Synonimy: asparagus
Szparag lekarski jest rośliną, która naturalnie występuje w krajach śródziemnomorskich, lecz obecnie jest uprawiany w wielu regionach świata. Powszechnie jest stosowany jako warzywo, którego młode pędy, powszechnie znane jako szparagi, są cenione ze względu na smak i lekkostrawność. Ekstrakty z korzenia lub łodyg szparaga stanowią składnik preparatów o statusie suplementów diety.
Działanie i zastosowanie szparaga lekarskiego
Szparag lekarski jest źródłem błonnika, witamin, kwasu foliowego, minerałów takich jak miedź, cynk, mangan czy potas. Korzeń i łodyga zawierają flawonoidy, karotenoidy, saponiny i sterole. Badania in vitro wskazują na działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, antyoksydacyjne i immunostymulujące szparaga. Ponadto w badaniach na zwierzętach ekstrakty ze szparaga działają moczopędnie i obniżająco na ciśnienie tętnicze. Szparag lekarski może być potencjalnie skuteczny u pacjentów z otyłością. Nie wykazał jednak skuteczności u osób z nadciśnieniem. Mimo że szparag wchodzi w skład preparatów mających poprawiać funkcjonowania układu moczowego, redukować stres i poprawiać jakość snu, nie zostało to potwierdzone klinicznie.
Niewystarczające dowody na skuteczność szparaga lekarskiego
Pewne dowody z badań wskazują na potencjalną skuteczność szparaga lekarskiego w leczeniu:
- Otyłości – badanie obserwacyjne wykazało, że zastąpienie tradycyjnych posiłków przez 8 dni preparatem złożonym zawierającym m.in. szaparg lekarski, babkę płesznik i bez czarny przyczyniało się do redukcji masy ciała o 3,2 kg względem wartości początkowej. Ponadto u pacjentów obserwowano obniżenie ciśnienia tętniczego. Badanie nie uwzględniało jednak grupy kontrolnej, a ze względu na zastosowanie preparatu złożonego oraz rezygnację ze standardowych posiłków trudno ocenić skuteczność szparaga lekarskiego.[1]
Brak dowodów na skuteczność szparaga lekarskiego
Według wstępnych badań klinicznych u osób z nadciśnieniem tętniczym przyjmowanie produktu zawierającego korzeń szparagów oraz pietruszkę przez 6 tygodni nie wpływało na wartość ciśnienia w porównaniu do wartości wyjściowej.[2]
Bezpieczeństwo stosowania szparaga lekarskiego
Szparag lekarski jest określany jako GRAS (Generally Recognized As Safe), gdy jest stosowany w żywności. W badaniu, w którym pacjenci stosowali preparat zawierający szparag i pietruszkę odnotowano zaburzenia żołądkowo-jelitowe, obrzęki i nasilenie dny moczanowej. Potencjalnie u osób uczulonych na cebulę, czosnek czy szczypiorek może dochodzić do reakcji alergicznej po spożyciu szparagów.
Szparag lekarski w ciąży i podczas laktacji
Stosowanie szparaga lekarskiego w okresie ciąży jest potencjalnie niebezpieczne ze względu na tradycyjne zastosowanie go jako środek antykoncepcyjny.
Interakcje szparaga lekarskiego
Badania na zwierzętach wskazują, że szparag lekarski ma działanie moczopędne, co potencjalnie może zwiększać utratę potasu u pacjentów stosujących diuretyki takie jak chlorotiazyd, furosemid, chlortalidon i hydrochlorotiazyd. Szparag lekarski może również wpływać na stężenie we krwi litu.
Preparaty dostępne na rynku zawierające szparag lekarski
Szparag lekarski stanowi składnik suplementów diety dedykowanych w różnych wskazaniach. Wybrane preparaty zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Wybrane suplementy zawierające szparag lekarski:
| Nazwa preparatu | Zawartość szparaga lekarskiego w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Urocal | 0,26 g wyciągu
Pozostałe składniki: Wyciąg z owoców cytryny, sproszkowany korzeń szparaga dzikiego, sproszkowany korzeń pochrzynu chińskiego, wit. B6
|
Suplement diety wspomagający funkcjonowanie nerek oraz prawidłowe wydalanie moczu. |
| Etas | 100 mg ekstraktu z łodyg | Suplement diety wspomagający redukcję stresu i poprawiający komfort snu. |
| Apple Gold | 50 mg koncentratu szparagów
Pozostałe składniki: Ocet jabłkowy, niacyna, kwas pantotenowy, wit. B6, wit. B2, wit. B1, kwas foliowy, biotyna, wit. B12
|
Suplement diety wspomagający odchudzanie. |
| BioDrain | 510 mg wyciągu
Pozostałe składniki: Inulina z korzenia cykorii, wyciąg z pokrzywy zwyczajnej, wyciąg z owoców gorzkiej pomarańczy, wyciąg z selera zwyczajnego, błonnik z nasion babki płesznik, wyciąg z mniszka lekarskiego, wyciąg z tymianku pospolitego, wyciąg z karczocha zwyczajnego |
Suplement diety stymulujący wewnętrzne oczyszczanie organizmu oraz usuwanie nagromadzonych toksyn. |
Piśmiennictwo
- Chrubasik, C., Maier, T., Dawid, C., Torda, T., Schieber, A., Hofmann, T., Chrubasik, S. (2008). An observational study and quantification of the actives in a supplement with Sambucus nigra and Asparagus officinalis used for weight reduction. Phytotherapy research : PTR, 22(7), 913–918. https://doi.org/10.1002/ptr.2415⬏
- Chrubasik, S., Droste, C., Black, A. (2009). Asparagus P(R) cannot compete with first-line diuretics in lowering the blood pressure in treatment-requiring antihypertensives. Phytotherapy research : PTR, 23(9), 1345–1346. https://doi.org/10.1002/ptr.2787⬏
