Czas czytania: 4 minuty
Preparaty z kompleksem witamin z grupy B występują w postaci tabletek, kapsułek, płynów, drażetek i tabletek musujących. Są stosowane przez pacjentów w celu wsparcia prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, metabolizmu energetycznego, produkcji czerwonych krwinek oraz poprawy kondycji skóry, włosów i paznokci. Sięga się po nie także w kontekście zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia, poprawy koncentracji czy podczas okresów wzmożonego wysiłku umysłowego i fizycznego.
O substancji czynnej
Witaminy B – grupa witamin rozpuszczalnych w wodzie.
Zalicza się do nich:
- witamina B1 (tiamina) – pełni w organizmie funkcję koenzymatyczną i niekoenzymatyczną, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.[1] Jest składnikiem licznych enzymów niezbędnych do zachodzenia przemian aminokwasów, tłuszczów i cukrów.[2]
- witamina B2 (ryboflawina) – wykazuje potencjał terapeutyczny w leczeniu i prewencji migreny. Jej suplementacja zmniejsza częstość i nasilenie ataków, prawdopodobnie poprzez poprawę funkcji mitochondrialnej w komórkach nerwowych. Ma także zastosowanie we wspomaganiu leczenia zaćmy oraz chorób siatkówki, głównie dzięki działaniu przeciwutleniającemu
- witamina B3 (niacyna, witamina PP) – pełni funkcje prekursora dla ważnych koenzymów, które uczestniczą w reakcjach katabolicznych (glikoliza, oddychanie komórkowe) i anabolicznych (biosynteza cholesterolu, hormonów płciowych) w organizmie ludzkim
- witamina B5 (kwas pantotenowy) – jest niezbędny do prawidłowego metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczy. Uczestniczy w syntezie hormonów steroidowych (kortyzol, testosteron, progesteron) oraz neuroprzekaźników (np. acetylocholina). Pomaga w zachowaniu prawidłowej pigmentacji włosów[3]
- witamina B6 (pirydoksyna) – wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego, zwłaszcza obwodowego, krwiotwórczegooraz na dobry stan skóry. Stosowana jest w leczeniu polineuropatii obwodowej, po oparzeniach słonecznych i przy stanach zapalnych skóry i błon śluzowych jamy ustnej. Bierze udział w syntezie serotoniny, kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), dopaminy i noradrenaliny, a więc odgrywa ważną rolę w regulacji procesów psychicznych i nastroju.
- witamina B7 (biotyna, witamina H) – działa jako koenzym w reakcjach karboksylacji, bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych i glukoneogenezie
- witamina B9 (kwas foliowy) – odgrywa rolę w metabolizmie wewnątrzkomórkowym
- witamina B12 (cyjanokobalamina) – metylokobalamina uczestniczy w syntezie metioniny oraz aktywnych postaci folianów. Inne formy witaminy B12 biorą udział w utlenianiu kwasów tłuszczowych i cholesterolu.
Suplementy diety zawierające kompleks z witaminami z grupy B są stosowane w sytuacjach takich jak:
- zmniejszenie uczucia zmęczenia i znużenia,
- utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych, regulacji aktywności hormonalnej
- utrzymanie sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie
- wspomaganie prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego
Do wskazań leków z kompleksem witamin z grupy B należą:
- profilaktyka i leczenie złożonych niedoborów witamin z grupy B w następujących okolicznościach:
- okresy zwiększonego zapotrzebowania (stany gorączkowe, oparzenia, alkoholizm, ciąża i karmienie piersią)
- choroby przewlekłe i wyniszczające
- rekonwalescencja
- schorzenia żołądkowo-jelitowe połączone z zaburzeniami wchłaniania witamin
- zaburzenia trawienia.
- pomocniczo w chorobach układu nerwowego, stanach zapalnych błon śluzowych, np. warg, jamy ustnej, w czyraczności i trądziku
Substancje dodatkowe
W tabeli pojawiły się różne substancje dodatkowe, które pełnią rolę uzupełniającą i wspomagającą działanie kompleksu witamin z grupy B.
Są to między innymi:
- wyciąg suchy z łuski ostropestu plamistego – może działać hepatoprotekcyjne, antyoksydacyjne, stabilizująco na błony hepatocytów, pobudzająco na regenerację wątroby
- lecytyna sojowa – może poprawiać funkcje błon komórkowych, wspierać pamięć i koncentrację
- monofosforan urydyny – może wspierać regenerację komórek nerwowych oraz bierze udział w syntezie acetylocholiny
- miedź – kofaktor enzymów oksydoredukcyjnych, uczestniczy w tworzeniu hemoglobiny i tkanki łącznej
- witamina E – antyoksydant, stabilizuje błony komórkowe, chroni lipidy przed peroksydacją
- kwas alfa-liponowy – antyoksydant, regeneruje witaminy C i E, wspiera metabolizm glukozy
- kwasy tłuszczowe nienasycone (w tym DHA i EPA) – budują błony neuronów, działają przeciwzapalne
- honokiol – może działać antyoksydacyjnie i neuroprotekcyjnie
- selen – składnik peroksydazy glutationowej, działa antyoksydacyjnie i wspiera odporność
- żelazo – podstawowy składnik hemoglobiny
- witamina C – antyoksydant, wspiera odporność
- witamina D – reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, wspiera układ odpornościowy i nerwowy
- ekstrakt z głogu – może poprawiać ukrwienie mięśnia sercowego, działa przeciwarytmicznie
- cholina – prekursor acetylocholiny, ważna dla mózgu i wątroby
- wyciąg z korzenia białego żeń-szenia koreańskiego – adaptogen, poprawia odporność na stres
- lukrecja gładka – wspiera nadnercza, działa przeciwzapalnie
- ekstrakt z melisy lekarskiej – może łagodzić napięcie, wspierać sen i relaksację
- ekstrakt z lawendy wąskolistnej – może łagodzić napięcie, wspierać sen i relaksację
- ekstrakt z owoców aceroli – naturalne źródło witaminy C
Substancje pomocnicze
W większość preparatów dostępnych w aptekach nie ma substancji pomocniczych o znanym działaniu.
Natomiast ta, która wystąpiła to:
- żelatyna – może być problematyczna dla wegetarian i wegan
- laktoza – może być problematyczna dla osób z nietolerancją laktozy
- sacharoza – może być problematyczna dla diabetyków
Wnioski z porównania
Na podstawie analizy wyciągamy następujące wnioski:
- osobom oczekującym produktu o statusie leku, a nie suplementu poleć Vitaminum B Compositum Polfa, Sylimarol Vita 150 lub Vita Buerlecithin
- kobietom w ciąży i karmiącym, jeśli potrzebują preparatu z witaminami B, poleć Vitaminum B Compositum Polfa (lek, bezpieczny w ciąży i laktacji) lub suplement dedykowany – Prenalen Positive Mama
- pacjentom z cukrzycą lub unikającym cukrów nie rekomenduj Vitaminum B Compositum Polfa (sacharoza, laktoza) ani Vita Buerlecithin (sacharoza)
- osobom z nietolerancją laktozy nie polecaj Vitaminum B Compositum Polfa ani Sylimarol Vita 150
- pacjentom chcącym stosować preparat tylko raz dziennie poleć suplementy takie jak: MebeVIT B complex, Naturell B Complex Forte, Fosydyna Plus, Urydynox, Neurotynox D czy Mieloguard
- pacjentom z dolegliwościami neurologicznymi, wymagającym dodatkowych substancji wspierających układ nerwowy, można polecić preparaty z urydyną, kwasem alfa-liponowym, choliną czy lecytyną (np. Fosydyna Plus, Urydynox, Mieloguard, Alfarydyna, Vita Buerlecithin)
- dla dzieci od 3. roku życia możesz polecić: Anaketon forte 250, Naturell Witamina B Complex Kids oraz MebeVIT B-Complex Junior
- osobom na diecie wegetariańskiej / wegańskiej nie polecaj produktów z żelatyną (większość kapsułek, m.in. Sylimarol Vita 150, Urydynox, ALAnerv ON, Alfarydyna, Szelazo+Forte, Fibrotin, Doppelherz Aktiv Vital Tonik, Revitanerw, Naturell B Active complex, Mieloguard, Doppelherz Aktiv dla mózgu, Naturell B Complex Kids)
- pacjentom z anemią lub większym zapotrzebowaniem na żelazo można polecić produkty wzbogacone o żelazo i witaminę C: Szelazo+Forte, Doppelherz Aktiv Vital Tonik
- pacjentom szukającym preparatów wieloskładnikowych (nie tylko witaminy B) można polecać produkty zawierające dodatkowo witaminę D, C, magnez, kwasy omega-3, wyciągi roślinne (np. Fibrotin, Naturell Żeń-Szeń Forte, Doppelherz Aktiv dla mózgu).
Preparaty zawierające kompleks witamin z grupy B dostępne w obrocie aptecznym
Preparaty zawierające kompleks witamin z grupy B zestawiono w Tabeli poniżej:
| Nazwa handlowa | Status | Postać | Skład i dawka witamin B | Dawkowanie | Inne substancje | Substancje pomocnicze | Dolna granica wieku | Stosowanie w ciąży | Stosowanie w czasie karmienia piersią |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ALAnerv ON | suplement diety | kapsułki | B1 1,05 mg B2 1,2 mg B5 4,5 mg B6 1,4 µg | 1×1-2 | witamina E kwas alfa-liponowy kwasy tłuszczowe nienasycone honokiol selen | żelatyna | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Alfarydyna | suplement diety | kapsułki | B1 2 mg B2 2,1 mg B6 3 µg B9 400 µg B12 3 µg | 1×1 | kwas alfa-liponowy monofosforan urydyny selen | żelatyna | 18. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Anaketon forte 250 | suplement diety | tabletki | B1 1,1 mg B2 1,4 mg B6 4,75 mg | 1×1-2 | Zingiber offcinale Roscoe | brak | 3. r.ż. | dozwolone | b.d. |
| B-complex Polfa Łódź | suplement diety | tabletki | B1 1,1 mg B2 1,4 mg B3 16 mg B5 6 mg B6 1,4 µg B7 50 µg B9 200 µg B12 2,5 µg | 1×1 | brak | brak | 18. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Cetebe Witamina C 1000 + Acerola + B-complex | suplement diety | tabletki musujące | B1 1,1 mg B2 1,4 mg B3 16 mg B5 6 mg B6 1,4 mg B7 50 µg B9 200 µg B12 2,5 µg | 1×1 | witamina C ekstrakt z owoców aceroli | brak | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Doppelherz Aktiv B complex | suplement diety | tabletki | B1 15 mg B2 20 mg B3 30 mg B5 25 mg B6 10 mg B7 200 µg B9 450 µg B12 200 µg | 1×1 | brak | brak | 18. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Doppelherz Aktiv dla mózgu | suplement diety | kapsułki | B1 1,4 mg B2 1,6 mg B3 13,5 mg B6 2 mg B9 200 µg B12 11 µg | 1×1 | lecytyna sojowa DHA i EPA witamina E cynk miedź | żelatyna | b.d. | b.d. | b.d. |
| Doppelherz Aktiv Vital Tonik świąteczny | suplement diety | płyn | B1 3 mg B2 3 mg B3 15 mg B5 9,6 mg B6 3 mg B9 180 µg B12 2,1 µg | 2-3×20 ml | wyciąg z owoców głogu wyciąg z liści melisy koncentrat czerwonego wina standaryzowany wyciąg ze skórek winogron witamina C żelazo | brak | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Fibrotin | suplement diety | kapsułki | B6 6 mg B9 400 µg B12 10 µg | 1×1 | witamina D | żelatyna | 18. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Fosydyna Plus | suplement diety | kapsułki | B1 2 mg B6 3 mg B9 400 µg B12 100 µg | 1×1 | monofosforan urydyny miedź | brak | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| MebeVIT B complex | suplement diety | tabletki powlekane | B1 10 mg B2 15 mg B3 16 mg B5 25 mg B6 15 mg B9 400 µg B12 50 µg | 1×1 | brak | brak | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| MebeVIT B-Complex Junior | suplement diety | proszek | B1 0,55 µg B2 1 mg B3 2,4 mg B5 4 mg B6 1,4 µg B9 150 µg B12 1,5 µg | dzieci 3-7 lat 1×1 dzieci >7 lat 1-2×1 | brak | brak | 3. r.ż. | nie dotyczy | nie dotyczy |
| Mieloguard | suplement diety | kapsułki | B1 4 mg B3 10 mg B6 6 mg B9 600 µg B12 10 µg | 1×1 | magnez monofosforan urydyny monofosforan cytydyny witamina D | żelatyna | 6. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Naturell Witamina B Active complex | suplement diety | kapsułki | B1 8 mg B2 10 mg B3 100 mg B5 12 mg B6 2,1 mg B7 150 µg B9 200 µg B12 100 µg | 1×1 | cholina | brak | 18. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Naturell Witamina B Complex Forte | suplement diety | tabletki | B1 3,3 mg B2 4,2 mg B3 60 mg B5 18 mg B6 4,2 mg B7 150 µg B9 600 µg B12 7,5 µg | 1×1 | brak | brak | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Naturell Witamina B Complex Kids | suplement diety | kapsułki | B1 0,45 mg B2 0,45 mg B6 0,33 mg B9 150 µg B12 0,9 µg | dorośli: 1×2 dzieci i młodzież 7-18 lat 1×2 dzieci 3-6 lat 1×1 | brak | żelatyna | 3. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Naturell Żeń-Szeń | suplement diety | tabletki | B1 0,55 mg B2 0,7 mg B3 8 mg B5 3 mg B6 0,7 mg | 1×1-2 | wyciąg z korzenia białego żeń-szenia koreańskiego lukrecja gładka | brak | 18. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Naturell Żeń-Szeń Forte | suplement diety | tabletki | B1 0,55 mg B2 0,7 mg B3 8 mg B5 3 mg B6 0,7 mg | 1×1-2 | wyciąg z korzenia białego żeń-szenia koreańskiego lukrecja gładka | brak | 18. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Neurotynox D | suplement diety | tabletki | B1 1,1 mg B6 3 mg B9 600 µg B12 10 µg | 1×1 | monofosforan urydyny witamina D | brak | 18. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Prenalen Positive Mama | suplement diety | tabletki musujące | B1 1,1 mg B3 16 mg B6 1,4 mg B12 2,5 µg | 2×1 | witamina C magnez ekstrakt z melisy lekarskiej ekstrakt z lawendy wąskolistnej | brak | b.d. | dozwolone | dozwolone |
| Revitanerw | suplement diety | kapsułki | B1 1,65 mg B2 2,1 mg B3 24 mg B5 9 mg B6 2,1 mg | 1×1 | kwas alfa-liponowy olej z nasion ogórecznika lekarskiego witamina E selen | żelatyna | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Sylimarol Vita 150 | lek OTC | kapsułki | B1 10 mg B2 4 mg B3 10 mg B5 4 mg B6 10 mg | 2×1 | wyciąg suchy z łuski ostropestu plamistego | laktoza żelatyna wołowa | 12. r.ż. | niezalecane | niezalecane |
| Szelazo+Forte | suplement diety | kapsułki | B1 10 mg B6 6 mg B9 400 µg B12 5 µg | 1×1 | żelazo witamina C | żelatyna wołowa | 18. r.ż. | po konsultacji z lekarzem | po konsultacji z lekarzem |
| Urydynox | suplement diety | kapsułki | B1 2 mg B6 3 mg B9 300 µg B12 3 µg | 1×1 | monofosforan urydyny | żelatyna | 18. r.ż. | b.d. | b.d. |
| Vita Buerlecithin | lek OTC | płyn | B2 3,5 mg B3 35 mg B5 20 mg B6 3,5 mg B12 2,5 µg | 3×20 ml | lecytyna sojowa | sacharoza etanol | 12.r.ż | przeciwwskazane | przeciwwskazane |
| Vitaminum B Compositum Polfa | lek OTC | drażetki | B1 3 mg B2 5 mg B3 40 mg B5 5 mg B6 5 mg | dorośli: 3-5×1 dzieci: 1-3×1 | brak | laktoza sacharoza | b.d. | dozwolone | dozwolone |
Piśmiennictwo
- Małgorzewicz, S. (2020). Żywienie kliniczne : praktyczne zagadnienia. T. 1 (s. I–IX, 208).⬏
- Gertig, H., Przysławski, J. (2007). Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu.⬏
- Rychlik E., Stoś K., Woźniak A., Mojska H. (2024). Normy żywienia dla populacji Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy.⬏