Perz właściwy przez większość jest kojarzony jako chwast polny, ale jego właściwości lecznicze były już znane w średniowieczu. Świeży sok z kłączy perzu był stosowany na choroby pasożytnicze.

Surowce

Kłącze perzu – Graminis rhizoma

Skład chemiczny

Główne składniki aktywne znajdujące się w kłączu perzu to: trytycyna (3-8%), polisacharyd podobny do inuliny, śluzy (10%), saponiny, mannitol, inozytol, olejek eteryczny zawierający karwon (0,01-0,05%), małe ilości wanilozydu, wanilina, kwas krzemowy i inne związki krzemu, związki białkowe, kwas jabłkowy, witamina C i związki mineralne.^[1][2][3]

Działanie

Kłącze perzu wykazuje działanie:

• moczopędne,
• przeczyszczające (dzięki obecności śluzów, które pęcznieją i trytycyny),
• regenerujące na naskórek,
• regulujące przemianę materii.

Zastosowanie poparte wynikami badań klinicznych

Brakuje badań klinicznych, które potwierdzałyby celowość stosowania kłącza perzu.

Zastosowanie jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny

Kłącze perzu może być stosowane w leczeniu takich dolegliwości jak:

• Stany zapalne układu moczowego przebiegające z obrzękami.^[4] Obecne w kłączu perzu mannitol i kwas glikolowy zwiększają przesączanie kłębuszkowe w nerkach, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia ilości wydalanego moczu.

Zastosowanie w medycynie ludowej

W medycynie ludowej kłącze perzu stosuje się w takich chorobach jak: kamica nerkowa i pęcherzowa, obrzęki, nadciśnienie, zaburzenia trawienne, zaburzenia przemiany materii (kwasy glikolowy i glicerowy obniżają stężenie szkodliwych substancji we krwi, co powoduje działanie metaboliczne perzu), schorzenia skóry i zaparcie.

Interakcje

Nie są znane interakcje kłącza perzu z lekami.

Bezpieczeństwo stosowania

Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania kłącza perzu w ciąży i w czasie laktacji, monografia EMA nie zaleca stosowania surowca kobietom w tym okresie.

Praktyczne wskazówki dla pacjentów

Kłącze perzu działa moczopędnie i regulująco na przemianę materii, obniża również poziom cholesterolu we krwi.

Perz jest stosowany w leczeniu stanów zapalnych układu moczowego, kamicy nerkowej, zaburzeń trawienia, zaburzeń przemiany materii, schorzeń skóry i zaparcia.

Kłącze perzu może stanowić wartościowy składnik diety diabetyków, bo zawarta w nim trycytyna nie wchłania się w jelicie cienkim do krwi i nie powoduje podwyższenia poziomu glukozy.

Przykładowe preparaty

Na polskim rynku są dostępne leki zawierające perz właściwy, takie jak:

• Kłącze perzu (FLOS) – zioła do zaparzania (do stosowania moczopędnie w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych).

Ponadto na rynku dostępne są leki złożone, takie jak:

• Dentosept – płyn do płukania jamy ustnej (do stosowania w stanach zapalnych jamy ustnej i dziąseł, powierzchniowym zapaleniu przyzębia, krwawieniach z dziąseł i pomocniczo w paradontozie).
• Diabetofort – płyn doustny (do stosowania w zaburzeniach oddawania moczu, pomocniczo w cukrzycy).
• Fitolizyna – pasta do sporządzania zawiesiny doustnej (do stosowania pomocniczo w stanach zapalnych, infekcjach i kamicy dróg moczowych, a także w profilaktyce kamicy nerkowej).

Piśmiennictwo

1. Bisset NG: Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals. 2nd ed. Medpharm Scientific Publisher, 2001.⬏
2. Newell CA, Anderson LA, Phillipson JD: Herbal Medicines. Pharmaceutical Press, 1996.⬏
3. Leung AY, Foster S: Encyclopedia of Common Natural Ingredients. 2nd ed. New York, NY: John Wiley and Sons, Inc., 1996.⬏
4. EMA: Community herbal monograph on Agropyron repens (L.) P. Beauv., rhizoma, 2011.⬏