Do leczenia grzybicy paznokci dostępne bez recepty są lakiery z cyklopiroksem lub amorolfiną. Który wybrać?
Krótka odpowiedź
Lepszym wyborem będzie lek z amorolfiną, ponieważ:
- amorolfina ma wyższe wskaźniki wyleczeń klinicznych niż cyklopiroks,[1]
- stosuje się ją od początku leczenia raz w tygodniu, co zwiększa compliance pacjenta i skuteczność leczenia,[2]
- według ChPL może być stosowana u pacjentek w ciąży i karmiących piersią (lakier Amorolak),
- wszystkie leki OTC z amorolfiną zawierają zestawy jednorazowych wacików, szpatułek i pilniczków, co zwiększa higienę i zapobiega przeniesieniu zakażenia na inne paznokcie,
- producenci lakierów z amorolfiną zezwalają na ich łączenie z lakierami kosmetycznymi (Amorolak, Loceryl).
Czytaj też: Amorolfina – Ścieżka rekomendacji
Porównanie dostępnych OTC preparatów z amorolfiną i cyklopiroksem przedstawia poniższa tabela.
| Substancja aktywna | Nazwa | Wskazania do stosowania | Stosowanie | Stosowanie w ciąży i laktacji | Dzieci i młodzież | Akcesoria dodatkowe |
|---|---|---|---|---|---|---|
| cyklopiroks | Pirolam Lakier | Grzybicze zakażenia paznokci, łagodne i umiarkowane, obejmujące mniej niż 50% powierzchni paznokcia i maksymalnie 4 z 10 paznokci. | Przez pierwszy miesiąc leczenia co drugi dzień. W drugim miesiącu dwa razy w tygodniu, a od trzeciego miesiąca raz w tygodniu. Czas terapii 6-12 miesięcy. Nie łączyć z lakierami kosmetycznymi. | Nie stosować, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. | Nie stosować. | Brak. |
| cyklopiroks | Ciclolack | Grzybicze zakażenia paznokci, łagodne i umiarkowane, obejmujące mniej niż 50% powierzchni paznokcia i maksymalnie 4 z 10 paznokci. | Przez pierwszy miesiąc leczenia co drugi dzień. W drugim miesiącu dwa razy w tygodniu, a od trzeciego miesiąca raz w tygodniu. Czas terapii 6-12 miesięcy. Nie łączyć z lakierami kosmetycznymi. | Nie stosować. | Nie stosować. | Komplet szpatułek, gaziki i pilniki do paznokci. |
| amorolfina | Amorolak | Miejscowe leczenie grzybic paznokci obejmujące poniżej 50% powierzchni paznokcia, na mniej niż 3 paznokciach. | Raz w tygodniu. Czas terapii 6-12 miesięcy. Można łączyć z lakierami kosmetycznymi. | Może być stosowany w ciąży i w okresie karmienia piersią | Nie należy stosować. | 10 szpatułek, 30 pilników do paznokci i 30 gazików |
| amorolfina | Undofen Amorolfina | Leczenie łagodnej, dalszej i bocznej podpłytkowej grzybicy paznokci wywołanej przez dermatofity, drożdżaki i pleśnie, ograniczonej do dwóch paznokci. | Raz w tygodniu. Czas terapii 6-12 miesięcy. Nie łączyć z lakierami kosmetycznymi. | Nie należy stosować, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. | Nie należy stosować. | 30 wacików, 30 pilniczków i 10 szpatułek |
| amorolfina | Loceryl | Leczenie grzybicy paznokci bez zajęcia macierzy paznokcia i ograniczonej do dwóch płytek paznokciowych. | Raz w tygodniu. Czas terapii 6-12 miesięcy. Można łączyć z lakierami kosmetycznymi | Nie stosować, jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. | Nie należy stosować. | 30 gazików nasączonych 70% izopropanolem, 30 pilniczków do paznokci |
Wyjaśnienie
Grzybica paznokci jest grzybiczym zakażeniem paznokci rąk lub stóp. Dermatofity są odpowiedzialne za ponad 99% grzybic paznokci, ponadto chorobę mogą wywołać grzyby drożdżopodobne oraz pleśnie.[3]
Najczęściej występującą grzybicą paznokci jest postać podpaznokciowa dalsza i boczna (DLSO). Objawy obejmują między innymi:
- zgrubienie płytki paznokciowej,
- zmianę koloru paznokcia na żółto-biały lub brązowo-czarny,
- kruchość, łamliwość lub oddzielenia się paznokcia od łożyska.
Zgodnie z rekomendacjami ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, jeśli zmiany grzybicze dotyczą nie więcej niż 3 paznokci i nie przekraczają połowy ich powierzchni, można zastosować leczenie miejscowe w monoterapii. W leczeniu miejscowym wykorzystuje się dwa preparaty – cyklopiroks i amorolfinę. Preparaty te są stosowane na zakażone paznokcie w postaci lakieru aplikowanego 1–2 razy w tygodniu przez okres od 6 miesięcy w grzybicy paznokci rąk do nawet 12 miesięcy w grzybicy paznokci stóp.[4]
Autorzy przeglądu Cohrane z 2020 roku wskazują, że cyklopiroks, ze względu na niski odsetek wyleczeń i dane niskiej jakości, jest nienajlepszym wyborem w terapii grzybicy paznokci. Ten sam przegląd wykazał większą skuteczność cyklopiroksu w postaci hydrolakieru w porównaniu zarówno z tradycyjnym lakierem z cyklopiroksem, jak i z lakierem z amorolfiną.[5] Cyklopiroks w postaci hydrolakieru zawiera lek Polinail, wydawany na receptę.
Cyklopiroks jest pochodną pirydynonu. Chelatuje trójwartościowe kationy, w tym Fe3+ i Al3+, co powoduje inhibicję zależnych od metali enzymów i uszkodzenie błony komórkowej grzyba. Cyklopiroks wykazuje szeroką aktywność przeciwgrzybiczą, działa na dermatofity, drożdże i pleśnie. Ma także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Jest dostępny w postaci 8% lakieru (OTC Pirolam Lakier, Ciclolack, Rp Axopirox, Batrafen, Polinail). Lakiery z cyklopiroksem należy stosować co drugi dzień przez pierwszy miesiąc, dwa razy w tygodniu w drugim miesiącu, a od trzeciego miesiąca raz w tygodniu. W całym okresie leczenia należy raz w tygodniu zmyć całą warstwę lakieru kosmetycznym zmywaczem do paznokci. Nie należy stosować produktu dłużej niż przez 6 miesięcy bez konsultacji z lekarzem.[6][7]
Amorolfina jest pochodną fenylomorfoliny, która hamuje syntezę steroli w ścianie komórkowej grzyba. Jest aktywna przeciwko dermatofitom, drożdżom i niektórym pleśniom. Amorolfina jest dostępna w lakierze o stężeniu 50 mg/ml (OTC: Amorolak, Loceryl, Undofen Amorolfina, Rp: Funtrol, Myconolak). Lakier z amorolfiną należy stosować raz w tygodniu, po nałożeniu zostawić na 3 – 5 minut do wyschnięcia.[8][9][10]
Piśmiennictwo
- Crawford F, Hollis S. Topical treatments for fungal infections of the skin and nails of the foot. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, Issue 3. Art. No.: CD001434. DOI: 10.1002/14651858.CD001434.pub2. Dostęp 03.11.2022.⬏
- Schaller, M., Sigurgeirsson, B., & Sarkany, M. (2017). Patient-reported outcomes from two randomised studies comparing once-weekly application of amorolfine 5% nail lacquer to other methods of topical treatment in distal and lateral subungual onychomycosis. Mycoses, 60(12), 800–807. https://doi.org/10.1111/myc.12676⬏
- Falotico, J. M., & Lipner, S. R. (2022). Updated Perspectives on the Diagnosis and Management of Onychomycosis. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 15, 1933–1957. https://doi.org/10.2147/CCID.S362635⬏
- Maleszka R, Adamski Z, Szepietowski J, Baran E. Treatment of superficial fungal infections – recommendations of experts of Mycological Section of Polish Dermatological Society. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny. 2015;102(4):305-315. doi:10.5114/dr.2015.53418.⬏
- Foley K, Gupta AK, Versteeg S, Mays R, Villanueva E, John D. Topical and device‐based treatments for fungal infections of the toenails. Cochrane Database of Systematic Reviews 2020, Issue 1. Art. No.: CD012093. DOI: 10.1002/14651858.CD012093.pub2. Dostęp 03.11.2022.⬏
- Polpharma. (2014). ChPL Pirolam Lakier. Pobrano z: https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl⬏
- SUN-PHARM. (2017). CHPL Ciclolack. Pobrano z: https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl⬏
- Perrigo. (2019). ChPL Undofen Amorolfina. Pobrano z: https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl⬏
- SUN-PHARM. (2022). ChPL Amorolak. Pobrano z: https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl⬏
- Galderma. (2013). ChPL Loceryl. Pobrano z: https://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl⬏
Stając w obronie cyklopiroksu dodam, że w przeciwieństwie do amorolfiny wykazuje działanie przeciwzapalne a także dość szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, zwłaszcza w stosunku do bakterii gram+. Tutaj ciekawe porównanie: Tabara, K., Szewczyk, A. E., Bienias, W., Wojciechowska, A., Pastuszka, M., Oszukowska, M., & Kaszuba, A. (2015). Amorolfine vs. ciclopirox – lacquers for the treatment of onychomycosis. Postepy dermatologii i alergologii, 32(1), 40–45. https://doi.org/10.5114/pdia.2014.40968
Bardzo przydatna tabela porównująca częstotliwość stosowania i jednoczesne łączenie z lakierami kosmetycznymi.