Disulfiram jest inhibitorem dehydrogenazy aldehydowej (ADH), stosowanym w leczeniu uzależnienia od alkoholu. ADH odgrywa kluczową rolę w detoksykacji alkoholu. Powoduje przekształcenie aldehydu octowego (głównego metabolitu etanolu) do kwasu octowego. Aldehyd octowy jest bardziej toksyczny od alkoholu i powoduje typowe objawy zatrucia alkoholowego, zwane “kacem”. W momencie zablokowania ADH przez disulfiram, aldehyd octowy nie może być rozkładany do kwasu octowego. Przez wzrost jego stężenia obserwowane są objawy zatrucia już przy niskim spożyciu alkoholu. Mechanizm ten ma skutkować zniechęceniem pacjenta do sięgnięcia po alkohol, w obawie przed nieprzyjemnymi tego skutkami.^[1] (Patrz: “Reakcja disulfiramowa”.)

W Polsce stosuje się postać tabletek do implantacji – Disulfiram WZF. Zabieg wszczepiania leku podpowięziowo wykonuje lekarz i w razie potrzeby może być powtórzony po 8 miesiącach.

Badacze zauważyli, że podanie myszom disulfiramu zapobiegło przybieraniu przez nie masy ciała. Myszy początkowo były karmione przez 12 tygodni dietą wysokotłuszczową. W modelu zwierzęcym rozwinęły się także stan przedcukrzycowy i insulinooporność. Myszy przydzielono do czterech grup w zależności od spożywanej diety – standardowej, wysokotłuszczowej, wysokotłuszczowej razem z niską dawką disulfiramu lub wysokotłuszczowej wraz z wyższą dawką disulfiramu.

Okazało się, że myszy, którym podano disulfiram zarówno w dawce niższej (0,3 mg każdego dnia), jak i w dawce wysokiej (0,6 mg każdego dnia), wykazały drastyczną utratę masy ciała, pomimo kontynuowania diety wysokotłuszczowej. Myszy otrzymujące dużą dawkę disulfiramu straciły nawet 40% masy ciała w ciągu zaledwie 4 tygodni. W tej grupy badanej zaobserwowano także poprawę wyników metabolicznych. Wydaje się, że leczenie przyczyniło się także do ochrony trzustki i wątroby, uszkodzonych zmianami metabolicznymi związanymi z otyłością. Badacze twierdzą, że to właściwości przeciwzapalne disulfiramu spowodowały regulację poziomu glukozy we krwi u myszy i ochronę przed uszkodzeniem narządów.

Zespół badaczy planuje rozpoczęcie badań klinicznych, niezbędnych do potwierdzenia korzyści stosowania leku u osób z otyłością. Co istotne, mechanizm disulfiramu powodujący poprawę wyników metabolicznych jest prawdopodobnie niezależny od jego wpływu na metabolizm alkoholu. W praktyce oznaczałoby to, że można byłoby leczyć osoby z nadwagą, które również spożywają alkohol – bez wystąpienia objawów zatrucia alkoholowego.

Badacze podkreślają, że do tej pory przeprowadzono wyłącznie eksperymenty na modelach zwierzęcych. Nie powinno się zalecać pacjentom stosowania disulfiramu w celu odchudzenia do momentu opublikowania dowodów z badań klinicznych, potwierdzających jego skuteczność i bezpieczeństwo.^[2][3]

Piśmiennictwo

1. NIH: Alcohol Metabolism: Update. 07.2007 pełny tekst⬏
2. Medical News Today: Drug for alcohol use disorder could also treat obesity. 29.05.2020 pełny tekst⬏
3. Bernier M., Mitchell S.J., Wahl D., Diaz A. et al. Disulfiram Treatment Normalizes Body Weight in Obese Mice. Cell Metabolism, 2020. abstrakt⬏