Transkrypcja:
Cześć tu Dawid Panek, witam w programie Pogadanki Farmaceutyczne. Dzisiaj dowiecie się jakich informacji udzielić pacjentowi i na co powinien uważać przyjmując leki z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Zapraszam!
Uważa się, że w patomechanizmie depresji istotną rolę odgrywają zaburzenia funkcji układu serotoninergicznego i noradrenergicznego w mózgu. Stąd też, obecnie najliczniejszą i najczęściej stosowaną grupą leków przeciwdepresyjnych stanowią substancje zwiększające stężenie serotoniny i lub noradrenaliny w ośrodkowym układzie nerwowym. Leki z grupy SSRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny wprowadzono do terapii zaburzeń depresyjnych w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania SSRI zrewolucjonizowało praktykę psychiatryczną i zwiększyło zainteresowanie rolą serotoniny w neurologicznych zaburzeniach psychicznych. Pierwszym lekiem z grupy SSRI wprowadzonym do lecznictwa była fluoksetyna, wprowadzona w 1987 roku, pod nazwą handlową PROZAC przez amerykańską firmy Eli Lilly. Fluoksetynę okrzyknięto przez media pigułką szczęścia, po niej wprowadzono fluwoksaminę, następnie sertralinę, paroksetynę, citalopram i jego enancjomer- escitalopram.
Leki z grupy SSRI stosowane są w leczeniu depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, lęku napadowego, fobii społecznych, stresu pourazowego. W Tabeli którą Państwo teraz widzicie przedstawiono wskazania do stosowania leków z grupy SSRI wraz z zakresem stosowanych dawek.
Mechanizm działania wszystkich SSRI opiera się na zdolności do selektywnego hamowania wychwytu zwrotnego serotoniny, na skutek blokowania aktywności serotoninowego transportera SERT. Przez blokowanie wychwytu zwrotnego serotoniny w presynaptycznych zakończeniach nerwowych powodują zwiększenie zewnątrzkomórkowego stężenia serotoniny i jej większą dostępność w szczelinie synaptycznej.
Przejdźmy jednak teraz do sedna – jakie informacje warto przekazać pacjentowi przy każdym wydaniu preparatu z apteki, o czym poinformować w razie dodatkowych pytań?
Leki z grupy SSRI przyjmowane są przede wszystkim w leczeniu depresji. Uważa się, że podłożem choroby może być rozregulowanie stężeń różnych neuroprzekaźników w mózgu, w tym serotoniny. Serotonina odpowiedzialna jest między innymi za kontrolę nastroju i emocji. U chorych na depresją stwierdzono zmniejszenie stężenia tego neuroprzekaźnika w mózgu, dlatego też leki z grupy SSRI zwiększając stężenie serotoniny łagodzą objawy depresji. Ich działanie polega głównie na obniżaniu lęku, niepokoju, smutku i napięcia, stabilizują nastrój, nie zmieniają natomiast cech osobowości i nie uzależniają.
Należy przekazać pacjentowi, że efekt terapeutyczny związany ze stosowaniem leków jest opóźniony i występuje stopniowo. Leki z grupy SSRI mogą zacząć działać dopiero po trzech tygodniach. Przyjmuje się je raz dziennie, rano lub wieczorem, niezależnie od posiłku. Jeżeli pomimo odpowiedniego stosowania leków, przez co najmniej cztery tygodnie pacjent nie odczuje żadnej poprawy stanu zdrowia, konieczna jest konsultacja z lekarzem przepisującym lek.
Działania niepożądane, jeżeli wystąpią, to zwykle są obserwowane w ciągu pierwszych kilku dni od rozpoczęcia terapii. Do najczęstszych należą zaburzenia przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, przemijająca utrata łaknienia, niestrawność i biegunka, mogą wystąpić również bóle głowy. Ponadto stosowanie leków z grupy SSRI może skutkować spadkiem libido i zaburzeniami erekcji.
Kuracji SSRI nie wolno przerywać. Należy poinformować pacjenta, że musi dbać o to, aby zawsze mieć zapas leku i nie dopuścić do przerwania terapii.
Przyjmując SSRI pacjent powinien unikać preparatów ziołowych zawierających ziele dziurawca, przyjmowane łącznie mogą prowadzić do poważnych, zagrażających życiu interakcji – wystąpienia zespołu serotoninowego.
Zespół serotoninowy to rzadki i potencjalnie zagrażający życiu stan spowodowany nadmiernym pobudzaniem receptorów serotoninowych w układzie nerwowym. Może być spowodowany zarówno przedawkowaniem leków SSRI, jak i jednoczesnym stosowaniem co najmniej dwóch leków serotoninergicznych.
Do objawów zespołu serotoninergicznego należą: lęk, pobudzenie, splątanie, pocenie się, tachykardia, hipertermia, nadciśnienie, wymioty, biegunka, sztywność mięśni i kloniczne kurcze mięśni.
Niewielka część pacjentów leczonych SSRI może odczuwać wzrost niepokoju, pobudzenie lub akatyzję w pierwszym okresie leczenia. Wzmożenie napędu lub pobudzenie poprzedza poprawę w zakresie nastroju, dlatego może przejściowo nasilać myśli lub tendencje samobójcze.
Należy poinformować pacjenta, że przyjmowanie SSRI i dodatkowo, nawet doraźne, niesteroidowych leków przeciwzapalnych zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego. Za jedną z przyczyn uznaje się zablokowanie wychwytu zwrotnego serotoniny w płytkach krwi i wynikającą z tego dysfunkcję płytek. Podczas stosowania leków z grupy SSRI może dojść do krwawienia również w obrębie skóry, w postaci wybroczyn i plamicy. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów leczonych przewlekle lekami przeciwpłytkowymi i przeciwzakrzepowymi.
Przerwanie leczenia lekami SSRI, może doprowadzić do powstawania różnego rodzajów objawów odstawiennych, takich jak: nudności, zawroty głowy, niepokój, zmęczenie i suchość w ustach. Odstawianie leków przeciwdepresyjnych opiera się na stopniowym zmniejszaniu dawki i możliwe jest tylko pod nadzorem lekarza.
Selektywne inhibitory wychwytu serotoniny mogą powodować hiponatremię. Hiponatremia jest spowodowana przez zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego i na ogół ustępuje po odstawieniu leku. Czynnikami ryzyka hiponatremii przy stosowaniu SSRI jest zaawansowany wiek pacjenta, płeć żeńska, początkowy okres leczenia – do 4 miesięcy i równoczesne stosowanie innych leków, np. diuretyków tiazydowych dających, jako skutek uboczny leczenia, hiponatremię. Szczególnie wrażliwe na wystąpienie hiponatremii są osoby starsze, dlatego też nie powinno się im zalecać ograniczania sodu w diecie, trzeba mieć na uwadze że lekarz mógł zalecić celowe dosalanie potraw.
