Zgaga, refluks czy choroba wrzodowa?

Trudno znaleźć osobę, kto nie doświadczyłaby, czym jest zgaga często opisywana jako “pieczenie za mostkiem”. Najczęściej występuje sporadycznie, ale może też dokuczać przez wiele lat. Nie zawsze jednak ten charakterystyczny objaw wskazuje na tę samą chorobę.

Czym jest refluks?

Choroba refluksowa potocznie nazywana „refluksem” to zespół dolegliwości spowodowany cofaniem się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. W prawidłowo funkcjonującym układzie pokarmowym transport pokarmu odbywa się tylko w jedną stronę – od jamy ustnej do żołądka. Przełyk posiada dwa mięśnie zwieracze, jeden przy połączeniu z gardłem, drugi  – z żołądkiem. Mięsień ten powinien być zaciśnięty, wtedy uniemożliwia cofanie się pokarmu. Jeśli jednak zwieracz osłabnie i z jakiegoś powodu nie domyka się, treść pokarmowa może przedostawać się z powrotem. Wraz z treścią pokarmową do przełyku dostaje się kwas solny z enzymami trawiennymi, co powoduje nieprzyjemny objaw pieczenia odczuwany jako zgaga. Jeśli cierpisz na refluks, może doskwierać Ci puste odbijanie i pieczenie za mostkiem oraz ból górnej części brzucha.

Refluks a zgaga

Zgaga to nic innego, jak właśnie objaw choroby refluksowej, odczuwany i najczęściej opisywany jako pieczenie i palenie. Refluks może również objawiać się niespecyficznie z objawami pozaprzełykowymi. Mogą Ci wtedy dokuczać:

• bóle w klatce piersiowej,
• objawy ze strony układu oddechowego – przewlekły kaszel, zapalenie oskrzeli, nasilenie astmy,
• objawy laryngologiczne – chrypka, utrata głosu, zapalenie strun głosowych,
• parodontoza i ubytki w szkliwie.

Pamiętaj, że choroba może mieć także przebieg bezobjawowy – charakterystyczne zmiany zapalne wykrywa się wtedy w trakcie badania endoskopowego. Objawy nasilają się po zjedzeniu posiłku (szczególnie obfitego z przewagą potraw tłustych) oraz przez pozostawanie w pozycji leżącej czy nachylonej i w trakcie parcia.

Co jest przyczyną choroby refluksowej?

Refluks może być spowodowany m.in. przez:

• niewydolność dolnego zwieracza przełyku odpowiadającego za hamowanie cofanie treści trawiennej do przełyku,
• zaburzona czynność oczyszczania przełyku,
• upośledzone opróżnianie żołądka, zaburzające przechodzenie treści pokarmowej do jelit.

Choroba refluksowa przełyku choć jest schorzeniem dość powszechnym, może dać poważne powikłania, które mogą w znaczący sposób zagrażać Twojemu zdrowiu. Należą do nich m.in. powstanie zwężenia trawiennego czy zwiększenie namnażania w błonie śluzowej przełyku komórek zwykle tam niewystępujących (tzw. przełyk Barreta) zwiększających ryzyko wystąpienia raka przełyku.

Choroba wrzodowa

Jest to obecność wrzodu trawiennego, czyli ubytku w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Często objawia się bólami w nadbrzuszu w godzinach nocnych lub wczesnoporannych – najczęściej między północą a 3.00 rano.

Co może powodować wystąpienie choroby wrzodowej?

Do głównych przyczyn występowania choroby wrzodowej należą:

• zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych mogących powodować czterokrotny wzrost ryzyka rozwoju choroby wrzodowej, a przy stosowaniu równoczesnym z glikokortykoidami – nawet piętnastokrotny!
• stres,
• palenie papierosów – palenie zwiększa ryzyko powikłań wrzodowych i wpływa hamująco na proces gojenia owrzodzeń żołądka,
• predyspozycje genetyczne.

Co może mi grozić jeśli nie podejmę leczenia?

W przypadku niepodjęcia leczenia choroba może prowadzić do wystąpienia powikłań ostrych i/lub późnych. Powikłany stan ostry może być przyczyną krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, przerwaniem ciągłości ściany żołądka z wtórnym zapaleniem otrzewnej czy drążeniem owrzodzenia w głąb narządu sąsiadującego z żołądkiem w miejscu owrzodzenia np. do trzustki. Może również dojść do rozwoju zmian nowotworowych. Leczenie choroby wrzodowej należy rozpocząć od zmiany diety oraz unikania produktów nasilających dolegliwości jak np. kawa czy potrawy ciężkostrawne. Należy również zaprzestać palenia papierosów, które utrudniają gojenie i zwiększają ryzyko nawrotów. W miarę możliwości należy unikać przyjmowania leków z grupy NLPZ, a w razie bólu  – skorzystać z leków o mniejszej toksyczności dla nabłonka żołądka np. paracetamolu.

Zapalenie żołądka

Stan chorobowy, który może być skutkiem różnego rodzaju uszkodzeń wewnętrznej warstwy żołądka, czyli błony śluzowej. Mogą to być:

• infekcje – 90% przypadków to infekcja bakterią Helicobacter pylori – często nie daje żadnych objawów!,
• czynniki toksyczne takie jak alkohol, niektóre leki np. z grupy przeciwbólowych i przeciwzapalnych (Aspiryna, Polopiryna, Ibuprom),
• czynniki autoimmunologiczne – organizm wytwarza przeciwciała przeciwko własnym tkankom.

Objawami zapalenia błony śluzowej żołądka mogą być drobne objawy dyspeptyczne: poposiłkowe uczucie pełności, ból brzucha, odbijanie, nudności i wymioty. W przypadku, gdy zostało spowodowane przez czynnik toksyczny, mogą wystąpić krwawienia zaobserwowane jako krwiste wymioty lub smolisty stolec, którym towarzyszą ból i dyskomfort w środkowym nadbrzuszu. Autoimmunologiczne zapalenie żołądka jeśli trwa długo, może spowodować poważne powikłanie jakim jest niedokrwistość. Może się ona objawiać nadmiernym zmęczeniem, gorszą tolerancją wysiłku, bladością skóry czy odczuwaniem szumów usznych. Pamiętaj, że jeżeli niepokojące Cię objawy utrzymują się przez kilka tygodni – zgłoś się do lekarza. Jeśli zaobserwujesz krwawienie (fusowate wymioty czy tzw. smoliste stolce) powinieneś czym prędzej zgłosić się na SOR.

Wydał(a):