Do mikroorganizmów probiotycznych zaliczamy bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus czy Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces boulardii i Saccharomyces cerevisiae. Drobnoustrojom tym zawdzięczamy np. wytwarzanie niektórych witamin, zapewnienie szczelności bariery jelitowej czy wspieranie procesów immunologicznych. Wskazaniem do stosowania probiotyków jest antybiotykoterapia, biegunka infekcyjna, syndrom jelita drażliwego, eradykacja Helicobacter pylori, i w przypadku probiotyków dopochwowych, utrzymanie odpowiedniej mikrobioty miejsc intymnych.
Zespół jelita drażliwego (IBS – irritable bowel syndrom) to przewlekła choroba charakteryzująca się bólami brzucha, nadmiernymi wzdęciami, zmianami rytmu wypróżniania (biegunki, zaparcia lub naprzemiennie). Powoduje przykre objawy i może wpływać na funkcjonowanie. Przyczyna choroby nie jest jeszcze poznana. Jednym ze sposobów leczenia IBS jest stosowanie probiotyków, które wspomagają funkcjonowanie i odbudowę mikrobioty jelitowej.
Dostępne formy i połączenia preparatów z probiotykami
Najczęstszym dodatkiem do probiotyków są prebiotyki, czyli substancje niepodlegające trawieniu, np. inulina. Probiotyk wzbogacony o prebiotyk nazywamy synbiotykiem. W przypadku preparatów będących lekami cechują się stabilną liczbą kultur bakteryjnych czy drożdżaków przez cały okres przydatności.
Podobieństwa i różnice
Dostępne w aptekach preparaty probiotyków różnicują:
- Dobór szczepu bakterii. Szczepy bakterii są oznaczane w trójstopniowej drabince:
Rodzaj: Bifidobacterium
Gatunek: longum
Szczep: 35624™
Bakterie probiotyczne nawet w obrębie jednego gatunku mogą cechować się różnymi szczepami. Preparaty mogą też zawierać wiele szczepów czy kilka gatunków bakterii.- Saccharomyces boulardii CNCM I-745: szczep drożdży stosowany jest do leczenia wielu chorób przewodu pokarmowego, w tym ma udowodnione klinicznie działanie w IBS. Badanie na 53 pacjentach dowiodło skutecznego działania probiotyku, jak i jego połączenia z mesalazyną. [1]
- Saccharomyces cereviae I-3856: szczep był skuteczny w łagodzeniu objawów IBS, zwłaszcza u osób z towarzyszącymi zaparciami[2]
- Lactobacillus plantarum 299v- badanie kliniczne potwierdzają jego pozytywny wpływ na zmniejszenie objawów związanych z IBS. Wspiera układ immunologiczny i równoważy skład mikrobioty jelitowej.[3]
- Lactobacillus rhamnosus GG: badania potwierdziły jego skuteczne działanie u dzieci lecz wyniki badań z udziałem dorosłych są niepewne.[4]
- Bifidobacterium infantis 35624: łagodzi takie objawy jak bóle brzucha czy wzdęcia. [5]
- Streptococcus thermophilus St-21: istnieje niedobór tego szczepu u pacjentów z IBS. [6]
- VSL#3, na który składają się następujące szczepy bakteryjne: Streptococcus thermophilus DSM24731® / NCIMB 30438, Bifidobacterium breve DSM24732® / NCIMB 30441, Bifidobacterium longum DSM24736® / NCIMB 30435, Bifidobacterium infantis DSM24737® / NCIMB 30436, Lactobacillus acidophilus DSM24735® / NCIMB 30442, Lactobacillus plantarum DSM24730® / NCIMB 30437, Lactobacillus paracasei DSM24733® / NCIMB 30439, Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus DSM24734® / NCIMB 30440. Według przeglądu systematycznego z 2018 roku nie udowodniono wprost skuteczności tej mieszanki na IBS. Badacze zastrzegają, że eksperyment został przeprowadzony na małej grupie pacjentów.[7] Inne badanie wskazuje na poprawę jakości życia pacjentów dotkniętych IBS, ale wyniki nie wskazują na zmianę w składzie mikrobioty.[8]
- Postać. Preparaty probiotyków w kroplach, saszetkach czy w postaci tabletek o smaku np. owocowym i atrakcyjnym kształcie są rekomendowaną postacią dla niemowląt i dzieci. Wspomniane postaci mogą być polecane także pacjentom mającym trudności z połykaniem kapsułek.
Zestawienie tabelaryczne preparatów z probiotykami
Poniższa tabela zawiera zestawienie preparatów probiotycznych, uwzględniając skład preparatów i ich zróżnicowanie w przechowywaniu i postaci farmaceutycznej.
| Nazwa handlowa | Postać | Skład | Status |
|---|---|---|---|
| Lakcid Entero | Kapsułki twarde | 250 mg liofilizowanych suchych Saccharomyces boulardii | Lek OTC |
| Entero Acidolac | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 5×109 CFU komórek Saccharomyces boulardii | Suplement diety |
| Dicoflor IBSIUM | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 4×109 CFU komórek Saccharomyces cerevisiae CNCM I-3856 | Suplement diety |
| Dicoflor baby | Krople doustne | 5 kropli zawiera 5×109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG | Suplement diety |
| Synbiosys alflorex | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 1×109 CFU Bifidobacterium infantis 35624 | Suplement diety |
| LoGGic 30 | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 3×109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG | Suplement diety |
| LoGGic 60 | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 6×109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG | Suplement diety |
| Multilac | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera liofilizat 4,5×109 CFU bakterii, w tym: Lactococcus lactis LI-23 13 x 10⁸ CFU Lactobacillus plantarum Lp-115 2,5 x 10⁸ CFU Lactobacillus rhamnosus BIFOLAC™ GG 1,5 x 10⁸ CFU Streptococcus thermophilus St-21 1,1 x 10⁸ CFU Bifidobacterium breve Bb-03 1 x 10⁸ CFU Lactobacillus casei Lc-11 0,4 x 10⁸ CFU Bifidobacterium bifidum Bb-02 1 x 10⁸ CFU Bifidobacterium animalis ssp. lactis BIFOLAC®12 21,5 x 10⁸ CFU Lactobacillus acidophilus LA-14 2 x 10⁸ CFU | Suplement diety |
| Multilac Baby | Krople doustne | 6 kropli 5 x 109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103 | Suplement diety |
| Multilac 60+ | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera: Lactobacillus acidophilus NCFM®- 5 x 109 CFU Bifidobacterium lactis HN019TM- 5 x 109 CFU | Suplement diety |
| Diflos | Krople doustne | 5 kropli zawiera 1×109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG | Suplement diety |
| Diflos 60 | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 1,2 x 109 CFU Lactobacillus rhamnosus GG | Suplement diety |
| Sanprobi IBS | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 1,2 x 109 CFU Lactobacillus plantarum 299v | Suplement diety |
| Osłonik Max Extra | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera: 2 × 109 CFU L. rhamnosus GG, 2 × 109 CFU Saccharomyces boulardii | Suplement diety |
| Vivomixx 5 | Krople doustne | 12 kropli zawiera 5×109 CFU VSL#3 | Suplement diety |
| Vivomixx 10 | Mikrokpsułki | 1 mikrokapsułka zawiera 10×109 CFU VSL#3 | Suplement diety |
| Vivomixx 112 | Kapsułki twarde | 1 kapsułka zawiera 112×109 CFU VSL#3 | Suplement diety |
| Vivomixx 225 | Saszetki do sporządzania zawiesiny doustnej | 1 saszetka zawiera 225×109 CFU VSL#3 | Suplement diety |
| Vivomixx 450 | Saszetki do sporządzania zawiesiny doustnej | 1 saszetka zawiera 450×109 CFU VSL#3 | Suplement diety |
Piśmiennictwo
- Bafutto M., Almeida J.R., Leite N.V., Costa M.B., Oliveira EC., Resende-Filho J. (2013) Treatment of diarrhea-predominant irritable bowel syndrome with mesalazine and/or Saccharomyces boulardii, Arq Gastroenterol. 50(4):304-9.⬏
- Mourey, F., Decherf, A., Jeanne, J. F., Clément-Ziza, M., Grisoni, M. L., Machuron, F., Legrain-Raspaud, S., Bourreille, A., & Desreumaux, P. (2022). Saccharomyces cerevisiae I-3856 in irritable bowel syndrome with predominant constipation. World journal of gastroenterology, 28(22), 2509–2522.⬏
- Ducrotté, P., Sawant, P., & Jayanthi, V. (2012). Clinical trial: Lactobacillus plantarum 299v (DSM 9843) improves symptoms of irritable bowel syndrome. World journal of gastroenterology, 18(30), 4012–4018.⬏
- Pedersen, N., Andersen, N. N., Végh, Z., Jensen, L., Ankersen, D. V., Felding, M., Simonsen, M. H., Burisch, J., & Munkholm, P. (2014). Ehealth: low FODMAP diet vs Lactobacillus rhamnosus GG in irritable bowel syndrome. World journal of gastroenterology, 20(43), 16215–16226.⬏
- Yuan, F., Ni, H., Asche, C. V., Kim, M., Walayat, S., & Ren, J. (2017). Efficacy of Bifidobacterium infantis 35624 in patients with irritable bowel syndrome: a meta-analysis. Current medical research and opinion, 33(7), 1191–1197.⬏
- El-Shally M. (2023). Intestinal bacteria associated with irritable bowel syndrome and chronic fatigue. Neurogastroenterology & Motility. 2023; 35:e14621⬏
- Connell, M., Shin, A., James-Stevenson, T., Xu, H., Imperiale, T. F., & Herron, J. (2018). Systematic review and meta-analysis: Efficacy of patented probiotic, VSL#3, in irritable bowel syndrome. Neurogastroenterology and motility, 30(12), e13427⬏
- Boonma P., Shapiro J.M., Hollister E.B., Badu S., Wu Q., Weidler E.M., Abraham B.P., Devaraj S., Luna R.A., Versalovic J., Heitkemper M.M., Savidge T.C., Shulman R.J. (2021). Probiotic VSL#3 Treatment Reduces Colonic Permeability and Abdominal Pain Symptoms in Patients With Irritable Bowel Syndrome, Frontiers in Pain Research⬏