fbpx

Ostropest plamisty – Silybum marianum L.

Autor:
Publikacja: 16/04/2021
Ostropest plamisty – Silybum marianum
Ostropest plamisty (Silybum marianum) wykazuje działanie antyoksydacyjne , hamujące włóknienie wątroby, przeciwzapalne, hepatoprotekcyjne, antyhiperglikemiczne, neuroprotekcyjne, gastroprotekcyjne i przeciwwirusowe. Wiele z tych działań jest poparte badaniami klinicznymi.

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Ostropest plamisty to roślina, która była stosowana przez wieki jako środek na ukąszenie węża, schorzenia wątroby czy pobudzenie laktacji. Nazwa rośliny wywodzi się od charakterystycznych, kolczastych liści z białym unerwieniem, w których, według legendy, płynęło mleko św. Marii, stąd angielska nazwa milk-thistle. Druga ciekawostka jest taka, że „thistle” to w języku angielskim niebotaniczna nazwa osetu. W Polsce też mówi się „oset” na wszystkie rośliny z kolcami, choć to tylko ludowe określenie, tak samo jak „thistle”, które występuje w nazwach wielu leków.

Surowce

Owoc ostropestu plamistego – Silybi mariani fructus

Skład chemiczny

W literaturze sylimaryna wymieniana jest jako aktywny składnik znajdujący się w owocu ostropestu, jednak tak naprawdę jest to kompleks flawonolignanów, pochodnych taksyfoliny. Główne składniki tego kompleksu to sylibina A i B, ponadto izosylibina, sylichrystyna, sylidianina. Poza tym owoce zawierają substancje zapasowe, takie jak olej tłusty czy cukry.

Działanie

Owoc ostropestu wykazuje działanie:

  • antyoksydacyjne (dzięki reakcjom redukcyjno-oksydacyjnym, hamowaniu aktywności wolnych rodników oraz zwiększeniu aktywności enzymów antyoksydacyjnych),
  • hamujące włóknienie wątroby (w wyniku hamowania gromadzenia się kolagenu w wątrobie),
  • przeciwzapalne (dzięki działaniu oksydacyjnemu, stabilizacji błony komórkowej, hamowaniu produkcji lub uwalniania metabolitów kwasu arachidonowego),
  • hepatoprotekcyjne (wynika ze złożonej aktywności przeciwwirusowej, antyoksydacyjnej, przeciwzapalnej i immunomodulującej),
  • antyhiperglikemiczne (poprzez wpływ na metabolizm węglowodanów wątrobie),
  • neuroprotekcyjne (dzięki działaniu antyoksydacyjnemu i hamowaniu apoptozy komórek),
  • gastroprotekcyjne (dzięki zwiększeniu wydzielania mucyny i PGE2 oraz zmniejszeniu wydzielania leukotrienów),
  • przeciwwirusowe (w wyniku hamownia namnażania się wirusów i wnikania do wnętrza komórek wątroby).[1]

Sylibina jest stosowana w zatruciu muchomorem sromotnikowym, ponieważ hamuje wiązanie toksyn do receptorów komórkowych i przenikanie do wnętrza hepatocytów. Z tego powodu im wcześniej podana zostanie sylibina, tym lepszy efekt protekcyjny. Dodatkowo sylibinina redukuje stres oksydacyjny powstały w wyniku nekrozy komórek, spowodowanej zatruciem amatoksyną, hamuje TNF-alfa i wspomaga regenerację wątroby poprzez stymulację syntezy białek potrzebnych do naprawy uszkodzonych hepatocytów.

Badania wykazały, że ostropest plamisty chroni komórki wątroby przed szkodliwym działaniem: tetrachlorku węgla, etanolu, peroksydacji wątroby indukowanej paracetamolem, cyklosporyny, erytromycyny, amitryptyliny, estradiolu, przedawkowania żelaza.

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Ostropest plamisty ma potwierdzone badaniami klinicznymi zastosowanie w takich schorzeniach jak:

  • alkoholowe i/lub wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C,[2]
  • zatrucia muchomorem sromotnikowym,
  • podwyższony poziom glukozy, LDL oraz HDL,[3]
  • niestrawność oraz brak apetytu,
  • rak prostaty,
  • zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

Niektóre wyciągi z ostropestu mają ugruntowane zastosowanie medyczne (well-established use) w leczeniu alkoholowych chorób wątroby.

Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny

Owoc ostropestu plamistego może być stosowany w leczeniu takich dolegliwości jak:

  • zaburzenia trawienia,
  • niestrawność i uczucie pełności,
  • choroby wątroby.[4]

Zastosowanie w medycynie ludowej

Ponadto w medycynie ludowej owoc ostropestu jest stosowany na takie schorzenia jak brak miesiączki, zaparcie, cukrzyca, krwawienia z nosa czy krwotoki z macicy.

Interakcje

Teoretycznie ostropest plamisty może zmniejszać metabolizm karbamazepiny i simwastatyny, ale nie udało się potwierdzić tych wniosków.

Sylibina zawarta w owocu ostropestu i inne flawonolignany są inhibitorami cytochromów CYP3A4, CYP2D6 i CYP2E. Jednak stosując te związki w dawkach terapeutycznych nie powinny występować interakcje między lekami metabolizowanymi przez te cytochromy.[5]

Bezpieczeństwo stosowania

Ostropest plamisty jest bardzo dobrze tolerowany i stosowany w dawkach terapeutycznych praktycznie pozbawiony działań niepożądanych. Z przeglądu badań klinicznych wynika, że nie ma przeciwwskazań do stosowania sylimaryny u kobiet w ciąży i karmiących piersią.[6]

Przykładowe preparaty

Leki zawierające ostropest plamisty to:

  • Lagosa – tabletki drażowane (do stosowania w stanach po toksycznym uszkodzeniu wątroby).
  • Legalonkapsułki twarde (do stosowania w marskości wątroby, przewlekłym zapaleniu wątroby, w stanach po toksycznym uszkodzeniu wątroby).
  • Silimax – kapsułki twarde (do stosowania w stanach po toksycznym uszkodzeniu wątroby, wspomagająco w chorobach wątroby).
  • Sylimarol – tabletki drażowane (do stosowania wspomagająco w chorobach wątroby).

Ponadto ostropest plamisty wchodzi w skład leków złożonych, takich jak:

  • Artecholin N – płyn doustny (do stosowania w leczeniu niestrawności).
  • Gastrobonisol – płyn doustny (do stosowania w leczeniu niestrawności).
  • Iberogast – płyn doustny (do stosowania w czynnościowych zaburzeniach żołądkowo-jelitowych, w tym w zespole jelita drażliwego – IBS).
  • Sylimarol Vita – kapsułki twarde (do stosowania w stanach po toksycznym uszkodzeniu wątroby, po przebytych ostrych i przewlekłych chorobach wątroby).
  • Tabletki przeciw niestrawności Labofarm – tabletki (do stosowania w leczeniu niestrawności).

Piśmiennictwo

  1. Braun L, Cohen M: Herbs and natural supplements, 2010.
  2. Rambaldi A: Milkthistle for alcoholic and/Or hepatitis B or C virusliverdisease. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2007.
  3. Hadi A et al.: The effects of silymarin supplementation on metabolic status and oxidative stress in patients with type 2 diabetes mellitus: A systematicreview and meta-analysis of clinical trials. Complementary therapies in medicine, 2018.
  4. EMA: European Union herbal monograph on Silybum marianum (L.) Gaertn., fructus, 2016.
  5. Zuber R et al.: Effect of Silybin and its Congeners on Human Liver Microsomal Cytochrome P450. Activities. Phytothreapy Research, 2002.
  6. Drugs and Lactation Database (LactMed): MilkThistle. 2019.
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

Inne o wskazaniach:

mgr farm.
Aleksandra Zapała
0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x

Zaloguj się