Synonimy: ornithine

Ornityna to aminokwas, który nie jest wykorzystywany w procesie syntezy białek. Jest wytwarzana w organizmie podczas cyklu mocznikowego i w ramach tego cyklu może być przekształcana do cytruliny i ostatecznie argininy. Jest składnikiem leków i suplementów diety stosowanych w chorobach wątroby.

Działanie i zastosowanie L-ornityny

Ornityna może służyć jako prekursor argininy, która jest używana w syntezie białek. Ponadto ornityna może zwiększać produkcję hormonu wzrostu i insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1. Jest prekursorem w syntezie poliaminy i proliny, które są wykorzystywane do syntezy kolagenu i procesu gojenia ran.  Bierze udział w procesach usuwania amoniaku z organizmu na drodze syntezy mocznika oraz glutaminy w komórkach wątrobowych. Ornityna działa jako substrat i aktywuje enzymy biorące udział w przemianach. Ograniczona zdolność usuwania z krwi amoniaku i innych produktów przemian związków azotowych przez wątrobę może prowadzić np. do encefalopatii wątrobowej, czyli zespołu zaburzeń neurologicznych i psychiatrycznych. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność L-ornityny w leczeniu encefalopatii wątrobowej i poprawie kondycji sportowej. Dowody na skuteczność L-ornityny w poprawie stanu skóry i jakości snu są niewystarczające.

Skuteczność L-ornityny potwierdzona w badaniach klinicznych

Badania kliniczne potwierdziły skuteczność L-ornityny w wskazaniach takich jak:

• Encefalopatia wątrobowa – przeglądy systematyczne z metaanalizą wykazały, że stosowanie doustne i dożylne L-asparaginianu L-ornityny przyczyniło się do zmniejszenia stężenia amoniaku we krwi i poprawy stanu psychicznego u pacjentów z encefalopatią wątrobową^[1][2] oraz zapobiegania rozwinięcia łagodnej postaci choroby w stan ciężki.^[3]
• Kondycja sportowa – pojedyncze badania wskazują, że przyjmowanie ornityny może poprawić niektóre wskaźniki kondycyjne. Podwójnie zaślepione badanie kliniczne z udziałem 17 pacjentów wykazało, że stosowanie chlorowodorku ornityny w dawce 1 g 2 razy dziennie przez 7 dni, a następnie 3 g 2 razy bezpośrednio przed testem sprawności wpłynęło na zmniejszenie odczuwalnego zmęczenia.^[4] Ponadto połączenie ornityny i argininy może wpływać na wzrost masy ciała i siły mięśniowej.^[5]

Niewystarczające dowody na skuteczność L-ornityny

W niewielkim badaniu klinicznym badającym wpływ ornityny na suchą skórę wykazano, że przyjmowanie preparatu z kolagenem i ornityną nie wpłynęło na poprawę nawilżenia skóry, jednak przyczyniło się do zwiększenia elastyczności skóry i zmniejszenia utraty wody w porównaniu z placebo.^[6] Istnieją ograniczone dane dotyczące wpływu ornityny na sen. Wstępne małe badania kliniczne z udziałem zdrowych pacjentów wykazały, że ornityna może wpływać na poprawę jakości snu, jego wydłużenie go i zmniejszenie zmęczenia odczuwanego rano, jednak nie wiadomo, czy jest ona skuteczna u pacjentów ze zdiagnozowanymi zaburzeniami snu, m.in. bezsennością.^[7][8]

Bezpieczeństwo stosowania L-ornityny

Chlorowodorek ornityny był stosowany bezpiecznie w dawkach do 500 mg przez 8 tygodni.^[9] W przeprowadzonych badaniach klinicznych nie odnotowano działań niepożądanych. L-ornityna nie wchodzi w istotne interakcje z lekami ani żywnością.

Preparaty dostępne na rynku zawierające L-ornitynę

Wybrane suplementy diety dostępne na rynku zawierające L-ornitynę zostały przedstawione w tabeli poniżej. Ponadto ornityna występuje w składzie leku dostępnego na receptę wskazanego do stosowania w przewlekłych chorobach wątroby (Hepa-Merz 3000).

Wybrane suplementy zawierające L-ornitynę.

Piśmiennictwo

1. Zhu, G. Q., Shi, K. Q., Huang, S., Wang, L. R., Lin, Y. Q., Huang, G. Q., Chen, Y. P., Braddock, M., Zheng, M. H. (2015). Systematic review with network meta-analysis: the comparative effectiveness and safety of interventions in patients with overt hepatic encephalopathy. Alimentary pharmacology & therapeutics, 41(7), 624–635.⬏
2. Butterworth, R. F., Kircheis, G., Hilger, N., McPhail, M. (2018). Efficacy of l-Ornithine l-Aspartate for the Treatment of Hepatic Encephalopathy and Hyperammonemia in Cirrhosis: Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of clinical and experimental hepatology, 8(3), 301–313.⬏
3. Butterworth, R.F. (2020). Beneficial effects of L-ornithine L-aspartate for prevention of overt hepatic encephalopathy in patients with cirrhosis: a systematic review with meta-analysis. Metab Brain Dis 35, 75–81.⬏
4. Sugino, T., Shirai, T., Kajimoto, Y., Kajimoto, O. (2008). L-ornithine supplementation attenuates physical fatigue in healthy volunteers by modulating lipid and amino acid metabolism. Nutr.Res., 28(11), 738–743.⬏
5. Elam, R. P., Hardin, D. H., Sutton, R. A., Hagen, L. (1989). Effects of arginine and ornithine on strength, lean body mass and urinary hydroxyproline in adult males. The Journal of sports medicine and physical fitness, 29(1), 52–56.⬏
6. Ito, N., Seki, S., Ueda, F.. (2018). Effects of Composite Supplement Containing Collagen Peptide and Ornithine on Skin Conditions and Plasma IGF-1 Levels-A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. Mar Drugs., 16(12), E482.⬏
7. Miyake, M., Kirisako, T., Kokubo, T., Miura, Y., Morishita, K., Okamura, H., Tsuda, A. (2014). Randomised controlled trial of the effects of L-ornithine on stress markers and sleep quality in healthy workers. Nutrition journal, 13, 53. https://doi.org/10.1186/1475-2891-13-53⬏
8. Fukuda, T., Haraguchi, A., Takahashi, M., Nakaoka, T., Fukazawa, M., Okubo, J., Ozaki, M., Kanatome, A., Ohya, R., Miura, Y., Obara, K., Shibata, S. (2018). A randomized, double-blind and placebo-controlled crossover trial on the effect of l-ornithine ingestion on the human circadian clock. Chronobiology international, 35(10), 1445–1455. https://doi.org/10.1080/07420528.2018.1490315⬏
9. Natural Medicines. (2020). Ornithine. Aktualizacja: 24.03.2020.⬏