Synonimy: gymnema
Gymnema to pnącze używane w medycynie ajurwedyjskiej, które w hindi określa się jako „gurmar”, co dosłownie oznacza „niszczyciel cukru”. Wykorzystywanym surowcem są liście gurmaru, które sproszkowane lub w postaci ekstraktu stanowią składnik suplementów diety.
Działanie i zastosowanie gurmaru
Liście gurmaru są źródłem saponin triterpenowych, do których należą kwasy gymnemowe, które wpływają na aktywność receptorów smakowych na języku i zmniejszają zdolność do rozpoznawania smaku słodkiego i gorzkiego, bez wpływu na percepcję smaku kwaśnego i ostrego. Ponadto kwasy gymnemowe przyczyniają się do zmniejszenia stężenia glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą, prawdopodobnie na skutek zmniejszenia wchłaniania glukozy w jelitach i stymulacji wzrostu komórek beta wysp trzustkowych, co prowadzi do zwiększenia wydzielania insuliny. Niewielkie badania kliniczne wskazują na pewną skuteczność gurmaru w cukrzycy, zespole metabolicznym i redukcji masy ciała.
Niewystarczające dowody na skuteczność gurmaru
Dowody na skuteczność gurmaru pochodzą z badań przeprowadzonych z udziałem niewielkiej liczby pacjentów i nie są wystarczające, aby jednoznacznie stwierdzić jego skuteczność w leczeniu takich wskazań jak:
- Cukrzyca – według wstępnych badań klinicznych dołączenie konkretnego ekstraktu z liści gurmaru w ilości 200 mg 2 razy dziennie do terapii przeciwcukrzycowej pozwala obniżyć stężenie glukozy we krwi i HbA1c u pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą typu I lub II w porównaniu z samym leczeniem standardowym.[1][2]
- Zespół metaboliczny – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 24 pacjentów z zespołem metabolicznym w wieku 30–60 lat wykazało, że przyjmowanie gurmaru w ilości 300 mg 2 razy na dobę przez 12 tygodni pozwala na redukcję masy ciała o 4% i BMI o 2% względem wartości początkowej. W przeprowadzonym badaniu gurmar nie wpływał na stężenie lipidów i glukozy we krwi ani na stopień wrażliwości na insulinę w porównaniu z placebo.[3]
- Redukcja masy ciała – stosowanie preparatu złożonego zawierającego wyciąg z gurmaru, kwas hydroksycytrynowy, chrom i niacynę przyczyniało się do zmniejszenia masy ciała i wskaźnika BMI u pacjentów z nadwagą i otyłością.[4] Ze względu na zastosowanie wieloskładnikowego preparatu nie można przypisać skuteczności jedynie gurmarowi.
Bezpieczeństwo stosowania gurmaru
Gurmar w postaci ekstraktu z liści był bezpiecznie stosowany w badaniach klinicznych w ilości 200 mg 2 razy dziennie przez okres do 20 miesięcy .[1][2]
Interakcje gurmaru
Składniki gurmaru mogą obniżać stężenie glukozy we krwi, przez co mogą nasilać działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych i insuliny. Badania in vitro i na zwierzętach wykazały, że gurmar może wpływać na stężenie leków metabolizowanych przy udziale CYP1A2, CYP2C9 i CYP3A4, np. klozapiny, haloperidolu, olanzapiny, teofiliny i wielu NLPZ.
Preparaty dostępne na rynku zawierające gurmar
Wybrane suplementy diety dostępne na rynku, które zawierają gurmar, zostały przedstawione w tbeli poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające gurmar.
| Nazwa preparatu | Zawartość gurmaru w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Insulan | 400 mg ekstraktu z liści w tym 100 mg kwasów gymnemowych Pozostałe składniki: ekstrakt z liści morwy białej, wit. B6, kwas foliowy, chrom, wit. B12 | Suplement diety dla osób dbających o prawidłowy metabolizm węglowodanów. |
| ProMorwa | 400 mg w tym 100 mg kwasu gymnemowego Pozostałe składniki: morwa biała, fasola biała, fasolamina, imbir, inulina, kurkuma | Suplement diety zawierający starannie dobrane składniki roślinne wspomagające prawidłowy poziom cukru we krwi. |
| GLIKOStop | 400 mg ekstraktu z liści Pozostałe składniki: ekstrakt z liści morwy białej, 1-deoxynojirimycin, wit. C, wit. E, wit. B6, kwas foliowy, chrom, wit. D, wit. B12 | Suplement diety zawierający składniki wspomagające prawidłowy poziom glukozy we krwi oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. |
| Diabetosan Caps | 223 mg ekstraktu z liści DER: 3-6:1 Pozostałe składniki: ekstrakt z liści morwy białej, chrom | Suplement diety, którego składniki wspierają utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi. |
| Olimp Therm Line Man | 200 mg ekstraktu z liści w tym 50 mg kwasów gymnemowych Pozostałe składniki: ekstrakt z Garcinia cambogia, kwas hydroksycytrynowy, kofeina, ekstrakt gorzkiej pomarańczy, ekstrakt żeń-szenia koreańskiego, ekstrakt pieprzu kajeńskiego, kapsaicyna, sinetrol, niacyna, ekstrakt pieprzu czarnego, cynk, selen | Suplement diety zawierający składniki wpływające na utrzymanie prawidłowej wagi ciała oraz wspomagające męskie libido. |
Piśmiennictwo:
- Shanmugasundaram, E. R., Rajeswari, G., Baskaran, K., Rajesh Kumar, B. R., Radha Shanmugasundaram, K., Kizar Ahmath, B. (1990). Use of Gymnema sylvestre leaf extract in the control of blood glucose in insulin-dependent diabetes mellitus. Journal of ethnopharmacology, 30(3), 281–294. https://doi.org/10.1016/0378-8741(90)90107-5⬏⬏
- Baskaran, K., Kizar Ahamath, B., Radha Shanmugasundaram, K., Shanmugasundaram, E. R. (1990). Antidiabetic effect of a leaf extract from Gymnema sylvestre in non-insulin-dependent diabetes mellitus patients. Journal of ethnopharmacology, 30(3), 295–300. https://doi.org/10.1016/0378-8741(90)90108-6⬏⬏
- Zuñiga, L. Y., González-Ortiz, M., Martínez-Abundis, E. (2017). Effect of Gymnema sylvestre Administration on Metabolic Syndrome, Insulin Sensitivity, and Insulin Secretion. Journal of medicinal food, 20(8), 750–754. https://doi.org/10.1089/jmf.2017.0001⬏
- Preuss, H. G., Garis, R. I., Bramble, J. D., Bagchi, D., Bagchi, M., Rao, C. V., Satyanarayana, S. (2005). Efficacy of a novel calcium/potassium salt of (-)-hydroxycitric acid in weight control. International journal of clinical pharmacology research, 25(3), 133–144.⬏
