Pytanie czytelnika
Czy przeterminowany Etanol do receptury można zutylizować razem z pozostałymi składnikami recepturowymi czy jest inna ścieżka?
Nasza odpowiedź
Tak, etanol który jest surowcem należy utylizować razem z innymi surowcami, jednak oddzielnie od produktów leczniczych. Oczywiście należy przekazać go do utylizacji w opakowaniu zabezpieczającym przed rozlaniem.
Podstawowe zasady prowadzenia dokumentacji utylizacji są zawarte w rozporządzeniu w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Rozporządzenie określa, że trzeba prowadzić dokumentację również dla surowców farmaceutycznych przekazanych do utylizacji. Poprzednie rozporządzenie nie wymagało dodatkowej dokumentacji dla utylizowanych surowców. Aktualne brzmienie przepisu jest następujące:
§ 10. Dokumentacja dotycząca produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, surowców farmaceutycznych, wyrobów medycznych oraz opakowań do sporządzanych leków jest prowadzona na bieżąco, w sposób rzetelny, i zawiera dokumenty:
8) dotyczące przekazanych do utylizacji przeterminowanych, zniszczonych lub z innych powodów nienadających się do użycia produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, surowców farmaceutycznych i wyrobów medycznych, obejmujące:
a) nazwę, postać farmaceutyczną, stężenie lub zawartość substancji czynnych w dawce, datę ważności, numer serii i numer GTIN zgodny z systemem GS1, rodzaj substancji czynnych i ich przeznaczenie, jeżeli dotyczy,
b) liczbę i numer serii, jeżeli dotyczy,
c) termin ważności, jeżeli dotyczy,
d) nazwę podmiotu odpowiedzialnego, wytwórcy lub importera,
e) datę wystawienia faktury i jej numer albo datę i numer wystawienia innego dokumentu potwierdzającego nabycie,
f) numer dokumentu stanowiącego podstawę do zdjęcia produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, surowca farmaceutycznego lub wyrobu medycznego ze stanu magazynowego,
g) w przypadku produktu leczniczego zawierającego środki odurzające i substancje psychotropowe oraz surowca farmaceutycznego będącego takim środkiem lub substancją protokół z czynności zabezpieczających przeprowadzonych w obecności inspektora farmaceutycznego,
h) kartę przekazania odpadów, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2022 r. poz. 699, 1250, 1726 i 2127[1]
Zwrócę uwagę, że ostatni punkt wskazuje wprost obowiązek posiadania karty przekazania odpadów. Jest ona niezbędna również dla odpadów innych niż surowce farmaceutyczne, produkty lecznicze, wyroby medyczne, takich jak suplementy diety, kosmetyki, odpady ze szczepień i badań diagnostycznych, odpady z urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Zgodnie z ustawą o odpadach apteka jest zobowiązana do prowadzenia na bieżąco ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów.
Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
19) posiadaczu odpadów – rozumie się przez to wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości;
Art. 66. 1. Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 3, zwanej dalej „ewidencją odpadów”.
Art. 67. 1. Ewidencję odpadów prowadzi się z zastosowaniem następujących dokumentów:
1) w przypadku posiadaczy odpadów:
a) karty przekazania odpadów, z wyłączeniem podmiotów, o których mowa w pkt 3,
b) karty ewidencji odpadów,
c) karty ewidencji komunalnych osadów ściekowych,
d) karty ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
e) karty ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji;[2]
Karta Przekazania Odpadów (KPO) jest podstawowym dokumentem związanym z przekazaniem odpadów do utylizacji. Taka karta jest oddzielnie wypełniana dla każdego kodu odpadów. Wzór KPO jest załącznikiem do ustawy o odpadach. Kody odpadów są określone w rozporządzeniu w sprawie katalogu odpadów. Surowce farmaceutyczne nie są lekami, więc będą klasyfikowane jako chemikalia. W aptece mamy do czynienia z następującymi odpadami:[3]
- 18 01 08 – Leki cytotoksyczne i cytostatyczne (odpad niebezpieczny)
- 18 01 09 – Leki inne niż wymienione w 18 01 08
- 18 01 06 – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne (odpad niebezpieczny)
- 18 01 07 – Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w 18 01 06
- Odpady z klas 18 01 i 18 02 związane ze szczepieniami oraz z badaniami diagnostycznymi
- 07 06 81 – Zwroty kosmetyków i próbek
- 16 02 14 – Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13 (np. tonery do drukarek)
Przy okazji przypomnę, że dokładny sposób postępowania z odpadami medycznymi określono w rozporządzeniu w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi.[4]
Piśmiennictwo
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 18.11.2022 r. w sprawie podstawowych warunków prowadzenia apteki. Dz.U.2022.2363 pełny tekst⬏
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Dz.U.2022.699 tekst ujednolicony⬏
- Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów. Dz.U.2020.10. tekst pełny⬏
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Dz.U. 2017.1975 tekst pełny⬏