raczej odpowiednie dla kierowcy.

Obok preparatów „sztucznych łez” w pacjentów z ZSO polecić można ciepłe i suche okłady na oczy, by rozrzedzić wydzielinę w zatkanych przewodach wydzielniczych gruczołów Meiboma, czy też preparaty do higieny powiek. Leczenie ZSO nie ogranicza się jedynie do nawilżania, zastosowanie mają także cyklosporyna oraz miejscowe kortykosteroidy, mające na celu spowolnienie rozwoju i zahamowanie stanu zapalnego toczącego się w obrębie powierzchni oka.

Wśród rzadziej stosowanych metod leczenia ciekawe wydać się mogą zabiegi zamknięcia punktów łzowych mające na celu zahamowanie odpływu łez i zwiększenie ich ilości na powierzchni oka, czy też zastosowanie sztucznych łez z autologicznej surowicy pacjenta.

Dobór odpowiedniego składu preparatu, który uzależnia częstość dawkowania, wybór opakowania jednodawkowego czy też wielodawkowego i łatwość dawkowania (co może być szczególnie istotne u osób starszych), to aspekty, które warto wziąć pod uwagę, wybierając preparat nawilżający. Myślę, że podręcznik Zespół suchego oka pomoże Wam w pracy z pacjentem.