Synonimy: flush-free niacin, inositol nicotinate
Heksanikotynian inozytolu jest substancją, w której budowie znajduje się 6 cząsteczek kwasu nikotynowego i 1 cząsteczka inozytolu. Jest stosowany jako alternatywa dla witaminy B3, czyli niacyny. Nazwa angielska to flush-free niacin i odnosi się do właściwości heksanikotynianu, który uważa się za niepowodujący zaczerwienienia skóry w takim stopniu jak niacyna – brak tzw. efektu flush. Wynika to prawdopodobnie z powolnego metabolizmu heksanikotynianu i uwolnienia kwasu nikotynowego dopiero po określonym czasie.
Działanie i zastosowanie heksanikotynianu inozytolu
Heksanikotynian inozytolu w wyniku metabolizmu uwalnia kwas nikotynowy i inozytol. Może on przyczyniać się do obniżenia poziomu lipidów we krwi i rozszerzenia naczyń krwionośnych, co sprawia, że jest wykorzystywany jako składnik mający usprawniać krążenie i zmniejszać objawy hiperlipidemii. Dowody na skuteczność heksanikotynianu inozytolu w hiperlipidemii i chromianiu przestankowym są niewystarczające lub sprzeczne.
Niewystarczające dowody na skuteczność heksanikotynianu inozytolu
Brakuje wystarczających dowodów z badań klinicznych, które uzasadniałyby stosowanie heksanikotynianu inozytolu. Potencjalnie może wykazywać pewną skuteczność w leczeniu takich wskazań jak:
- Hiperlipidemia – pojedyncze starsze badania kliniczne wskazują, że połączenie heksanikotynianu inozytolu z klofibratem przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego i trójglicerydów.[1][2] Inne badania wykazały, że przyjmowanie heksanikotynianu inozytolu nie prowadzi do uzyskania we krwi takich stężeń kwasu nikotynowego, które wywierałyby wpływ na poziom cholesterolu.[3]
- Chromanie przestankowe – istnieją sprzeczne dowody na skuteczność heksanikotynianu w wydłużaniu tzw. dystansu chromania i redukcji problemów z poruszaniem się. W przeprowadzonych badaniach stosowano konkretny preparat w ilości 2 g 2 razy na dobę lub 1 g 4 razy na dobę.[4][5]
Ponadto heksanikotynian zmniejszał skurcz naczyń u pacjentów z zespołem Raynauda, w przebiegu którego obserwuje się m.in. blednięcie skóry palców.
Bezpieczeństwo stosowania heksanikotynianu inozytolu
Heksanikotynian był bezpiecznie stosowany w dawce 4 g na dobę do trzech miesięcy.[6] U niektórych pacjentów obserwowano działania niepożądane podobne do tych, które występują po przyjęciu niacyny, czyli zaczerwienienie skóry, świąd i zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Interakcje heksanikotynian inozytolu
Potencjalnie stosowanie heksanikotynianu wraz z lekami przeciwzakrzepowymi i/lub przeciwpłytkowymi może zwiększać ryzyko krwawień. Ze względu na metabolizm do niacyny, która wpływa na stężenie glukozy we krwi suplementacja może wpływać na działanie leków przeciwcukrzycowych. Ponadto przyjmowanie heksanikotynianu wraz ze statynami zwiększa ryzyko wystąpienia miopatii. U pacjentów stosujących plastry z nikotyną może wystąpić zaczerwienienie skóry i zawroty głowy.
Preparaty dostępne na rynku zawierające heksanikotynian inozytolu
Heksanikotynian inozytolu jest do dostępny w postaci suplementów diety. Przykładowe preparaty zostały przedstawione w tabeli poniżej.
Wybrane suplementy zawierające heksanikotynian inozytolu.
| Nazwa preparatu | Zawartość heksanikotynianu inozytolu w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Now Foods Flush-Free Niacin | 500 mg | Suplement diety przyczyniający się do utrzymania prawidłowego metabolizmu energetycznego, funkcjonowania układu nerwowego i utrzymania prawidłowych funkcji psychologicznych. |
| Bonusan Niacyna Flush-Free | 500 mg
Pozostałe składniki: Wit. B6, cynk |
Suplement diety wspierający metabolizm energetyczny, redukujący zmęczenie i przyczyniający się do normalnego funkcjonowania psychicznego. |
Piśmiennictwo
- Hutt, V., Wechsler, J. G., Klör, H. U., Ditschuneit, H. (1983). Zur Wirkung einer Clofibrat-Inositolnicotinat-Kombination auf Lipide und Lipoproteine bei primärer Hyperlipoproteinämie der Typen IIa, IV und V [Effect of a clofibrate-inositol nicotinate combination on lipids and lipoproteins in primary hyperlipoproteinemia of types IIa, IV and V]. Arzneimittel-Forschung, 33(5), 776–779. ⬏
- Wilke, H., Frahm, H. (1976). Behandlung der Hyperlipoproteinämie-Typen IIa, IIb, IV und V mit einer Clofibrat-Inositolnicotinat-Kombination. Ergebnisse einer Dreiphasenstudie [Treatment of hyperlipoproteinaemia types IIa, IIb, IV and V with a combination of clofibrate and inositol nicotinate (author’s transl)]. Deutsche medizinische Wochenschrift (1946), 101(11), 401–405. https://doi.org/10.1055/s-0028-1104096⬏
- Ziliotto, G. R., Lamberti, G., Wagner, A., Cima, L., Genco, G. (1977). Ricerche comparative in anziani normolipemici e dislipemici con due forme di acido nicotinico latenziato come poliestere. Pentaeritritolo-tetranicotinato e inositolo-esanicotinato. Risultati di una sperimentazione controllata in cross-over [Comparative studies of the response of normolipemic and dyslipemic aged subjects to 2 forms of delayed-action nicotinic acid polyesters. Pentaerythrotol tetranicotinate and inositol hexanicotinate. Results of a controlled cross-over trial]. Archivio per le scienze mediche, 134(4), 359–394.⬏
- Kiff, R. S., Quick, C. R. (1988). Does inositol nicotinate (Hexopal) influence intermittent claudication? A controlled trial. The British journal of clinical practice, 42(4), 141–145. ⬏
- Head A. (1986). Treatment of intermittent claudication with inositol nicotinate. The Practitioner, 230(1411), 49–54.⬏
- Natural Medicines. (2020). Inositol Nicotinate. Aktualizacja: 21.07.2020.⬏