Preparaty magnezowe – Porównanie [Aktualizacja 2025]

Preparaty magnezowe występują w różnych postaciach farmaceutycznych, m.in. jako tabletki powlekane, kapsułki, tabletki dojelitowe, syropy i saszetki do rozpuszczania w wodzie. Dostępne są zarówno jako leki OTC, jak i suplementy diety. Stosowane są przede wszystkim w profilaktyce i leczeniu niedoborów magnezu, wspomaganiu prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego, a niektóre preparaty dodatkowo wspierają układ sercowo-naczyniowy, kostny oraz pomagają łagodzić napięcie mięśniowe.

O substancji czynnej

Magnez, obok potasu, jest głównym kationem wewnątrzkomórkowym w organizmie człowieka. Pełni funkcję niezbędnego katalizatora reakcji przemiany węglowodanowej, białkowej i tłuszczowej. Bierze udział w syntezie wiązań wysokoenergetycznych oraz stabilizuje materiał genetyczny. Wpływa również na przewodnictwo nerwowe, kurczliwość mięśni oraz układ sercowo–naczyniowy.

W Charakterystykach Produktów Leczniczych preparatów magnezowych producenci jako wskazanie do ich stosowania podają stany niedoboru magnezu. Niedobór ten może objawiać się takimi dolegliwościami jak: zwiększona nerwowość, drażliwość, wahania nastroju, uczucie niepokoju, przejściowe zmęczenie, senność, łagodne zaburzenia snu, kurcze mięśni (w tym przewodu pokarmowego), a także mrowienie i drżenie powiek.^[1]

W przeglądzie Cochrane z 2020 roku wykazano, że istnieje małe prawdopodobieństwo, by skuteczność suplementacji magnezu u osób starszych cierpiących na skurcze mięśni szkieletowych była istotna klinicznie.^[2]

Dawki magnezu w dostępnych na rynku preparatach są zróżnicowane. Zazwyczaj znajdują się w przedziale od ok. 50 – 100 mg w jednej dawce. Dzienne zapotrzebowanie na magnez u osób dorosłych wynosi:

• 310-320 mg u kobiet (także podczas karmienia piersią),
• 350-360 mg u kobiet w ciąży,
• 400-420 mg u mężczyzn.

U dzieci zapotrzebowanie na magnez rośnie wraz z wiekiem i wynosi: 80 mg u dzieci od 1. do 3. r.ż., 240 mg u dzieci między 9. a 13. r.ż.^[3]

Dostępne formy preparatów magnezowych

W dostępnych na rynku preparatach, magnez występuje pod postacią różnych związków chemicznych. Są to między innymi:

• sole organiczne (cytrynian, mleczan, asparaginian),
• sole nieorganiczne (chlorek, węglan),
• chelaty (diglicynian magnezu),
• tlenek magnezu.

W dostępnych na rynku preparatach magnez występuje najczęściej jako: sole organiczne (cytrynian, mleczan, asparaginian), sole nieorganiczne (chlorek, węglan), chelaty (diglicynian magnezu) oraz tlenek magnezu. Jak dotąd nie opracowano jednoznacznej klasyfikacji soli magnezu w zależności od jego biodostępności. W przeglądzie z 2017 roku wykazano, że głównym czynnikiem kontrolującym wchłanianie magnezu jest jego dawka. Badacze doszli do wniosku, że więcej magnezu wchłaniane jest do organizmu, gdy zażywany jest on w kilku mniejszych dawkach w ciągu dnia w porównaniu do jednorazowego przyjęcia dużej dawki. Jak się okazuje preparaty z typu max czy forte wcale nie sprawią, że organizm przyswoi większą dawkę magnezu. Na wchłanianie magnezu większy wpływ ma więc sposób jego przyjmowania niż rodzaj soli jaki występuje w zażywanym preparacie.^[4]

W badaniu klinicznym z randomizacją wykazano, że cytrynian, mleczan, asparaginian oraz chlorek magnezu, wykazują lepszą przyswajalność niż tlenek magnezu^[5] Dodatkowo w badaniu klinicznym z randomizacją, grupie uczestników podawano 300 mg magnezu w postaci: chelatu, cytrynianu oraz tlenku przez 60 dni. Na podstawie 24-godzinnej oceny wydalania magnezu z moczem, wykazano, że organiczne sole: chelat i cytrynian cechują się lepszym wchłanianiem niż tlenek magnezu przy przewlekłym (60 dni) podawaniu. Z kolei cytrynian magnezu prowadził do największego stężenia magnezu w surowicy przy przewlekłej suplementacji w porównaniu do dwóch pozostałych związków. Średnie stężenie magnezu w erytrocytach nie wykazywało istotnych różnic pomiędzy grupami. Przewlekła suplementacja cytrynianem magnezu przekładała się na najwyższe średnie stężenie w ślinie w porównaniu do dwóch pozostałych. Suplementacja tlenkiem magnezu nie spowodowała istotnych różnic w poziomie magnezu w porównaniu do placebo.^[6] W badaniu klinicznym z randomizacją z 2017 roku wykazano, że cytrynian magnezu ma większą biodostępność niż tlenek magnezu. Porównywane stężenia magnezu w surowicy dla punktów 2, 3, 4, 5 i 6 godzin po podaniu wykazały statystycznie istotne różnice. W każdym z tych punktów stężenie magnezu w surowicy było wyższe po podaniu cytrynianu.^[7]

Substancje dodatkowe

W preparatach magnezowych jako składniki dodatkowe pojawiają się głównie:

• witamina B₆ – wspomaga wchłanianie magnezu, wspiera układ nerwowy i mięśniowy. Jest najczęstszym ze składników dodatkowych, jaki można spotkać w preparatach magnezowych. Według informacji zawartych w Charakterystykach Produktów Leczniczych: witamina B6 zwiększa wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego o 20-40%, ułatwia jego transport do komórek organizmu i utrzymuje jego wewnątrzkomórkowe zapasy na właściwym poziomie.^[1]. Jak dotąd nie potwierdzono jednoznacznie, że witamina B₆ rzeczywiście znacząco zwiększa przyswajanie magnezu. W starszych badaniach można odnaleźć informacje potwierdzające to stwierdzenie, jednak dotyczą one dawek znacznie wyższych niż te, które znajdują się w preparatach magnezowych dostępnych w Polsce.^[8][9]
• witamina D₃ – zwiększa biodostępność wapnia, wspiera układ kostny i mięśniowy
• witamina E – działa przeciwutleniająco, chroni komórki przed stresem oksydacyjnym
• potas – wspiera równowagę elektrolitową, wzmacnia pracę mięśni i serca
• wyciąg z melisy i chmielu – działa uspokajająco, rozkurczowo na mięśnie
• wyciąg z głogu – wspomaga pracę serca i układu krążenia
• wyciąg z ruszczyka kolczastego – wspiera mikrokrążenie i pracę naczyń krwionośnych
• ashwagandha – działa adaptogennie, zwiększa odporność organizmu na stres
• wyciąg z korzenia maca – wspiera witalność, zmniejsza uczucie zmęczenia
• wyciąg z liści morwy białej – pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi
• wyciąg z liści Gymnema sylvestre – wspiera gospodarkę węglowodanową i metabolizm cukrów
• cynk – wspomaga układ odpornościowy i procesy metaboliczne
• żelazo – uczestniczy w transporcie tlenu i produkcji energii

Substancje pomocnicze

Preparaty różnią się zawartością substancji pomocniczych. Poniżej przedstawiono szczegółowe omówienie substancji pomocniczych o znanym działaniu:

• sacharoza – może zwiększać ryzyko próchnicy, niezalecana u osób z nietolerancją cukrów prostych; w większych ilościach może wpływać na poziom glukozy we krwi
• laktoza – problematyczna u osób z nietolerancją laktozy, może powodować wzdęcia, bóle brzucha i biegunki
• etanol – niezalecany u małych dzieci, osób wrażliwych i pacjentów z chorobami wątroby; może działać drażniąco na układ pokarmowy i ośrodkowy układ nerwowy
• żelatyna – potencjalnie problematyczna dla osób na diecie wegańskiej i wegetariańskiej

Wnioski z porównania

Na podstawie analizy tabeli wyciągamy następujące wnioski:

• pacjenci z nietolerancją laktozy powinni unikać preparatów zawierających laktozę takich jak Magne B6 Forte, Asmag, Asmag Forte
• pacjentom, którzy mają problem z połykaniem tabletek, możesz polecić syropy lub saszetki do rozpuszczania w wodzie (np. Magnefar B₆ Junior, Daymag B₆),
• pacjentom z chorobą wrzodową możesz polecić tabletki dojelitowe, które chronią błonę śluzową żołądka (np. Slow-mag, Magvit B₆)
• pacjentom, którzy wymagają wysokiej biodostępności magnezu, możesz polecić preparaty zawierające cytrynian magnezu (Magne B₆ Forte) lub chelat magnezu (Chela-Mag B₆). Preparaty z tlenkiem magnezu będą mniej skuteczne (Zdrovit Skurcz Plus),
• pacjentom, którzy wymagają wsparcia układu sercowo-naczyniowego, możesz polecić preparaty zawierające potas lub wyciągi roślinne wspierające serce (wyciąg z głogu) takie jak NeoMag Cardio
• pacjentom wymagającym łagodnego uspokojenia i redukcji napięcia mięśniowego, możesz polecić preparat z dodatkiem wyciągu z melisy i szyszek chmielu taki jak NeoMag Stres
• preparaty zawierające dodatkowe witaminy (D₃, E) lub składniki mineralne (potas) możesz polecić pacjentom, którzy oprócz suplementacji magnezu chcą uzupełnić dietę o te składniki (np. NeoMag Forte D₃, Zdrovit Skurcz Plus)
• pacjentom szukającym leku aby uzupełnić niedobór magnezu możesz polecić np. lek OTC Magnefar B₆ Forte zawierający 100 mg jonów magnezu

Zestawienie tabelaryczne preparatów magnezowych dostępnych na rynku

W poniższej tabeli umieszczono porównanie przykładowych preparatów magnezowych dostępnych w aptekach z wyróżnieniem, jaka forma soli magnezu znajduje się w konkretnym preparacie.

Piśmiennictwo

1. ChPL Magne B6 Forte⬏⬏
2. Garrison, S. R., Korownyk, C. S., Kolber, M. R. et al. (2020). Magnesium for skeletal muscle cramps. The Cochrane database of systematic reviews, 9(9), CD009402. https://doi.org/10.1002/14651858.CD009402.pub3⬏
3. National Institutes of Health: Magnesium Fact Sheet for Health Professionals, https://ods.od.nih.gov/factsheets/Magnesium-HealthProfessional/, dostęp: 16.01.2022⬏
4. Schuchardt, J. P., Hahn, A. (2017). Intestinal Absorption and Factors Influencing Bioavailability of Magnesium-An Update. Current nutrition and food science, 13(4), 260–278. https://doi.org/ 10.2174/1573401313666170427162740⬏
5. Firoz, M., Graber, M. (2001). Bioavailability of US commercial magnesium preparations. Magnesium research, 14(4), 257–262; Walker, A. F., Marakis, G., et al. (2003). Mg citrate found more bioavailable than other Mg preparations in a randomised, double-blind study. Magnesium research, 16(3), 183–191.⬏
6. Walker, A. F., Marakis, G., Christie, S., & Byng, M. (2003). Mg citrate found more bioavailable than other Mg preparations in a randomised, double-blind study. Magnesium research, 16(3), 183–191⬏
7. Kappeler, D., Heimbeck, I., Herpich, C. et al. Higher bioavailability of magnesium citrate as compared to magnesium oxide shown by evaluation of urinary excretion and serum levels after single-dose administration in a randomized cross-over study. BMC Nutr 3, 7 (2017). https://doi.org/10.1186/s40795-016-0121-3⬏
8. Eisinger, J., & Dagorn, J. (1986). Vitamin B6 and magnesium.Magnesium,5(1), 27–32⬏
9. Abraham, G. E., Schwartz, U. D., & Lubran, M. M. (1981). Effect of vitamin B-6 on plasma and red blood cell magnesium levels in premenopausal women. Annals of clinical and laboratory science,11(4), 333–336⬏