Jeszcze kilka lat temu sposób wprowadzania na stan składników recepturowych w każdej aptece był inny. Niektóre apteki ustalały tylko jedną kartę dla danego surowca od różnych producentów w różnych opakowaniach:
np. pod kartę RP Eucerinum 1 g wprowadzały zarówno eucerynę Amary, jak i Pharma-Cosmetic
Inne z kolei wprowadzały każdy wariant osobno:
np. RP Eucerinum Pharma-Cosmetic 100 g, RP Eucerinum Amara 250 g
a jeszcze inne posiadały miks tych wariantów… Co było nierzadko przyczyną błędów w wycenie.
Ministerstwo Zdrowia ujednoliciło sposób, w jaki apteki należy wprowadzać i rozliczać recepturę.[1] Do NFZ przesyłane są informacje o lekach recepturowych wraz ze składnikami receptury w określonych, ustandaryzowanych jednostkach miary.
Jeśli chcemy uniknąć błędów w zestawieniach refundacyjnych dla leków recepturowych, powinniśmy postępować zgodnie z poniższymi wskazówkami (dla systemu KS-APTEKA).[2]
Jeden kod EAN – jeden surowiec w określonej gramaturze – jedna karta w systemie
Przy wprowadzaniu na stan surowców recepturowych dla każdego kodu EAN musimy założyć nową kartę. Oznacza to, że opakowanie lekobazy pakowanej po 50 g z Pharma Cosmetic Fagron (przykładowa nazwa karty w systemie aptecznym RP. Lekobaza PH.COSM 50 g) będzie miało osobną kartę niż opakowanie lekobazy pakowanej po 50 g innego producenta. Lekobaza z Pharma Cosmetic pakowana po 100 g też będzie miała osobną kartę, gdyż ma osobny EAN.
Obowiązkowa ustandaryzowana jednostka miary aptecznej.
Ustandaryzowane dopuszczalne jednostki miary dla składników w postaci leku gotowego i surowca farmaceutycznego to:
- Sztuka [szt],
- Mililitr [ml],
- Gram [g],
- Opakowania bezpośrednie [op].
Przy prowadzaniu nowego surowca na stan zakładamy nową kartę lub edytujemy już istniejącą w systemie kartę ([F3]).
Następnie włączamy możliwość edycji karty towaru (F4) i wpisujemy w pole jedn. miary apt. adekwatną miarę (w tym przypadku gramów – g)

Mnożnik apteczny i lekospisowy
Aby w trakcie rozliczania receptury móc posługiwać się standardowymi jednostkami (j.w. – gram, mililitr lub sztuka) musimy dodatkowo określić mnożnik apteczny (zdjęcie 3), który znajduje się na karcie towaru, lub mnożlnik lekospisowy, który znajduje się również w oknie pozwalającym ustalić cenę dla nowo wprowadzanego produktu.
Dla naszego przykładu RP. Lekobaza PH.COSM 50 g: lekobaza znajduje się w opakowaniach 50 g, dlatego umieszczamy mnożnik apteczny 50 jak na poniższym zdjęciu.

Jeżeli posługujemy się mnożnikiem lekospisowym, należy analogicznie po wybraniu [F9] mnożnik lekospisowy wprowadzić liczbę 50.
A teraz możemy spokojnie przejść do rozliczania ulubionej receptury! Pamiętajmy, że rozliczając tak wprowadzoną lekobazę, jest ona wprowadzona domyślnie a 1 g (potrzebując 20 do sporządzenia maści wpisujemy 20 jak na zdjęciu 4!).

Piśmiennictwo:
U nas przyjęło się uzywac mnożnika lekospisowego- nie aptecznego, dzieki temu na wydruku wyceny jest ilość g substancji a nie część opakowania
Obecnie większość recept na leki robione jest elektronicznych więc nie ma problemów z nadrukiem przy mnożniku aptecznym. Dodatkowo zaznaczając odpowiednią opcje w adminie (kamsoft) można zmienić na wydruku przypinanym do recepty papierowej ilości surowców w częściach opakowania na ilości w odpowiednich jednostkach g, ml, szt. – tak wiem, że kiedyś był z tym duży problem., ale już to naprawili 🙂
Obydwa sposoby wprowadzania receptury (przez mnożnik apteczny lub lekospisowy) powinny być całkowicie poprawne. Myślę, że mogłoby to być wspomniane w artykule.
Dodatkowo swego czasu był nawet pewien problem ze stosowaniem mnożnika aptecznego, ale z tego co wiem kamsoft rozwiązał już jakoś ten problem, https://mgr.farm/aktualnosci/nfz-kwestionuje-stosowanie-mnoznikow-aptecznych-przy-wprowadzaniu-skladnikow-do-receptury/
Wydaje mi się, że ze względu na wymagania ZSMOPLa poprawne jest jednak wprowadzanie przez mnożnik apteczny – nawet jeśli w wielu aptekach praktyka jest inna.
EDIT: Sprawdziliśmy jeszcze raz i wprowadzanie z mnożnikiem lekospisowym również jest możliwe i poprawne 🙂