Transkrypcja:

Cześć, tu Dawid Panek. Witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. W tym odcinku porozmawiamy o kwasach omega trzy. Jakich informacji udzielić pacjentowi i na co uważać? Zapraszam.

Kwasy omega trzy należą do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, których odkrycie nastąpiło w tysiąc dziewięćset dwudziestym trzecim roku. Amerykańscy naukowcy prowadząc badania na szczurach zaobserwowali ich większe predyspozycje do zapadalności na choroby przy niedoborze odpowiednich związków. Grupę tych substancji określono jako niezbędną do prawidłowego rozwoju organizmu i nazwano łącznie witaminą F, ze względu na potrzebę dostarczania ich z zewnątrz i brak szlaków metabolicznych umożliwiających ich wytworzenie. Kolejne lata przyniosły rozdzielenie grupy NNKT na kwasy omega trzy, pochodzące od kwasu alfa-linolenowego oraz omega sześć, pochodne kwasu linolowego. Wpływ kwasów omega trzy na układ krążenia badał w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku duński epidemiolog, który zaobserwował zmniejszoną zachorowalność na chorobę wieńcową mieszkańców Grenlandii, których główne pożywienie stanowią ryby.

Do kwasów omega trzy zaliczane są kwas alfa-linolenowy (ALA), dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA). W organizmie w bardzo niewielkim stopniu kwas alfa-linolenowy jest przekształcany w kwas dokozaheksaenowy oraz eikozapentaenowy, czyli prekursory eikozanoidów wykazujących działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, przeciwarytmiczne i rozszerzające naczynia krwionośne. Dostarczanie do organizmy oleju rybnego oraz ryb dostarcza bezpośrednio DHA i EPA, unikając w ten sposób konwersji oraz konkurowania o enzymy ją umożliwiające. Właściwości kwasów omega trzy przekładają się na ich skuteczność w obniżaniu poziomu triglicerydów we krwi, zmniejszaniu powikłań porodowych oraz poprawie funkcji poznawczych u dzieci.

Przejdźmy teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniu preparatu z apteki, o czym poinformować w razie dodatkowych pytań, a o czym lepiej nie wspominać?

Dzienne zapotrzebowanie na kwasy omega trzy uzależnione jest od wieku oraz stanu zdrowia pacjenta. Osobom, które nie zjadają wystarczającej ilości składników bogatych w kwasy omega trzy zaleca się przyjmowanie dwustu pięćdziesięciu miligramów DHA i EPA na dobę. Informacje , których należy udzielić odnośnie kwasów omega-3 zależne są od tego jakie oczekiwania względem preparatu ma pacjent.

Kwasy omega trzy sprawdzą się w przypadku pacjentów poszukujących preparatu, który będzie obniżał poziom triglicerydów we krwi. Według metaanalizy czterdziestu siedmiu badań, olej rybny, którego składowymi były kwasy omega trzy wpływał na istotne zredukowanie stężenia triglicerydów, co jest pożądanym efektem przede wszystkim u osób z hipertriglicerydemią. Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego zalecana dawka kwasów omega trzy pozwalająca na skuteczne obniżenie poziomu triglicerydów wynosi od dwóch do czterech gramów na dobę. To działanie kwasów omega trzy nie odnosi się jednak do zmniejszania stężeń cholesterolu. Podczas wspomnianej wcześniej metaanalizy wykazano brak istotnego klinicznie wpływu przeprowadzonej suplementacji na poziom cholesterolu u pacjentów z hipercholesterolemią.

W kwestii zażywania kwasów omega trzy w celach kardioprotekcyjnych przegląd systematyczny Cochrane z dwa tysiące osiemnastego roku wskazuje na niewielki lub nawet brak wpływu kwasów omega trzy na układ sercowo-naczyniowy. Nie wykazano ani zmniejszonej śmiertelności ani częstości zdarzeń na tle kardiologicznym w związku z ich stosowaniem.

Kwasy omega trzy  stanowią natomiast istotny element suplementacji dla kobiet w ciąży, ponieważ zapewniają wsparcie dla prawidłowego rozwoju wzroku oraz mózgu u dziecka, a także zapobiegają przedwczesnemu porodowi. W suplementach przeznaczonych dla kobiet ciężarnych lub karmiących kwas DHA znajdziemy najczęściej w towarzystwie innych składników rekomendowanych przez Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników: kwasu foliowego, witaminy D oraz jodu. Zalecana dawka zgodna z rekomendacjami Towarzystwa wynosi co najmniej dwieście miligramów DHA na dobę u wszystkich ciężarnych, a tysiąc miligramów wśród kobiet obciążonych ryzykiem przedwczesnego porodu.

Kwasy omega trzy najlepiej jest przyjmować w trakcie spożywania posiłku ze względu na ich lepsze wchłanianie oraz zapobieganie odbijaniu się i utrzymywaniu rybiego smaku w ustach. Jeżeli chodzi natomiast o interakcje z innymi preparatami duże dawki kwasów omega trzy stosowane przeważnie w hipertriglicerydemii mogą wpływać na proces krzepnięcia krwi i wzmacniać działanie leków przeciwzakrzepowych. Może się zdarzyć, że kwasy omega trzy będą także podwyższały poziom glukozy we krwi, co wpłynie na osłabianie działania leków przeciwcukrzycowych.

Osoby stosujące dietę wegańską, mogą nie chcieć sięgać po preparaty, będące pochodzenia zwierzęcego. Alternatywę może stanowić dla nich olej z alg morskich. Jest to jedyny składnik pochodzenia roślinnego bogaty w kwasy omega trzy.

Kwasy omega trzy są wciąż badane w kierunku skuteczności w kolejnych schorzeniach. Wyniki przeglądu systematycznego z dwa tysiące dziewiętnastego roku wskazują na możliwą rolę suplementacji tych substancji w zmniejszeniu objawów zespołu suchego oka. Dowody sugerujące to działanie są jednak niepewne i wymagają potwierdzenia.

To już wszystko, dziękuję za uwagę i do zobaczenia w kolejnym odcinku.