W obrocie aptecznym dostępne są kapsułki, tabletki oraz płyny doustne z żurawiną. Suplementy diety z żurawiną są najczęściej stosowane w celu zmniejszenia ryzyka nawrotów zakażeń układu moczowego, zwłaszcza u kobiet.
O substancji czynnej
Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon Aiton) to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych. Wykorzystywanym surowcem są owoce żurawiny, które od wielu lat są tradycyjnie stosowane w celu zapobiegania infekcjom dolnych dróg moczowych szczególnie u kobiet ze skłonnością do nawracających infekcji.
Zastosowanie suplementów diety zawierających żurawinę koncentruje się na wspomaganiu pracy dróg moczowych i zmniejszaniu ryzyka nawrotów ZUM, choć w praktyce pacjenci używają jej także „na zdrowe nerki”, „oczyszczanie organizmu” czy nawet „na odporność”, mimo że nie znajduje to potwierdzenia w badaniach.
Mechanizm działania opiera się przede wszystkim na proantocyjanidynach (PAC), które hamują adhezję bakterii – zwłaszcza E. coli – do nabłonka dróg moczowych, uniemożliwiając ich kolonizację i namnażanie. Żurawina jest stosowana w profilaktyce zakażeń układu moczowego.
W badaniach klinicznych stosowano m.in. 500 mg ekstraktu 1 × dziennie przez 6 miesięcy, co dawało podobny efekt jak 100 mg trimetoprimu.[1]
Substancje dodatkowe
W tabeli pojawiły się różne substancje dodatkowe, które pełnią rolę antyoksydacyjną, przeciwbakteryjną i wspierającą działanie żurawiny. Są to między innymi:
- ekstrakt z liści rozmarynu – działa przeciwutleniająco i przeciwbakteryjnie, może wzmacniać ochronę układu moczowego przed infekcjami
- ekstrakt z liści borówki – wykazuje działanie przeciwbakteryjne i moczopędne, wspiera żurawinę w ograniczaniu kolonizacji bakterii w drogach moczowych
- ekstrakt z koszyczka rumianku – ma właściwości przeciwzapalne i łagodzące, wspiera redukcję stanów zapalnych w obrębie układu moczowego
- ekstrakt/wyciąg z ziela pokrzywy – działa moczopędnie, zwiększa wydalanie moczu i może wspomagać „wypłukiwanie” bakterii z dróg moczowych
- witamina B6 – wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i metabolizm, może łagodzić napięcia związane z dolegliwościami dróg moczowych
- ekstrakt z ziela skrzypu– działa moczopędnie i remineralizująco, wspiera zdrowie nerek i dróg moczowych
- ekstrakt z nasion dyni – wspiera prawidłowe funkcjonowanie pęcherza
- ekstrakt z pietruszki – działa moczopędnie i wspiera usuwanie nadmiaru płynów z organizmu
- ekstrakt z nasion selera zwyczajnego – ma działanie moczopędne i wspiera eliminację toksyn
- ekstrakt z liści mącznicy lekarskiej – silnie przeciwbakteryjny i moczopędny, wzmacnia profilaktykę infekcji dróg moczowych
- ekstrakt z szyszek chmielu – uspokajający i przeciwzapalny, wspiera regenerację i łagodzenie stanów zapalnych
- D-mannoza – blokuje przyleganie bakterii (szczególnie E. coli) do nabłonka dróg moczowych, działa synergistycznie z proantocyjanidynami z żurawiny
- witamina D – wspiera odporność, może pomagać w lepszej ochronie przed nawracającymi infekcjami
- witamina C – zakwasza mocz, co dodatkowo hamuje wzrost bakterii w drogach moczowych i działa synergistycznie z żurawiną.
- witamina B6 – wspomaga metabolizm i układ nerwowy, zmniejsza napięcia związane z infekcjami.
- witamina B12 – wspiera układ nerwowy i krwiotwórczy
Substancje pomocnicze
W większość preparatów dostępnych w aptekach nie ma substancji pomocniczych o znanym działaniu.
Natomiast ta która wystąpiła to:
- żelatyna (wieprzowa) – może być problematyczna dla wegetarian i wegan
Podsumowanie różnic
Na podstawie analizy wyciągamy następujące wnioski:
- dzieciom powyżej 3. roku życia, które zmagają się z nawracającymi zakażeniami układu moczowego poleć preparaty w formie płynnej, np. Ekamedica Żurawina i Żuravit Junior Plus
- osobom na diecie wegetariańskiej lub unikającym żelatyny nie rekomenduj kapsułek zawierających żelatynę, np. Żuravit, Żuravit Forte, Żuravit Junior Plus
- osobom wymagającym dodatkowego wsparcia witaminowego poleć preparaty zawierające dodatkowe witaminy, np. Naturell Uromaxin+C lub Żuravit Junior Plus
- osobom z potrzebą szerokiego wsparcia dróg moczowych poleć preparaty łączące kilka ekstraktów roślinnych lub witaminy, np. Incontinox nietrzymanie moczu i Utiser, Furoxin
- osobom dbającym o odporność lub potrzebującym dodatkowego wsparcia antyoksydacyjnego poleć: Naturell Uromaxin+C
- osobom z nawracającymi infekcjami układu moczowego, u których warto zastosować dodatkowe substancje o działaniu wspomagającym można zaproponować Uroner, Utiser i Uroplus
- pacjentom oczekującym wysokiej standaryzacji proantocyjanidyn (≥30%) rekomenduj Żuravit Forte, Incontinox nietrzymanie moczu, Utiser
- pacjentom, którzy wolą mniejsze obciążenie tabletkami (dawkowanie 1×1 ) najlepiej zaproponować Furoxin, Żuravit Forte, Zioła w tabletkach Żurawina
Preparaty zawierające żurawinę wielkoowocową dostępne w obrocie aptecznym
Preparaty zawierające żurawinę wielkoowocową zestawiono w Tabeli poniżej:
| Nazwa handlowa | Postać | Dawka żurawiny/standaryzacja | Substancje dodatkowe | Substancje pomocnicze | Dawkowanie | Dolna granica wieku |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ekamedica Żurawina | płyn | Sok z owoców 99,7% | standaryzowany ekstrakt z owoców camu camu 0,3% | brak | Dorośli i dzieci > 3. r.ż.: 2×25 ml | 3. r.ż. |
| Furoxin | tabletki | 300 mg ekstraktu w tym 30 mg proantocyjanidyn | ekstrakt z liści pokrzywy | brak | 1×1-2 | 18. r.ż |
| Incontinox nietrzymanie moczu | kapsułki | 25 mg ekstraktu w tym 10 mg proantocyjanidyn (standaryzacja 40%) | ekstrakty z: nasion dyni zwyczajnejziela skrzypu zwyczajnegoszyszek chmieluliści mącznicy lekarskiejnasion kolendry siewnejnasion selera zwyczajnego witamina D | brak | 1×1-2 | b.d. |
| Naturell Uromaxin+C | tabletki | 100 mg ekstraktu w tym 12 mg proantocyjanidyn (standaryzacja 12%) | ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej witamina C | brak | 1×3 | 18. r.ż |
| Uroner | tabletki | 50 mg ekstraktu | ekstrakty z: pietruszkiliści borówki brusznicy D-mannoza | brak | 1×2-3 | 18. r.ż. |
| Uroplus | tabletki | 100 mg ekstraktu | Ekstrakty z: liści rozmarynuliści borówkikoszyczka rumianku | brak | 1×3 | 18. r.ż. |
| Utiser | tabletki | 60 mg ekstraktu w tym 18 mg proantocyjanidyn (standaryzacja 30%) | ekstrakty z: liści pokrzywy zwyczajnejliści mącznicy lekarskiejliści rozmarynu lekarskiego witamina D D-mannoza | brak | 2×1-2 | 18. r.ż. |
| Zioła w tabletkach Żurawina | tabletki | wyciąg z owoców żurawiny 300 mg w przeliczeniu na suszoną żurawinę 7500 mg | wyciąg z pokrzywy | brak | 1×1 | 18. r.ż. |
| Żuravit | kapsułki | 220 mg ekstraktu | brak | żelatyna wieprzowa | 3×1 przez 3 dni następnie 1×1 | 18. r.ż. |
| Żuravit Forte | kapsułki | 1,15 mg wyciągu w tym 0,46 mg proantocyjanidyn (standaryzacja 40%) | wciągi z: liści pokrzywyziela skrzypu polnego | żelatyna | 1×1 | 18. r.ż. |
| Żuravit Junior Plus | płyn | 220 mg ekstraktu 144 mg koncentratu | ekstrakt z ziela pokrzywywitamina B6witamina B12 | żelatyna | Dzieci >3. r.ż.: 1x 5 ml Dorośli: 1-2x 5 ml | 3. r.ż. |
Piśmiennictwo
- McMurdo, M. E., Argo, I., Phillips, G., Daly, F., Davey, P. (2009). Cranberry or trimethoprim for the prevention of recurrent urinary tract infections? A randomized controlled trial in older women. The Journal of antimicrobial chemotherapy, 63(2), 389–395. https://doi.org/10.1093/jac/dkn489 ⬏