Babka płesznik jest stosowana od lat, zarówno w medycynie konwencjonalnej, jak i alternatywnej. Ze względu na liczne właściwości lecznicze znajduje się w Farmakopeach na całym świecie.
Surowce
Nasienie babki płesznik – Psylli semen
Skład chemiczny
Nasienie babki płesznik zawiera przede wszystkim śluzy, irydoidy, cukry, białka, sterole i kwasy tłuszczowe.[1]
Działanie
Nasienie babki płesznik wykazuje działanie:[2][3][4]
- regulujące pracę jelit (zawiera błonnik, który pomocny jest zarówno w zaparciu, jak i biegunce),
- obniżające poziom lipidów (wpływa na metabolizm cholesterolu),
- obniżające stężenie glukozy (hamuje jej wchłanianie z jelit).
Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych
Potwierdzono badaniami klinicznymi skuteczność stosowania nasienia babki płesznik w leczeniu takich schorzeń jak:[5][6][7]
- zapalna choroba jelit (stosowany jako prebiotyk w terapii symbiotykami),
- otyłość i nadwaga (potwierdzono, że spożywanie nasion babki płesznik zwiększa subiektywne uczucie sytości, a w konsekwencji zmniejsza podaż kalorii),
- hipercholesterolemia (potwierdzono w metaanalizie 21 badań klinicznych, że może zmniejszać stężenie osoczowe cholesterolu).
Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny
Nasienie babki płesznik może być stosowane w leczeniu takich dolegliwości jak:
- Nawykowe zaparcie. Poprzez zdolność pęcznienia pobudza perystaltykę jelit i ułatwia przesunięcie pokarmu.[8] Śluzy zawarte w surowcu zmiękczają stolec, przez co ułatwiają defekację i zmniejszają towarzyszący ból.[9]
- Stany chorobowe, w których pożądane jest ułatwione opróżnianie jelit, np. bolesne wypróżnianie po operacji w okolicy odbytu lub odbytnicy, przy szczelinach odbytu, w chorobie hemoroidalnej.[9]
Zastosowanie w medycynie ludowej
Nasienie babki płesznik jest stosowane w medycynie ludowej w takich schorzeniach jak: zaburzona perystaltyka jelit i cukrzyca typu I (babka płesznik zmniejsza absorpcję glukozy ze światła jelita oraz zwiększa wrażliwość organizmu na insulinę).[10][2][11]
Interakcje
Nasienie babki płesznik może wchodzić w interakcje z:
- preparatami zawierającymi wapń, lit, pochodne kumaryny, witaminę B12 oraz glikozydy nasercowe (spożycie nasion babki płesznik zmniejsza ich wchłanianie),[12]
- lekami hipoglikemizującymi (nasiona babki płesznik mogą nasilać efekt leków hipoglikemizujących, działając addycyjnie),
- lekami przeciwdrgawkowymi (nasiona babki płesznik mogą zmniejszać wchłanianie leków przeciwdrgawkowych),
- hormonami tarczycy (babka płesznik może wpływać na biodostępność lewotyroksyny, dlatego przyjmowanie preparatów powinno być rozdzielone w czasie),
- lekami obniżającymi stężenie lipidów (nasiona babki płesznik mogą efekt hipolipemizujący poprzez działanie addycyjne, dzięki czemu zwiększają ich skuteczność).
Bezpieczeństwo stosowania
Rzadkim działaniem niepożądanym, które może wystąpić podczas stosowania babki płesznik jest zablokowanie drożności jelita.
Aby uniknąć zablokowania drożności jelita, podczas stosowania babki płesznik należy pić odpowiednio duże objętości płynów.
Chociaż nasiona babki płesznik są uważane za bezpieczne, nie powinny być stosowane w częściowej lub całkowitej niedrożności jelita. Należy zachować również ostrożność podczas jej stosowania u cukrzyków z nieunormowaną glikemią. Nie jest rekomendowane podawanie nasion babki płesznik dzieciom do 6. roku życia ze względu na brak danych na temat bezpieczeństwa.
Praktyczne wskazówki dla pacjentów
Nasiona babki płesznik powodują uczucie sytości nawet do 6 godzin po spożyciu. Znacząco opóźniają opróżnianie żołądka.[13]
Spożycie babki płesznik może znacząco obniżać wchłanianie niektórych leków i składników odżywczych, dlatego pamiętaj, aby zalecać co najmniej godzinny odstęp między spożyciem preparatu z babki a przyjęciem leku.
Nasion babki płesznik nie należy spożywać na sucho. Zaleca się popicie ich dużą objętością wody.
Przykładowe preparaty
Leki zawierające babkę płesznik to:
- Nasienie płesznika (Herbapol) – zioła (do stosowania doustnie, wymieszane z płynem w nawykowym zaparciu i bolesnym wypróżnianiu).
- Nasienie płesznika (Labofarm) – zioła (do stosowania doustnie, wymieszane z płynem w zaparciu).
Piśmiennictwo
- DerMarderosian A, Beutler JA [red]: The Review of Natural Products. Facts & Comparisons, 2014.⬏
- Wang ZQ et al.: Effects of dietary fibers on weight gain, carbohydrate metabolism, and gastric ghrelin gene expression in mice fed a high-fat diet. Metabolism, 2007.⬏⬏
- Rodriguez-Moran M et al.: Lipid- and glucose-lowering efficacy of plantago psyllium in type II diabetes. J Diabetes Complications, 1998.⬏
- Theuwissen E, Mensink RP: Water-soluble dietary fibers and cardiovascular disease. Physiol Behav, 2008.⬏
- Fujimori S et al.: A randomised controlled trial on the efficacy of synbiotic versus probiotic or prebiotic treatment to improve the quality of life in patients with ulcerative colitis. Nutrition, 2009.⬏
- Turnbull WH, Thomas HG: The effect of a Plantago ovata seed containing preparation on appetite variables, nutrient and energy intake. Int J Obes Relat Metab Disord, 1995.⬏
- Wei ZH et al.: Time- and dose-dependent effect of psyllium on serum lipids in mild-to-moderate hypercholesterolemia: a meta-analysis of controlled clinical trials. Eur J Clin Nutr, 2009.⬏
- Marlett et al.: An unfermented gel component of psyllium seed husk promotes laxation as a lubricant in humans. Am J Clin Nutr, 2000.⬏
- Blumenthal M, Goldberg A, Brinckmann J: Herbal medicine: expanded commission E monographs. Integrative Medicine Communications, 2000.⬏⬏
- Pittler MH, Ernst E: Dietary supplements for body-weight reduction: a systematic review. Am J Clin Nutr, 2004.⬏
- Dikeman CL, Fahey GC: Viscosity as related to dietary fiber: a review. Crit Rev Food Sci Nutr, 2006.⬏
- Luccia BHD, Kunkel ME: Psyllium reduces relative calcium bioavailability and induces negative changes in bone composition in weanling Wistar rats. Nutr Res, 2002.⬏
- Bergmann JF et al.: Correlation between echographic gastric emptying and appetite: influence of psyllium. Gut, 1992.⬏
