fbpx

Na jakie choroby stosuje się antykoncepcję hormonalną poza zapobieganiem ciąży? – Wyjaśniamy!

Autor:
mgr farm.
Publikacja: 20/06/2024
Aktualizacja: 20/06/2024
Antykoncepcja hormonalna nie tylko zapobiega ciąży, ale także wspomaga leczenie wielu schorzeń. Artykuł omawia, jak tabletki hormonalne są stosowane w terapii zespołu policystycznych jajników (PCOS), hirsutyzmu, trądziku i zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).

Spis treści

Treść tylko dla farmaceutów i techników farmaceutycznych.

Pytanie

Zdarza się, że pacjentki stosują antykoncepcję hormonalną w celach innych niż zapobieganie ciąży. Na jakie choroby lekarz może przepisać pacjentce tabletki hormonalne?

Krótka odpowiedź

Poza zapobieganiem ciąży antykoncepcja hormonalna może być również stosowana w celu leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS), hirsutyzmu, trądziku, endometriozy, bóli migrenowych, nasilonych bóli menstruacyjnych i zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Czytaj też: Czy farmaceutka potrzebuje zaświadczenia od lekarza, aby wystawić receptę pro auctore na antykoncepcję? – Pytanie do redakcji

Wyjaśnienie

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) charakteryzuje się występowaniem objawów zarówno fizycznych, jak i behawioralnych, które powtarzają się w drugiej połowie cyklu miesiączkowego i zakłócają niektóre aspekty życia kobiety. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne definiuje przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne (PMDD) jako ciężką postać PMS, w której dominują objawy gniewu, drażliwości i napięcia wewnętrznego. W leczeniu tego zespołu wykorzystuje się antykoncepcję dwuskładnikową: 3 mg drospirenonu i 20 lub 30 µg etynyloestradiolu,[1] jednak zarejestrowane w Polsce preparaty (m.in. Vibin, Yasmin i Asubtela) zawierające drospirenon i etynyloestradiol mają we wskazaniach jedynie zapobieganie ciąży. Z kolei lek Duphaston zawierający 10 mg dydrogesteronu ma we wskazaniach m.in. zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Hirsutyzm, definiowany jako nadmierny wzrost włosów u kobiet, jest powszechny (dotyczy od 5 do 10 procent kobiet w wieku rozrodczym) i często stanowi objaw choroby o podłożu endokrynologicznym – np. zespołu policystycznych jajników.[2] W leczeniu hirsutyzmu i PCOS wykorzystuje się doustne środki antykoncepcyjne estrogenowo-progestagenowe, a w Polsce lekami, które mają we wskazaniach leczenie hirsutyzmu, są preparaty zawierające octan cyproteronu i etynyloestradiol (Syndi-35 i Diane-35).

Preparaty zarejestrowane w Polsce zawierające octan cyproteronu i etynyloestradiol (Syndi-35, Diane-35) mają we wskazaniach leczenie umiarkowanego do ciężkiego trądziku (z łojotokiem lub bez niego) związanego z wrażliwością na androgeny i (lub) hirsutyzmu u kobiet w wieku rozrodczym, jednak zgodnie z ChPL powinny być stosowany w leczeniu trądziku wyłącznie wówczas, gdy terapia miejscowa i ogólnoustrojowe leczenie antybiotykami okazały się nieskuteczne.

Pierwotne bolesne miesiączkowanie odnosi się do obecności nawracającego, kurczowego bólu podbrzusza występującego podczas miesiączki. Estrogenowo-progestagenowe środki antykoncepcyjne zawierają syntetyczny progestagen, który hamuje owulację i powoduje z czasem zmniejszenie grubości endometrium. Cienkie endometrium zawiera stosunkowo niewielkie ilości kwasu arachidonowego, będącego substratem do syntezy większości prostaglandyn. W wyniku tych zmian, estrogenowo-progestagenowe środki antykoncepcyjne zmniejszają zarówno krwawienie z macicy, jak i występujące podczas przepływu skurcze macicy, zmniejszając w ten sposób bolesne miesiączkowanie.[3] Zarejestrowany w Polsce lek Duphaston zawierający 10 mg dydrogesteronu ma we wskazaniach m.in. leczenie bolesnego miesiączkowania.

Inne zastosowanie leków antykoncepcyjnych to bóle migrenowe, mięśniaki macicy i torbiele jajników, jednak jest to leczenie off-label.

Czytaj też: Czym jest zastosowanie leku off-label? – Wyjaśniamy!

Piśmiennictwo

  1. Casper, F.R., Yonkers, A.K. (2022). Treatment of premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder. UpToDate.
  2. Barbieri, R.L., Chang, J. (2022). Management of hirsutism in premenopausal women. UpToDate.
  3. Smith, R.P., Kaunitz, A.M. (2022). Dysmenorrhea in adult females: Treatment. UpToDate
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
FB
Twitter/X
LinkedIn
WhatsApp
Email
Wydrukuj

Zobacz też

0
Wyraź swoje zdanie i dodaj komentarz :)x

Zaloguj się