fbpx

Aminosalicylany

Autor:
Publikacja: 24/01/2017
Preparaty dostępne w Polsce to: mesalazyna w postaci doustnej (Asamax, Pentasa, Salofalk), czopków (Asamax, Crohnax, Pentasa, Salofalk) i zawiesiny doodbytniczej (Pentasa, Salofalk) oraz sulfasalazyna w postaci doustnej.

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Aminosalocylany są wykorzystywane w leczeniu chorób zapalnych jelit tj. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (CU)[1]w chorobie Leśniowskiego – Crohna (CD), a także w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) opornym na leczenie z zastosowaniem NLPZ[2][3]. Preparaty dostępne w Polsce to:

  • mesalazyna w postaci doustnej(Asamax, Pentasa, Salofalk), czopków (Asamax, Crohnax, Pentasa, Salofalk) i zawiesiny doodbytniczej (Pentasa, Salofalk);
  • sulfasalazyna w postaci doustnej (Salazopyrin EN, Sulfasalazin EN Krka, Sulfasalazin Krka).

Leczenie miejscowe jest skuteczne, gdy choroba przybiera postać dystalną. Czopki najczęściej stosuje się, gdy pacjent ma trudności z utrzymaniem zawiesiny doodbytniczej (lewatywy).

Jakich informacji udzielić o dawkowaniu?

Dawkowanie mesalazyny: lek stosuje się po posiłku 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego: faza ostra: 2-4,5 g na dobę w trzech lub czterech dawkach podzielonych, faza remisji: co najmniej 2 g na dobę (3 do 6 razy na dobę).[4]

Choroba Crohna: faza ostra: maksymalnie 4,5 g na dobę, faza przewlekła: maksymalnie 3 g na dobę.

Dawkowanie sulfasalazyny: lek stosuje się podczas posiłku

RZS: 1-3 g na dobę; zaleca się rozpoczynać leczenie od mniejszych dawek; jeśli leczenie nie przynosi efektu przez okres od 2-3 miesięcy dawkę dobową zwiększa się maksymalnie do 3 g.[2]

Choroby zapalne jelit: dawkowanie dobiera się indywidualnie w zależności od stanu pacjenta, zaleca się zwiększać dawkę stopniowo przez kilka tygodni.

Na czym się skupić edukując pacjenta o leku lub chorobie?

Zapytaj pacjenta, czy zna cel leczenia. Terapia ma na celu kontrolowanie objawów i zapobieganie nawrotom. Istotne jest, że pacjenci sami mogą zidentyfikować objawy nawrotu: wodnista i krwawa biegunka, ból brzucha, ból podczas oddawania stolca, gorączka, złe samopoczucie, nudności, utrata masy ciała i niedokrwistość. Poinformuj pacjenta, że leczenie powinno być kontynuowane przez minimum kilka tygodni.

Należy przypomnieć pacjentowi o konieczności regularnego przyjmowania leków, w celu zmniejszenia objawów oraz zapobiegania nawrotom.

Czy leczenie przynosi efekty?

Aminosalicylany dobrze działają w łagodnych i umiarkowanych zaostrzeniach. Pacjent musi przyjmować leki codzienne przez kilka tygodni, aż objawy ustąpią. Jeśli nawrót choroby jest ciężki lub lek nie działa, lekarz najprawdopodobniej zwiększy dawkę lub wprowadzi sterydy. Można również rozważyć zastosowanie azatiopryny lub 6-merkaptopuryny, a w cięższych przypadkach nawet zabieg operacyjny.

Jakich działań niepożądanych można się spodziewać?

Do najczęstszych działań niepożądanych aminosalicylanów należą leukopenia, utrata apetytu, zawroty i bóle głowy, zaburzenia smaku, szum w uszach, kaszel, zaburzenia żołądkowe, nudności, skaza krwotoczna, świąd, bóle stawów, gorączka. Są one bardziej prawdopodobne w przypadku sulfasalazyny.

Jak pomóc monitorować leczenie i ryzyko interakcji?

Podczas rozmowy z pacjentem warto wiedzieć, że:

  • w przypadku stosowania aminosalicylanów konieczna jest regularna kontrola morfologii krwi, ze względu na ryzyko dyskrazji (zaburzenia w obrazie krwi); badanie zaleca się przed rozpoczęciem leczenia, a później co 2 tygodnie w czasie pierwszych trzech miesięcy leczenia; zaleca się również badanie czynnościowe wątroby[5],
  • pacjenci powinni być poinformowani o konieczności natychmiastowej pomocy medycznej w przypadku wystąpienia któregokolwiek z poniższych objawów: niewyjaśnione krwawienie, zasinienie, ból gardła, gorączka lub złe samopoczucie.
  • pacjenci z niewydolnością nerek powinni regularnie poddawać się badaniom sprawdzającym ich czynność,
  • podczas leczenia konieczne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, ponieważ sulfasalazyna może powodować tworzenie się kamieni nerkowych, podczas leczenia warto zalecić suplementację kwasem foliowym, ponieważ sulfasalazyna hamuje jego wchłanianie,
  • aminosalicylany nie powinny być przyjmowane przez pacjentów uczulonych na aspirynę.

Zaproponuj zmiany w stylu życia

Warto również zwrócić uwagę pacjenta na odpowiednią dietę. Pamiętaj, że:

  • pokarmy zawierające błonnik rozpuszczalny, takie jak warzywa, otręby owsiane i biały ryż są korzystne dla pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego,
  • w okresie zaostrzeń należy unikać pokarmów zawierających duże ilości błonnika nierozpuszczalnego np. kapusta, grzyby, otręby pszenne czy brokuły,
  • należy unikać pokarmów zawierających duże ilości tłuszczu mlecznego np. mleko i ser,
  • oleje z ryb, zwłaszcza z tłustych, takich jak sardynki, działają korzystnie,
  • wybór odpowiedniej diety powinien odbywać się pod nadzorem lekarza lub dietetyka.

Przypomnij pacjentowi o konieczności regularnego przyjmowania leków.

Piśmiennictwo

  1. Wang Y, Parker CE, Bhanji T, Feagan BG, MacDonald JK. Oral 5-aminosalicylic acid for induction of remission in ulcerative colitis. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Apr 21;4:CD000543 abstract [dostęp 1.03.2018]
  2. ChPL Salazopyrin EN
  3. Plosker GL, Croom KF. Sulfasalazine: a review of its use in the management of rheumatoid arthritis. Drugs. 2005;65(13):1825-49. Review. Erratum in: Drugs. 2005;65(18):2591. abstact [dostęp 1.03.2018]
  4. ChPL Asamax
  5. ChPL Asamax
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x

Zaloguj się