Pytania

Co farmaceuta może rekomendować pacjentce karmiącej ze zmianami trądzikowymi?

Krótka odpowiedź

Zakłada się, że preparaty przeznaczone do miejscowego stosowania używane w leczeniu trądziku młodzieńczego i różowatego mogą być stosowane w okresie karmienia piersią, ponieważ ich ewentualne działanie ogólnoustrojowe nie jest istotne klinicznie. Wynika to ze znikomego przenikania substancji czynnej do krążenia ogólnego, a tym samym stężenie substancji leczniczej w pokarmie jest zbyt niskie, aby wywołać efekt u dziecka.^[1] Należy jednak poinformować matkę karmiącą, żeby unikała stosowania kremów i żeli na duże powierzchnie ciała oraz w okolicach klatki piersiowej z powodu ryzyka przypadkowego spożycia przez niemowlę.

Nadtlenek benzoilu

Nadtlenek benzoilu dostępny jest w postaci żelu do stosowania miejscowego w stężeniu 5% i 10% (żel Benzacne, Akneroxid). Brakuje danych dotyczących przenikania nadtlenku benzoilu do mleka matki, jednak tylko ok. 5% metabolitu w postaci kwasu benzoesowego ulega wchłanianiu ogólnemu. Według ChPL należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania nadtlenku benzoilu w czasie karmienia piersią,^[2] jednak według klasyfikacji Hale’a posiada on kategorię L2, więc można go uznać za bezpieczny dla dziecka karmionego piersią.

Kwas azelainowy

Kwas azelainowy dostępny jest w postaci kremów i żeli w stężeniach 15% i 20% (żel Skinoren rosacea, krem Skinoren, kosmetyk Acnedrem). Sam kwas azelainowy w małych ilościach jest obecny w mleku matki, a po zastosowaniu miejscowym mniej niż 4% wchłania się do organizmu, nie zmieniając przy tym fizjologicznego stężenia kwasu azelainowego obecnego w osoczu i mleku.^[3] Z uwagi na szybki okres półtrwania (45 minut), może być bezpiecznie stosowany podczas karmienia piersią.

Klindamycyna

Klindamycyna (żel Klindacin T, emulsja na skórę Dalacin T, płyn na skórę Dalacin T) podana miejscowo przenika do krążenia ogólnego w zakresie < 1–4%, natomiast jej stężenie w osoczu jest minimalne. Pomimo informacji podanej w ChPL, że klindamycyny nie powinno stosować się u kobiet karmiących piersią,^[4] ilość substancji czynnej przenikającej do mleka matki można uznać za minimalną i bezpieczną dla niemowlęcia. Ponadto jest ona dopuszczona do stosowana w leczeniu zakażeń bakteryjnych u dzieci.

Klindamycyna + nadtlenek benzoilu

Lek zawierający połączenie klindamycyny i nadtlenku benzoilu (żel Duac) według ChPL może być stosowany podczas karmienia piersią, kiedy korzyści przewyższają ryzyko dla niemowlęcia.^[5] Nadtlenek benzoilu po podaniu miejscowym przekształcany jest w kwas benzoesowy i wchłania się w mniej niż 5%, a w przypadku spożycia doustnego jest rozkładany przez enzymy przewodu pokarmowego. Połączenie klindamycyny i nadtlenku benzoilu można uznać za zgodne z karmieniem piersią.

Erytromycyna

Erytromycyna (maść, płyn na skórę Aknemycin) w małym stopniu przenika do mleka matki oraz jako antybiotyk doustny jest dobrze tolerowana przez niemowlęta i małe dzieci. Według ChPL może być stosowana miejscowo podczas karmienia piersią.^[6]

Metronidazol

Metronidazol w stężeniu 0,75% (emulsja na skórę Rozex) jest lekiem stosowanym w miejscowym leczeniu trądziku różowatego. Badania wykazały, że po podaniu na twarz 1 g emulsji stężenie wykrywalne w osoczu było 100 razy niższe niż po przyjęciu 1 tabletki zawierającej 250 mg metronidazolu.^[7] Z tego powodu, pomimo informacji podanej w ChPL o rozważeniu zaprzestania stosowania podczas karmienia piersią,^[8] metronidazol jest bezpieczny dla dzieci karmionych piersią.

Iwermektyna

Iwermektyna jest substancją działającą przeciwzapalnie (przez hamowanie wytwarzania cytokin zapalnych) oraz przeciwpasożytniczo. Jest wskazana do stosowania w miejscowym leczeniu trądziku różowatego (krem Soolantra). Przenika do mleka matki w niewielkich ilościach. Iwermektyna zarejestrowana jest również jako płyn przeciw wszom (Sklice) dla dzieci od 6. m.ż. Według klasyfikacji Hale’a uznana jako prawdopodobnie kompatybilna z karmieniem piersią.

Izotretynoina

Nie wiadomo, czy izotretynoina przenika do pokarmu kobiecego, jednak ze względu na jej wysoką toksyczność stosowanie doustnej izotretynoiny (kapsułki Curacne, Izotek) jest stanowczo przeciwwskazane w okresie karmienia piersią. Wykazano, że izotretynoina jest czynnikiem teratogennym, działającym negatywnie na płód. Do wad wrodzonych, które są związane z ekspozycją na izotretynoinę, należą wady OUN, deformacje twarzy, rozszczep podniebienia, wady ucha zewnętrznego nieprawidłowości grasicy i przytarczyc. Ponadto przyjmowanie izotretynoiny może wiązać się z mlekotokiem.

Podczas stosowania żelu (Izotziaja) 0,5 mg/g stężenie izotretynoiny oznaczone w osoczu wynosiło mniej niż 0,02 mg/L. Wydaje się ono zbyt niskie, aby wywołać istotny wpływ na organizm dziecka, dlatego miejscowe stosowanie izotretynoiny w okresie karmienia piersią można uznać za dopuszczalne. Z uwagi na wysoką lipofilność, a tym samym możliwość przenikania w znacznych ilościach do mleka matki, zaleca się jednak wybór bezpieczniejszych preparatów.

Piśmiennictwo

1. Kong, Y. L., Tey, H. L. (2013). Treatment of acne vulgaris during pregnancy and lactation. Drugs, 73(8), 779–787. https://doi.org/10.1007/s40265-013-0060-0.⬏⬏
2. Takeda Pharma. (2012). ChPL Benzacne.⬏
3. Bayer. (2013). ChPL Skinoren 150 mg/g żel.⬏
4. Polfa. (2002). ChPL Klindacin T, 10 mg/g, żel.⬏
5. Stiefel Laboratories (Ireland) Ltd. (2009). ChPL Duac (10 mg + 50 mg)/g, żel.⬏
6. Almirall Hermal. (2009). ChPL Aknemycin.⬏
7. Hale, T. W. (2021). Hale’s Medications & Mothers’ Milk 2021. Springer Publishing Company. Pobrano z: https://www.halesmeds.com/.⬏
8. Galderma Polska Sp. z o.o. (2020). ChPL ROZEX, 0,75% (7,5 mg/g), emulsja na skórę.⬏