Synonimy: Gamma-Aminobutyric Acid
Kwas gamma-aminomasłowy jest aminokwasem powstającym endogennie na skutek dekarboksylacji glutaminianu. Jest syntetyzowany w mózgu, gdzie pełni rolę jednego z podstawowych neuroprzekaźników hamujących. Według przeprowadzonych badań GABA przyjmowany doustnie praktycznie nie przenika przez barierę krew–mózg i istnieje małe prawdopodobieństwo, żeby wykazywał działanie zbliżone endogennie syntetyzowanemu GABA.
Działanie i zastosowanie GABA
Kwas gamma-aminomasłowy oddziałuje na receptory zarówno GABAA jak i GABAB. Ze względu na działanie hamujące przekaźnictwo nerwowe wykazuje aktywność przeciwdrgawkową, przeciwlękową i uspokajającą, co sprawia, że istnieje zainteresowanie pod kątem zastosowania go jako suplementu np. u pacjentów z padaczką. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność GABA w nadciśnieniu. Brakuje jednoznacznych dowodów potwierdzających skuteczność GABA w redukcji napadów nieświadomości, poprawie funkcjonowania u pacjentów po porażeniu mózgowym, chorobie Cushinga, chorobie lokomocyjnej, redukcji stresu i chorobie Huntingtona.
Skuteczność GABA potwierdzona w badaniach klinicznych
Przeprowadzone badania kliniczne wskazują, że suplementacja GABA może być skuteczna w takich schorzeniach jak:
- Nadciśnienie – pojedynczo zaślepione badanie kliniczne z randomizacją z udziałem 39 pacjentów z umiarkowanym nadciśnieniem w wieku 28–81 lat wykazało, że przyjmowanie specjalnego mleka zawierającego GABA codziennie przez 12 tygodni przyczynia się do obniżenia ciśnienia skurczowego średnio o 17,4 mmHg i rozkurczowego o 7,2 mm Hg, co w obu przypadkach było istotne statystycznie.[1] W innym badaniu suplementacja chlorelii zawierającej 20 mg GABA 2 razy dziennie przez 12 tygodni pozwalała na znaczące obniżenie ciśnienia skurczowego względem placebo.[2]
Niewystarczające dowody na skuteczność GABA
Brakuje dowodów z wysokiej jakości badań klinicznych, które mogłyby potwierdzić skuteczność GABA w pozostałych wskazaniach. Niewielkie badanie z udziałem pacjentów z lekooporną padaczką wykazało, że przyjmowanie GABA w połączeniu z fosfatydyloseryną przyczynia się do redukcji częstości napadów nieświadomości, lecz nie miało wpływu na napady częściowe i złożone.[3]
Pojedyncze wstępne badania kliniczne wykazały, że suplementacja GABA może przyczyniać się do poprawy funkcjonowania pacjentów po porażeniu mózgowym przez pozytywny wpływ na sprawność fizyczną i rozwój umysłowy. Ponadto przyjmowanie GABA zmniejszało poziom ACTH i kortyzolu, co może mieć znaczenie dla pacjentów z chorobą Cushinga, zmniejszało objawy choroby lokomocyjnej i poprawiało miary stresu w badaniu EEG, lecz nie wpływało na subiektywną redukcję odczuwania napięcia emocjonalnego. Kwas gamma-aminomasłowy nie wykazał również skuteczności w redukcji objawów choroby Huntingtona.
Bezpieczeństwo stosowania GABA
W badaniach klinicznych trwających do 12 tygodni GABA był dobrze tolerowany. Niektórzy pacjenci zgłaszali łagodne działania niepożądane – nudności, spadek apetytu, zaparcie i osłabienie.
Interakcje GABA
Według przeprowadzonych badań klinicznych przyjmowanie GABA przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego, co może zwiększać ryzyko niedociśnienia u pacjentów przyjmujących leki hipotensyjne.
Preparaty dostępne na rynku zawierające GABA
Preparaty zawierające GABA dostępne są jako produkty o statusie suplementów diety. Wybrane z preparaty zostały przedstawione w tabeli poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające GABA.
| Nazwa preparatu | Zawartość GABA w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| GABA Swanson | 500 mg | Suplement diety zalecany osobom prowadzącym intensywny tryb życia, zarówno pod względem fizycznym jak i psychicznym. |
| Olimp Forsen | 50 mg
Pozostałe składniki: Ekstrakt owsa zwyczajnego, ekstrakt melisy, ekstrakt z szyszek chmielu zwyczajnego, ekstrakt szafranu, L-teanina, L-tryptofan, niacyna, wit. B6, magnez |
Suplement diety zawierający kompleks składników przyczyniających się do zmniejszenia uczucia napięcia i niepokoju oraz poprawiających jakość snu. |
| Valerin Sen | 20 mg
Pozostałe składniki: Wyciąg z ziela melisy, wyciąg z szyszek chmielu, L-teanina, L-tryptofan, wyciąg z krokusa uprawnego, wit. B6, magnez |
Suplement diety, który zawiera składniki przyczyniające się do odprężenia organizmu i wspomagające fizjologiczny sen. |
| GABA NOW Foods | 1000 mg | Suplement diety wspomagający odprężenie i złagodzenie napięcia nerwowego. |
Piśmiennictwo
- Inoue, K., Shirai, T., Ochiai, H., Kasao, M., Hayakawa, K., Kimura, M., Sansawa, H. (2003). Blood-pressure-lowering effect of a novel fermented milk containing gamma-aminobutyric acid (GABA) in mild hypertensives. European journal of clinical nutrition, 57(3), 490–495. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1601555⬏
- Shimada, M., Hasegawa, T., Nishimura, C., Kan, H., Kanno, T., Nakamura, T., Matsubayashi, T. (2009). Anti-hypertensive effect of gamma-aminobutyric acid (GABA)-rich Chlorella on high-normal blood pressure and borderline hypertension in placebo-controlled double blind study. Clinical and experimental hypertension (New York, N.Y. : 1993), 31(4), 342–354. https://doi.org/10.1080/10641960902977908⬏
- Loeb, C., Benassi, E., Bo, G. P., Cocito, L., Maffini, M., Scotto, P. (1987). Preliminary evaluation of the effect of GABA and phosphatidylserine in epileptic patients. Epilepsy research, 1(3), 209–212. https://doi.org/10.1016/0920-1211(87)90043-x⬏
