Czy probiotyk powinien być stosowany przed czy po antybiotyku? – Wyjasniamy!

Pytanie 

Jaki odstęp czasu zachować przyjmując probiotyki w trakcie antybiotykoterapii? Czy przyjąć je przed czy po antybiotyku? 

Krótka odpowiedź 

Najlepszym rozwiązaniem wydaje się być zastosowanie probiotyku 2 godziny po zażyciu antybiotyku. Należy zaznaczyć, że celem zażywania probiotyku jest wspomaganie odbudowy jelitowej mikrobioty, której bioróżnorodność zostaje zachwiana przez stosowanie antybiotyków i chemioterapeutyków, a nie „osłona przed antybiotykiem”. Jednakże nie istnieją oficjalne rekomendacje określające kolejność stosowania czy odstęp pomiędzy zastosowaniem antybiotyku i probiotyku. Większość producentów zaleca zachowanie 1-2 h odstępu pomiędzy zażyciem antybiotyku i probiotyku. Niektórzy eksperci są jednak zdania, że nie ma podstaw do takiego postępowania, ale warto zwrócić uwagę, czy szczep probiotyczny zawarty w preparacie który wydajemy pacjentowi jest oporny na stosowany antybiotyk.^[1] Jeżeli pacjentowi zależy na preparacie który może zażywać razem z antybiotykiem możesz polecić mu lek Enterol, gdyż drożdżaki w nim zawarte są odporne na antybiotyki, które działają przeciwbakteryjnie. 

Wyjaśnienie 

Przegląd Cochrane z 2019 roku, oceniający skuteczność zastosowania probiotyków w prewencji biegunki poantybiotykowej, obejmował 33 badania, których autorzy nie określali jaka kolejność oraz odstęp czasu w przyjmowaniu antybiotyku i probiotyku była zachowana.^[2] Z tego też względu niektórzy eksperci sugerują, że nie ma podstaw do rozdzielania dawek antybiotyku i probiotyku w czasie.^[3]

W badaniu oceniającym przeżywalność szczepów Lactobacillus rhamnosus Rosell-11 i Lactobacillus helveticus Rosell-52 (Lacidofil) w trakcie antybiotykoterapii sprawdzano próbki kału i oceniano żywotność bakterii probiotycznych. W badaniu antybiotyk był podany 30 minut przed posiłkiem a probiotyk razem z posiłkiem. Tak krótki odstęp czasu nie zmniejszał żywotności szczepów probiotycznych, które były w stanie przetrwać równoczesne podanie z antybiotykiem o szerokim spektrum działania. Autorzy badania sugerują, że probiotyki mogą być przyjmowane równocześnie z antybiotykami, ale istotny jest dobór odpowiednich szczepów.^[4]

Z kolei badanie oceniające wrażliwość szczepów probiotycznych na antybiotyki wykazało, że spora część szczepów probiotycznych jest wrażliwa na często stosowane antybiotyki. Jedynie drożdże Saccharomyces boulardii cechowały się brakiem wrażliwości na wszystkie użyte w badaniu antybiotyki.^[5] Zestawienie wyników tego badania, które może być przydatne w doborze odpowiedniego probiotyku, zostało przedstawione w Tabeli 7.  

Niektórzy polscy autorzy sugerują, by używać szczepów probiotycznych wrażliwych na co najmniej 3 powszechnie stosowane antybiotyki, co umożliwiałoby terapię w przypadku hipotetycznego zakażenia inwazyjnego bakterią probiotyczną.^[6]Dodatkowo, istnieje ryzyko przeniesienia genu oporności na antybiotyk z bakterii probiotycznej na mikroorganizmy patogenne, co również przemawia za tym, że bezpieczniejszym wyborem są szczepy które nie wykazują oporności na antybiotyki, jednak doniesienia te nie zostały potwierdzone.^[7]

Tabela 7 Wrażliwość bakteryjnych szczepów probiotycznych na antybiotyki.^[5]

Czytaj też: Jak długo pacjent powinien stosować probiotyk, aby odbudować mikrobiotę jelit po antybiotykoterapii? – Wyjaśniamy!

Piśmiennictwo

1. {{Ruszczyński M., Szajewska H., (2009). Zapytaj eksperta. Profilaktyka biegunki związanej z antybiotykoterapią. mp.pl Pobrano z: https://www.mp.pl/artykuly/46553,zapytaj-eksperta-profilaktyka-biegunki-zwiazanej-z-antybiotykoterapia  ⬏
2. Guo, Q., Goldenberg, J. Z., Humphrey, C., El Dib, R., & Johnston, B. C. (2019). Probiotics for the prevention of pediatric antibiotic-associated diarrhea. Cochrane Database of Systematic Reviews. doi:10.1002/14651858.cd004827.pub ⬏
3. Ruszczyński M., Szajewska H., (2009). Zapytaj eksperta. Profilaktyka biegunki związanej z antybiotykoterapią. mp.pl Pobrano z: https://www.mp.pl/artykuly/46553,zapytaj-eksperta-profilaktyka-biegunki-zwiazanej-z-antybiotykoterapia  ⬏
4. Evans, M., Salewski, R. P., Christman, M. C., Girard, S.-A., & Tompkins, T. A. (2016). Effectiveness of Lactobacillus helveticus and Lactobacillus rhamnosus for the management of antibiotic-associated diarrhoea in healthy adults: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. British Journal of Nutrition, 116(01), 94–103. doi:10.1017/s0007114516001665  ⬏
5. Neut, C., Mahieux, S., & Dubreuil, L. J. (2017). Antibiotic susceptibility of probiotic strains: Is it reasonable to combine probiotics with antibiotics?. Medecine et maladies infectieuses, 47(7), 477-483. ⬏⬏
6. Wiatrzyk, A., Polak, M., Czajka, U., Krysztopa-Grzybowska, K., & Lutynska, A. (2013). Fenotypowa i genotypowa charakterystyka probiotycznych szczepów bakteryjnych stosowanych w produktach leczniczych. Medycyna Doświadczalna i Mikrobiologia, 65(1). ⬏
7. Li, T., Teng, D., Mao, R., Hao, Y., Wang, X., & Wang, J. (2020). A critical review of antibiotic resistance in probiotic bacteria. Food Research International, 109571. doi:10.1016/j.foodres.2020.109571 ⬏