Synonimy: L-arginine

L-arginina to aminokwas, który dostarczany jest z pokarmem oraz może być syntetyzowany w organizmie, jednak w określonych sytuacjach stresowych proces ten jest zaburzony. Do źródeł L-argininy należą: mięso (np. wieprzowina), owoce morza, mleko i produkty mleczne, czekolada, arbuz, rośliny strączkowe, owies, pszenica oraz orzechy. L-arginina stanowi składnik suplementów diety m.in. na erekcję oraz wspierających układ krążenia.

Działanie i zastosowanie L-argininy

L-arginina jest składnikiem białek oraz prekursorem tlenku azotu, który wywołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Ponadto wpływa na syntezę insuliny, kreatyny, proces tworzenia kości, ścięgien i nabłonka skóry oraz na wydzielanie insuliny, uwalnianie hormonu wzrostu i prolaktyny. Zmniejsza aktywność oksydazy ksantynowej oraz agregację płytek krwi, poprawia funkcje obrony immunologicznej, funkcje nerek, ruchliwość i produkcję plemników. Wykazuje efekty neuroprotekcyjne, zapobiega adhezji leukocytów do śródbłonka naczyniowego i ich przemieszczania wewnątrz ściany naczynia. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność L-argininy w dusznicy bolesnej, nadciśnieniu, chorobach tętnic obwodowych, stanie przedrzucawkowym, zaburzeniach erekcji i cukrzycy. Z kolei dowody na skuteczność L-argininy w zastoinowej niewydolności serca, chromaniu przestankowym i poprawie wydolności są niewystarczające. L-arginina nie wpływała na przyspieszenie gojenia się ran oraz nie poprawiała stanu pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek.

Skuteczność L-argininy potwierdzona w badaniach klinicznych

Badania kliniczne potwierdziły skuteczność L-argininy w leczeniu schorzeń takich jak:

• Dusznica bolesna – podwójnie zaślepione badanie kliniczne z randomizacją oceniające wpływ L-argininy na wydolność fizyczną pacjentów z dusznicą bolesną wykazało, że podczas suplementacji 6 g dziennie przez trzy dni wykazują oni lepszą tolerancję wysiłku.^[1] Suplementacja L-argininy w dawce 9 g na dobę doustnie przez trzy miesiące jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego przyczyniła się do złagodzenia objawów dusznicy, które powróciły po odstawieniu L-argininy.^[2]
• Nadciśnienie tętnicze – w badaniu klinicznym oceniającym wpływ L-argininy m.in. na ciśnienie krwi u pacjentów z nadciśnieniem i cukrzycą typu II wykazano, że doustna suplementacja L-argininy w dawce 1200 mg na dobę w połączeniu z 600 mg N-acetylocysteiną 2 razy dziennie przez 6 miesięcy spowodowała obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i dodatkowo wpłynęła na poprawę funkcji śródbłonka oraz profil lipidowy krwi.^[3] Metaanaliza badań klinicznych z randomizacją, w których badano wpływ L-argininy stosowanej w dawkach 4–24 g na dobę doustnie przez okres 2–24 tygodni na ciśnienie krwi u osób z różnymi schorzeniami (m.in. wysokim poziom cholesterolu, cukrzycą typu II, chorobą wieńcową, zespołem policystycznych jajników) wykazała istotne statystycznie zmniejszenie ciśnienia krwi.^[4] W badaniu klinicznym z randomizacją z udziałem kobiet ciężarnych z nadciśnieniem tętniczym dożylne podana L-arginina zmniejszało ciśnienie krwi u kobiet, bez wpływu na ciśnienie u płodu.^[5]
• Choroba tętnic obwodowych – w badaniu klinicznym oceniającym wpływ suplementacji L-argininy na nasilenie objawów u pacjentów z przewlekłym niedokrwieniem kończyn spowodowanym zaawansowaną chorobą tętnic obwodowych suplementacja antyoksydantami i L-argininą przez 6 tygodni skutkowała poprawą różnych parametrów, m.in. wytrzymałości fizycznej i stanu owrzodzeń niedokrwiennych.^[6]
• Stan przedrzucawkowy – przegląd systematyczny z 2014 roku oceniający wpływ L-argininy na profilaktykę i leczenie stanu przedrzucawkowego wykazał, że suplementacja L-argininy przyczynia się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego u kobiet w ciąży z nadciśnieniem tętniczym lub z ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego.^[7]
• Zaburzenia erekcji – w jednym badaniu z randomizacją oceniającym skuteczność L-argininy w leczeniu zaburzeń erekcji nie stwierdzono różnicy w skuteczności między doustną L-argininą w dawce 500 mg 3 razy dziennie a placebo,^[8] jednak stosowanie L-argininy jako terapii uzupełniającej zwiększało skuteczność leczenia. L-arginina stosowana w dawce 600 mg na dobę dodatkowo u mężczyzn niereagujących na tadalafil w dawce 20 mg wiązała się ze zwiększoną możliwością osiągnięcia i utrzymania erekcji.^[9]
• Cukrzyca – w badaniu klinicznym oceniającym wpływ L-argininy na różne wskaźniki u pacjentów z cukrzycą typu II suplementacja L-argininy w dawce 9 g na dobę doustnie przez miesiąc spowodowała poprawę tylko niektórych parametrów (wrażliwości na insulinę, skurczowego ciśnienia krwi) bez wpływu na masę ciała, stężenie hemoglobiny glikowanej, rozkurczowe ciśnienie krwi oraz częstości akcji serca.^[10] W badaniu klinicznym z randomizacją w grupie 144 osób z zaburzoną tolerancją glukozy i zespołem metabolicznym przyjmujących L-argininę w dawce 6,4 g na dobę przez 18 miesięcy nie wykazano zmniejszonego ryzyka cukrzycy po tym czasie, lecz po upływie kolejnego roku po zaprzestaniu suplementacji obserwowano zmniejszone ryzyko cukrzycy u pacjentów przyjmujących wcześniej L-argininę.^[11]

Niewystarczające lub brak dowodów na skuteczność L-argininy

Wyniki badań wpływu L-argininy na złagodzenie objawów zastoinowej niewydolności serca są sprzeczne. Przegląd Cochrane badań klinicznych z randomizacją wykazał, że nie ma wystarczających dowodów na skuteczność suplementacji L-argininy w ostrym udarze niedokrwiennym.^[12] Dowody na skuteczność suplementacji L-argininy w chromaniu przestankowym są niejasne. Sugerowany jest przy tym niekorzystny efekt przy długotrwałym leczeniu, który można przypisać zaburzeniu w szlaku syntezy tlenku azotu z paradoksalnym zmniejszeniem produkcji tlenku azotu.

Suplementacja L-argininy nie poprawiała funkcjonowania nerek u osób z przewlekłą niewydolnością nerek. W kilku małych badaniach klinicznych z randomizacją oceniających wpływ suplementacji doustnej L-argininy na proces gojenia ran nie wykazano skuteczności L-argininy w tym wskazaniu.

Wpływ suplementacji L-argininy na wydolność wysiłkową była badana z udziałem małych grup pacjentów. W badaniu klinicznym z randomizacją zastosowanie u mężczyzn w wieku 19–38 lat 6 g L-argininy doustnie na godzinę przed monitorowanymi sesjami ćwiczeń wpływało na takie parametry jak skurczowe ciśnienie krwi i pobór tlenu w porównaniu do placebo, przy czym wyniki były znacznie lepsze podczas ćwiczeń o dużej intensywności niż podczas ćwiczeń o umiarkowanej intensywności.^[13] Przyjmowanie L-argininy może jednak nie wpływać na zwiększenie siły oraz nie wiadomo, czy jest ono skuteczne u kobiet.

Bezpieczeństwo stosowania L-argininy

W badaniach L-arginina była bezpiecznie stosowana w dawce do 30 g doustnie na dobę przez 18 miesięcy.^[14] U pacjentów występowały nudności, biegunka, niestrawność, kołatanie serca, ból głowy i drętwienie. Ze względu na właściwości rozszerzające naczynia krwionośne L-argininy po jej zastosowaniu może wystąpić spadek ciśnienia krwi. L-arginina nie jest zalecana u pacjentów po ostrym zawale mięśnia sercowego.

Interakcje L-argininy

L-arginina może nasilać działanie monoazotanu izosorbidu (Effox long) i innych donorów tlenku azotu, takich jak triazotan glicerolu (Nitromint). Ponadto nie zaleca się rekomendowania L-argininy pacjentom stosującym jednocześnie leki obniżające poziom cholesterolu oraz insulinę, ponieważ skutki takiego połączenia są trudne do przewidzenia.

Preparaty dostępne na rynku zawierające L-argininę

Wybrane preparaty dostępne na rynku zawierające L-argininę zostały przedstawione w tabelach poniżej.

Wybrane suplementy diety zawierające L-argininę.

Wybrane środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego zawierające L-argininę.

Piśmiennictwo

1. Ceremuzyński, L., Chamiec, T., Herbaczyńska-Cedro, K. (1997). Effect of supplemental oral L-arginine on exercise capacity in patients with stable angina pectoris. Am J Cardiol., 80(3), 331–333.⬏
2. Blum, A., Porat, R., Rosenschein, U., Keren, G., Roth, A., Laniado, S., Miller, H. (1999). Clinical and inflammatory effects of dietary L-arginine in patients with intractable angina pectoris. The American journal of cardiology, 83(10), 1488–A8. https://doi.org/10.1016/s0002-9149(99)00129-0⬏
3. Martina, V., Masha, A., Gigliardi, V. R., Brocato, L., Manzato, E., Berchio, A., Massarenti, P., Settanni, F., Della Casa, L., Bergamini, S., Iannone, A. (2008). Long-term N-acetylcysteine and L-arginine administration reduces endothelial activation and systolic blood pressure in hypertensive patients with type 2 diabetes. Diabetes care, 31(5), 940–944. https://doi.org/10.2337/dc07-2251⬏
4. Dong, J. Y., Qin, L. Q., Zhang, Z., Zhao, Y., Wang, J., Arigoni, F., Zhang, W. (2011). Effect of oral L-arginine supplementation on blood pressure: a meta-analysis of randomized, double-blind, placebo-controlled trials. American heart journal, 162(6), 959–965. https://doi.org/10.1016/j.ahj.2011.09.012⬏
5. Neri, I., Blasi, I., Facchinetti, F. (2004). Effects of acute L-arginine infusion on non-stress test in hypertensive pregnant women. J Matern Fetal Neonatal Med., 16(1), 23–26.⬏
6. Napoli, C., Farzati, B., Sica, V., Iannuzzi, E., Coppola, G., Silvestroni, A., Balestrieri, M. L., Florio, A., & Matarazzo, A. (2008). Beneficial effects of autologous bone marrow cell infusion and antioxidants/L-arginine in patients with chronic critical limb ischemia. European journal of cardiovascular prevention and rehabilitation : official journal of the European Society of Cardiology, Working Groups on Epidemiology & Prevention and Cardiac Rehabilitation and Exercise Physiology, 15(6), 709–718. https://doi.org/10.1097/HJR.0b013e3283193a0f⬏
7. Dorniak-Wall, T., Grivell, R. M., Dekker, G. A., Hague, W., Dodd, J. M. (2014). The role of L-arginine in the prevention and treatment of pre-eclampsia: a systematic review of randomised trials. J Hum Hypertens., 28(4), 230–235.⬏
8. Klotz, T., Mathers, M. J., Braun, M., Bloch, W., Engelmann, U. (1999). Effectiveness of oral L-arginine in first-line treatment of erectile dysfunction in a controlled crossover study. Urol Int., 63(4), 220–223.⬏
9. Cumpanas, A., Botoca, M., Minciu, R., Fahes, M., Bucuras, V., Miclea, F. (2009). Can L-arginine added to tadalafil improve the results on patients with erectile dysfunction non-responsive to tadalafil as monotherapy? Urology, 74(4)(suppl), S330.⬏
10. Piatti, P. M., Monti, L. D., Valsecchi, G., Magni, F., Setola, E., Marchesi, F., Galli-Kienle, M., Pozza, G., Alberti, K. G. (2001). Long-term oral L-arginine administration improves peripheral and hepatic insulin sensitivity in type 2 diabetic patients. Diabetes care, 24(5), 875–880. https://doi.org/10.2337/diacare.24.5.875⬏
11. Monti, L. D., Setola, E., Lucotti, P. C., Marrocco-Trischitta, M. M., Comola, M., Galluccio, E., Poggi, A., Mammì, S., Catapano, A. L., Comi, G., Chiesa, R., Bosi, E., Piatti, P. M. (2012). Effect of a long-term oral l-arginine supplementation on glucose metabolism: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Diabetes, obesity & metabolism, 14(10), 893–900. https://doi.org/10.1111/j.1463-1326.2012.01615.x⬏
12. Bath, P. M., Krishnan, K., Appleton, J. P. (2017). Nitric oxide donors (nitrates), L-arginine, or nitric oxide synthase inhibitors for acute stroke. Cochrane Database Syst Rev., 4, CD000398.⬏
13. Bailey, S. J., Winyard, P. G., Vanhatalo, A., Blackwell, J. R., DiMenna, F. J., Wilkerson, D. P., Jones, A. M. (2010). Acute L-arginine supplementation reduces the O2 cost of moderate-intensity exercise and enhances high-intensity exercise tolerance. Journal of applied physiology (Bethesda, Md. : 1985), 109(5), 1394–1403. https://doi.org/10.1152/japplphysiol.00503.2010⬏
14. Natural Medicines. (2020). L-arginine. Aktualizacja: 28.12.2020.⬏