Pytanie
Niektóre osoby mogą wykazywać nadwrażliwość na beta-laktamy, do których należą penicyliny. Co ciekawe, nie każda zgłaszana „alergia” po podaniu antybiotyku z tej grupy jest istotnie kliniczną reakcją nadwrażliwości. A więc, jak często występuje uczulenie na penicyliny?
Krótka odpowiedź
Beta-laktamy, w tym penicyliny, to najczęściej zgłaszane klasy antybiotyków wywołujące reakcje nadwrażliwości. Po podaniu penicyliny występują one u około 5-15% populacji.[1] Wielu pacjentów zgłasza uczulenie na penicylinę, ale u niewielu z nich występują klinicznie istotne reakcje.[2] Częstość występowania anafilaksji po podaniu penicyliny wynosi od 0,02% do 0,04%.[3]
Wyjaśnienie
Alergia na penicylinę jest powszechnie zgłaszana, ale alergie zależne od IgE oraz anafilaksja występują rzadko, a większość pacjentów dobrze toleruje penicylinę i inne antybiotyki beta-laktamowe.[4] Rozpoznanie alergii na penicylinę ma kluczowe znaczenie dla optymalizacji zarówno opieki ambulatoryjnej, jak i szpitalnej. U większości osób rozpoznanie alergii na penicyliny postawiono w dzieciństwie na podstawie zmian skórnych pojawiających się podczas antybiotykoterapii, które najczęściej były związane z samym zakażeniem, zwykle wirusowym. U osób z rzeczywistą alergią na penicyliny reaktywność IgE-zależna zmniejsza się w czasie, a w ciągu 10 lat u 80% pacjentów rozwija się tolerancja.[2]
Jak określić czy pacjent zgłasza istotną klinicznie reakcję nadwrażliwości?
W momencie, gdy pacjent zgłasza w aptece podejrzenie alergii na penicylinę, należy zapytać o objawy, które temu towarzyszą. Możemy wyróżnić trzy grupy pacjentów:[2]
- pacjenci niskiego ryzyka z izolowanymi objawami niealergicznymi, takimi jak objawy żołądkowo-jelitowe, lub pacjenci wyłącznie z historią rodzinną alergii na penicylinę, objawami świądu bez wysypki lub odległymi nieokreślonymi reakcjami bez cech sugerujących reakcję IgE-zależną,
- pacjenci umiarkowanego ryzyka, u których obserwuje się pokrzywkę lub inne swędzące wysypki i reakcje z cechami reakcji IgE-zależnej,
- pacjenci wysokiego ryzyka, u których po podaniu penicyliny wystąpiła anafilaksja, dodatni wynik testu skórnego na penicylinę, nawracające reakcje na penicylinę lub nadwrażliwość na wiele antybiotyków beta-laktamowych.
Podsumowując, wielu pacjentów zgłasza alergię na penicyliny, jednak tylko u nielicznych występują rzeczywiste reakcje uczuleniowe. Aby zapewnić pacjentom zgłaszającym tę alergię najlepszą możliwą terapię antybiotykową, należy potwierdzić rozpoznanie przez lekarza w przeszłości alergii na penicyliny.
Czytaj też: Alergia
Piśmiennictwo
- Blumenthal, K. G., Peter, J. G., Trubiano, J. A., & Phillips, E. J. (2019). Antibiotic allergy. Lancet (London, England), 393(10167), 183–198. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)32218-9 ⬏
- Shenoy, E. S., Macy, E., Rowe, T., & Blumenthal, K. G. (2019). Evaluation and Management of Penicillin Allergy: A Review. JAMA, 321(2), 188–199. https://doi.org/10.1001/jama.2018.19283 ⬏⬏⬏
- Patterson RA, Stankewicz HA. Penicillin Allergy. [Updated 2023]. StatPearls Publishing, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459320/ ⬏
- Rosenberg K. (2019). Evaluate Penicillin Allergy Before Deciding Against Penicillin Use. The American journal of nursing, 119(4), 63–64. https://doi.org/10.1097/01.NAJ.0000554554.31522.ee ⬏