Len wykorzystywany jest od 12 tysięcy lat jako źródło włókien do produkcji tkanin. Łacińska nazwa usitatissimum oznacza „przydatny”.
Surowce
Nasienie lnu – Lini semen
Olej lniany – Lini oleum (otrzymywany z nasion)
Skład chemiczny
Nasiona lnu zawierają: śluzy, białko (20%), lignany, sterole (sitosterole, kampesterol, cykloarteol, cholesterol), glikozydy cyjanogenne (linustatyna, linamaryna, neolinustatyna (1,5%)) i inne glikozydy (linkafeinozyd, linocymarozyd).
Otrzymywany z nasion olej zawiera dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych (kwas linolowy, linolenowy, olejowy).
Działanie
Len zwyczajny wykazuje działanie:
- osłaniające, powlekające,
- łagodzące i przeciwzapalne,
- przeczyszczające (co potwierdzono klinicznie),
- pobudzające defekację,
- obniżające stężenie lipidów,
- słabo estrogenne.[1]
Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych
Preparaty z nasienia lnu mają udowodnioną skuteczność badaniami klinicznymi w schorzeniach takich jak:
- Zaparcia nawykowe.[2] Poprzez adsorpcję wody ze światła jelita grubego, len powoduje zwiększenie masy stolca, nasilenie perystaltyki jelit i ułatwienie wypróżniania. Śluz, poprzez efekt poślizgowy, ułatwia defekację, a także powleka błonę śluzową przewodu pokarmowego, działając przez to ochronnie i osłaniająco.
Leczenie zaparcia maceratem z nasienia lnu EMA uznaje za ugruntowane zastosowanie medyczne.
Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny
Len zwyczajny może być stosowany w leczeniu takich dolegliwości jak:
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe.[2]
Zastosowanie w medycynie ludowej
Nasienie lnu w medycynie ludowej ma zastosowanie w schorzeniach, takich jak: niedożywienie, przerost prostaty, ostre i przewlekłe stany zapalne przewodu pokarmowego, podrażnienia okrężnicy, czyraki, owrzodzenia, ropnie, oparzenia, odmrożenia, stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, gardła, kaszel i zespół jelita nadwrażliwego.
Interakcje
Len może zmniejszać wchłanianie innych leków i składników odżywczych, dlatego należy zachować odstęp pomiędzy przyjmowaniem leków a nasienia lnu co najmniej 0,5 godziny, a najlepiej 1 godzinę.
Bezpieczeństwo stosowania
Przeciwwskazaniem do spożycia jest częściowa lub całkowita niedrożność jelit oraz wiek do 12. roku życia.[2]
Nasion lnu nie powinno spożywać się na sucho. Zalecane jest przyjmowanie dużej objętości płynu.
Praktyczne wskazówki dla pacjentów
Rozdrobnione nasiona lnu mogą być stosowane zewnętrznie w postaci okładów i maceratów. Aby surowiec rozdrobniony nadawał się do podania wewnętrznego, należy siemię lniane zalać wrzątkiem w celu unieczynnienia enzymów (linustatynazy i linumarynazy), które doprowadzają do rozpadu glikozydów cyjanogennych uwalniających cyjanowodór (niestety gorąca temperatura powoduje też rozpad cennych śluzów).
Len może zmniejszać wchłanianie niektórych leków, dlatego należy zachować odstęp 30-60 min. pomiędzy zażyciem leków a spożyciem lnu.
Przykładowe preparaty
Leki zawierające len zwyczajny to:
- Nasiona lnu (FLOS, Herbapol) – zioła do sporządzania odwaru – w praktyce sporządza się macerat (do stosowania w leczeniu niestrawności i osłaniająco na przewód pokarmowy).
Na rynku są obecne także środki spożywcze zawierające mielone nasiona lnu.
Aby przygotować macerat z niemielonych nasion lnu, łyżkę nasion należy zalać szklanką ciepłej wody i zostawić na 30 min., od czasu do czasu mieszając. Powstały żel można zdekantować lub przecedzić. Należy poinformować pacjenta, że nie należy przyjmować leków godzinę przed i po wypiciu maceratu.
Piśmiennictwo
