Autonomiczny układ nerwowy (ang. autonomic nervous system) jest częścią układu nerwowego odpowiadającą za kontrolowanie mięśni gładkich i gruczołów, tym samym wpływając na czynność narządów wewnętrznych. Na AUN składają się dwa przeciwstawnie działające ze sobą układy – współczulny/sympatyczny (zwany też systemem “walki lub ucieczki”) oraz przywspółczulny/parasympatyczny (zwany też systemem “odpoczynku i trawienia”). Od niedawna z AUN wyróżnia się też jelitowy układ nerwowy.

Czytaj też: układ współczulny i układ przywspółczulny[tez]

Przekaźnikami w AUN jest acetylocholina, noradrenalina oraz tlenek azotu.

Na AUN składają się drogi nerwowe odśrodkowe, dośrodkowe oraz zespół ośrodków nerwowych.

Funkcje AUN

AUN odpowiada za takie funkcje jak:

• częstość akcji serca
• rozszerzanie i zwężanie naczyń krwionośnych (kontrola ciśnienia)
• wydzielanie soku żołądkowego
• wydzielanie śliny
• ruchy perystaltyczne jelit
• kontrola oddechu, rozszerzanie i zwężanie oskrzeli
• reakcja źrenic
• pobudzenie seksualne
• pobudzanie czynności wydzielniczych gruczołów nadnerczy
• oddawanie moczu
• reakcje odruchowe np. kaszel, kichanie, połykanie i wymioty.