Do apteki przyszedł pacjent w sędziwym wieku, który niedawno wyszedł ze szpitala. Pierwotnie został przyjęty na czas trwania zabiegu wszczepienia rozrusznika serca i potem miał być poddany krótkiej dwudniowej obserwacji. Tuż po operacji, jeszcze w trakcie obserwacji pacjent jednak ciężko zachorował na COVID-19 i spędził w szpitalu kolejne trzy tygodnie. Teraz prosi w aptece o „jakieś witaminy” na wzmocnienie, najlepiej musujące, bo są słodkie, a ponadto z połykaniem dużych tabletek pacjent ma problem. Spytany przez farmaceutę o objawy starszy pan odpowiedział, że w ciągu ostatniego miesiąca znacznie schudł i ogólnie czuje się „wiecznie zmęczony”. Pacjent jest poważnie zaniepokojony stanem swojego zdrowia, ponieważ przed infekcją wirusem SARS-CoV-2 był w dobrej jak na swój wiek kondycji — leczył się jedynie na nadciśnienie. Cierpiał również na arytmię, której objawy miały ustąpić po zabiegu.
| Metryczka pacjenta | |
|---|---|
| Płeć i wiek | Mężczyzna, 86 lat |
| Choroby przewlekłe | Nadciśnienie |
| Inne dolegliwości | - Nadmierna utrata masy ciała - Poczucie zmęczenia |
| Stosowane leki | Indapamid |
Wyjaśniono, że
Organizm w trakcie infekcji zużywa więcej białka i energii co w połączeniu z dietą, przy której planowaniu tej potrzebnej nadwyżki nie uwzględniono, może skutkować niedożywieniem. Utrata masy ciała jest najprostszym do uchwycenia objawem niedożywienia, może mu również towarzyszyć uczucie zmęczenia. W trakcie wizyty pacjenta w aptece wyjaśniono mu, że odpowiednio odżywiona osoba lepiej znosi rehabilitację i jest mniej podatna na powikłania, jakie mogą wystąpić u osoby osłabionej z powodu wcześniejszej choroby. Dlatego pacjentowi zarekomendowano preparat żywienia specjalistycznego w formie płynnej — Fresubin Protein Energy Drink (ONS). Produkt ten wybrano z uwagi na jego kompletny, wysokobiałkowy i wysokoenergetyczny skład, który pomaga przywrócić siły i energię, a także przyspieszyć powrót do zdrowia po przebyciu choroby, jak i operacji.[1][2]
Pacjentowi zwrócono również uwagę, że stosowanie poleconego preparatu Fresubin Protein Energy Drink ze względu na zawartość L-argininy, selenu, cynku oraz antyoksydantów pozwoli na szybsze wygojenie rany pooperacyjnej. Na wątpliwości pacjenta dotyczące smaku i prostoty podania odpowiedziano, że polecany produkt ma postać łatwego w przełykaniu płynu, który jest ceniony za dobry smak – co zwiększa szanse, że pacjent będzie stosował produkt chętnie i odpowiednio często.[2]
Komentarz
W ciężkim przebiegu COVID-19 pacjenci są szczególnie narażeni na ryzyko niedożywienia. Wynika to m.in. z faktu, że zakażenie u znacznej części osób trwa dłużej niż przeziębienie czy grypa, a z każdym dniem choroby pogłębia się strata białkowo-energetyczna. Ponadto jednymi z najczęściej występujących objawów, które dotykają pacjentów w przebiegu infekcji wirusem SARS-CoV-2, są utrata węchu (anosmia) i częściowa utrata smaku (dysgeuzja) – dolegliwości te mogą zniechęcać pacjenta do regularnego spożywania posiłków w trakcie choroby. Istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia niedożywienia jest również wiek pacjenta — na ogół im osoba jest starsza, tym większą uwagę należy skupić na jej prawidłowym żywieniu. Stosowanie płynnych preparatów żywienia klinicznego takich jak Fresubin Protein Energy Drink jest rekomendowane przez towarzystwo ESPEN w profilaktyce i leczeniu niedożywienia u pacjentów z COVID-19 na każdym etapie choroby, jak również w okresie zdrowienia, jeśli pacjent tego wymaga — niezależnie od miejsca pobytu chorego (łóżko szpitalne lub własne). Produkty te poprzez wyrównanie straty białkowo-energetycznej przyspieszają powrót do zdrowia osób, które przechorowały COVID-19 lub jakąkolwiek inną chorobę o ostrym przebiegu.[3][4]
Warto pamiętać, że potrzeba włączenia preparatów żywienia klinicznego, takich jak Fresubin Protein Energy Drink, nie ogranicza się jedynie do stosowania w trakcie i po infekcjach. Na ryzyko niedożywienia narażone są osoby, które w niedalekiej przeszłości były hospitalizowane z innych przyczyn, a zwłaszcza pacjenci:
- po zawale serca,
- po udarze mózgu (niedokrwiennym lub krwotocznym),
- po zaostrzeniu choroby przewlekłej (np. POChP, niewydolności serca),
- po zabiegach operacyjnych,
- z przewlekłymi, ranami (np. odleżynami).
Preparaty żywienia klinicznego na ogół są również kompletne pod względem zawartości mikroskładników, takich jak witaminy i składniki mineralne — ich podaż również może być zmniejszona w przebiegu choroby, co może sprzyjać niedoborom tych substancji.
Piśmiennictwo
- Calder, P. C., Carr, A. C., Gombart, A. F. i Eggersdorfer, M. (2020). Optimal nutritional status for a well-functioning immune system is an important factor to protect against viral infections. Nutrients, 12(4), 1181. https://doi.org/10.3390/nu12041181⬏
- Fresenius Kabi. https://zywieniemaznaczenie.pl/produkty/fresubin-protein-energy-drink/⬏⬏
- Fiorindi, C., Campani, F., Rasero, L., Campani, C., Livi, L., Giovannoni, L., Amato, C., Giudici, F., Bartoloni, A., Fattirolli, F., Lavorini, F., Olivotto, I. i Nannoni, A. (2021). Prevalence of nutritional risk and malnutrition during and after hospitalization for COVID-19 infection: Preliminary results of a singlecentre experience. Clinical Nutrition ESPEN, 45, 351-355. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2021.07.020⬏
- Barazzoni, R., Bischoff, S. C., Breda, J., Wickramasinghe, K., Krznaric, Z., Nitzan, D., Pirlich, M. i Singer, P. (2020). ESPEN expert statements and practical guidance for nutritional management of individuals with SARS-CoV-2 infection. Clinical Nutrition, 39(6), 1631-1638. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.03.022⬏
