Preparaty z dimetyndenem to przede wszystkim żele łagodzące świąd po ukąszeniach owadów, oparzeniach słonecznych czy w przebiegu pokrzywki, dostępne bez recepty. Występują także w postaci kropli doustnych stosowanych w objawach alergii oraz aerozolu do nosa na katar i przekrwienie błony śluzowej.
O substancji czynnej
Dimetynden to lek przeciwhistaminowy I generacji, który zmniejsza objawy reakcji alergicznych, takie jak świąd, obrzęk czy zaczerwienienie skóry. Stosowany jest w leczeniu pokrzywki, alergicznego nieżytu nosa, wyprysku, zapalenia skóry, a także przy ukąszeniach owadów, oparzeniach słonecznych i drobnych oparzeniach. W praktyce preparaty z dimetyndenem stosowane są najczęściej miejscowo, w postaci żelu, na świąd po ukąszeniach owadów czy niewielkie odczyny skórne – mimo że w charakterystyce produktu leczniczego zakres wskazań jest szerszy.
Oprócz działania przeciwhistaminowego dimetynden wykazuje także słabe właściwości cholinolityczne, dzięki czemu działa wysuszająco na błony śluzowe. W połączeniu z substancjami obkurczającymi naczynia (takie jak fenylefryna) może wspomagać oczyszczanie przewodów nosowych i zmniejszać nadmierne wydzielanie wodnistej wydzieliny, co jest pomocne w walce z objawami przeziębienia.
W okresie ciąży żelu z dimetyndenem nie należy stosować na rozległą powierzchnię skóry, zwłaszcza w przypadku zranień lub stanów zapalnych, a krople doustne mogą być używane wyłącznie pod nadzorem lekarza. W przypadku kobiet w okresie laktacji zaleca się ostrożne stosowanie ponieważ, według ChPL nie ma wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo podawania dimetyndenu w tej grupie pacjentów.
U pacjentów stosujących dimetynden doustnie ostrzegaj przed możliwością wystąpienia senności i zwracaj uwagę, aby zachowali ostrożność przy prowadzeniu pojazdów i obsłudze maszyn.
Skuteczna dawka to zwykle 1–2 mg doustnie lub jedna aplikacja żelu, przy czym, według ChPL nie należy używać go miejscowo dłużej niż 7 dni bez konsultacji z lekarzem.
Substancje dodatkowe
Większość preparatów z dimetyndenem na rynku to produkty jednoskładnikowe, zawierające wyłącznie substancję czynną bez dodatkowych składników o działaniu farmakologicznym. W jednym preparacie znajduje się:
- fenylefryna – sympatykomimetyk o działaniu obkurczającym naczynia krwionośne w błonie śluzowej nosa. W połączeniu z dimetyndenem zmniejsza obrzęk i przekrwienie śluzówki, ułatwia oddychanie przy katarze alergicznym i przeziębiennym
Substancje pomocnicze
W żelach z dimetyndenem, oprócz substancji czynnej, mogą występować substancje pomocnicze o znanym działaniu takie jak:
- benzalkoniowy chlorek – konserwant, który w preparatach miejscowych może działać drażniąco na skórę i błony śluzowe; może powodować pieczenie, świąd lub reakcje alergiczne, zwłaszcza przy dłuższym stosowaniu,
- glikol propylenowy – stosowany jako rozpuszczalnik i środek nawilżający, w żelach może wywoływać podrażnienia lub reakcje nadwrażliwości skóry, szczególnie u dzieci i osób z wrażliwą skórą.
Wnioski z porównania
Na podstawie analizy wyciągamy następujące wnioski:
- jeśli nie ma pewności czy pacjent ma alergię czy choruje na przeziębienie, polecaj aerozol do nosa, który oprócz dimetindenu zawiera fenylefrynę zmniejszającą obrzęk błony śluzowej i ułatwiającą oddychanie (Otrivin Allergy),
- osobom z nasilonymi świądem możesz zarekomendować krople doustne, ponieważ działają ogólnoustrojowo zapewniając mocniejsze działanie (Fenistil),
- osobom mającym problemy z połknięciem tabletki, polecaj krople doustne, które są wygodniejsze dla tej grupy pacjentów (Fenistil),
- osobom potrzebującym szybkiej ulgi w świądzie skóry (po ukąszeniach owadów, oparzeniach słonecznych, pokrzywce) polecaj preparaty w postaci żelu (Zidenac, Foxill, Fenistil żel, Dimastin, Allertec Foxill),
- kobietom karmiącym zaleć preparat zawierający inny lek przeciwhistaminowy, ponieważ według ChPL nie ma wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo podawania dimetyndenu w tej grupie pacjentów,
- kobietom z ciąży polecaj żel i poinformuj, żeby stosowała go wyłącznie punktowo (Zidenac, Foxill, Fenistil żel, Allertec Foxill).
Preparaty zawierające dimetynden dostępne w obrocie aptecznym
Preparaty zawierające dimetynden zestawiono w Tabeli poniżej:
| Nazwa handlowa | Postać | Dawka dimetyndenu | Substancje dodatkowe | Substancje pomocnicze o znanym działaniu | Dolna granica wieku | Ciąża | Zastosowanie | Wielkość opakowanie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Allertec Foxill | żel | 1 mg/g | brak | benzalkoniowy chlorek, glikol propylenowy | 2. rż. | Można stosować, ale nie na rozległą powierzchnię skóry, zwłaszcza w przypadku zranień lub stanów zapalnych skóry | Świąd towarzyszący dermatozom, pokrzywce, ukąszeniom owadów, oparzeniom słonecznym, powierzchownym oparzeniom skóry (pierwszego stopnia). | 30, 50 g |
| Dimastin | żel | 1 mg/g | brak | benzalkoniowy chlorek, glikol propylenowy | 1. rż. | Tylko po konsultacji lekarskiej | Świąd towarzyszący dermatozom, pokrzywce, ukąszeniom owadów, oparzeniom słonecznym, powierzchownym oparzeniom skóry (pierwszego stopnia). | 30 g |
| Fenistil | Krople doustne | 1 mg/ml | brak | brak | 6. rż. stosować do 7 dni, a od 1. miesiąc życia tylko po konsultacji lekarskiej | Tylko po konsultacji lekarskiej | Leczenie objawowe chorób alergicznych: skóry: pokrzywka, świąd w przebiegu atopowego zapalenia skóry, układu oddechowego: zapalenie błony śluzowej nosa sezonowe (katar sienny) i alergiczne | 20 ml |
| Fenistil żel | żel | 1 mg/g | brak | benzalkoniowy chlorek, glikol propylenowy | b.d. | Można stosować, ale nie na rozległą powierzchnię skóry, zwłaszcza w przypadku zranień lub stanów zapalnych skóry | Świąd towarzyszący dermatozom, pokrzywce, ukąszeniom owadów, oparzeniom słonecznym, powierzchownym oparzeniom skóry (pierwszego stopnia) | 30, 50 g |
| Otrivin Allergy | Aerozol do nosa | 0,25 mg/ml | fenylefryna | chlorek benzalkoniowy, olejek lawendowy | 6. rż. | Nie należy stosować | Leczenie objawów przeziębienia, przekrwienia błony śluzowej nosa, ostrego i przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa, sezonowego (katar sienny) oraz niesezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa, naczynioruchowego zapalenia błony śluzowej nosa. | 15 ml |
| Zidenac | żel | 1 mg/g | brak | benzalkoniowy chlorek, glikol propylenowy | b.d. | Można stosować, ale nie na rozległą powierzchnię skóry, zwłaszcza w przypadku zranień lub stanów zapalnych skóry | Krótkotrwałe łagodzenie świądu towarzyszącego dermatozom, pokrzywce, ukąszeniom owadów, oparzeniom słonecznym i powierzchownym oparzeniom skóry (pierwszego stopnia) | 30 g |