Synonimy: biotin, witamina B7, witamina H
Biotyna jest niezbędną, rozpuszczalną w wodzie witaminą z grupy B. Jest składnikiem preparatów stosowanych wspomagająco w poprawie kondycji włosów, szczególnie w okresie ich nadmiernego wypadania, oraz skóry i paznokci.
Działanie i zastosowanie biotyny
Biotyna działa jako koenzym w reakcjach karboksylacji, bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych i glukoneogenezie. Objawami niedoboru biotyny jest m.in. przerzedzenie włosów, łuszcząca wysypka wokół ust, oczu, nosa i obniżenie nastroju. Niedobory biotyny są stosunkowo rzadkie i występują u osób z zespołem krótkiego jelita, poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej, u kobiet w ciąży, u pacjentów długotrwale leczonych pozajelitowo czy przyjmujących np. karbamazepinę, fenobarbital, fenytoinę lub prymidon. Badania potwierdziły skuteczność suplementacji biotyny u osób z jej niedoborami. Dowody na skuteczność biotyny w łysieniu plackowatym, łamliwości paznokci, poprawie poziomu glukozy i redukcji skurczów mięśni są niewystarczające.
Skuteczność biotyny potwierdzona w badaniach klinicznych
Przyjmowanie preparatów z biotyną wykazuje skuteczność w:
- Niedoborze biotyny – badania kliniczne wskazują, że przyjmowanie preparatów biotyny jest skuteczne w zapobieganiu i leczeniu u pacjentów z niedoborami. Warto zaznaczyć, że objawy takie jak wypadanie włosów rzadko spowodowane są niedoborami konkretnego, jednego składnika i korzyści z przyjmowania biotyny odniosą jedynie pacjenci, u których występował jej niedobór.
Niewystarczające dowody na skuteczność biotyny
Według jednego z badań klinicznych przyjmowanie biotyny w dawce 20 mg w połączeniu z asparaginianem cynku i miejscowym klobetazolem przez okres roku pomagało w procesie odrastania włosów u pacjentów z łysieniem plackowatym.[1] Wstępne dane z badań klinicznych wskazują, że suplementacja 2,5 mg biotyny dziennie przez 1,5–15 miesięcy wpływa na zmniejszenie łamliwości paznokci, poprawę ich grubości i zapobieganie ich rozdwajaniu.[2][3]
Suplementacja biotyny i chromu może pomóc w obniżaniu poziomu glukozy i HbA1c u pacjentów z cukrzycą typu II, jednak warto zaznaczyć, że sama biotyna nie wpływała na stężenie glukozy ani insuliny.[4][5] Jedno badanie wykazało, że przyjmowanie 1 mg na dobę biotyny zmniejsza nasilenie bolesnych skurczów mięśni u pacjentów z niewydolnością nerek poddawanych hemodializie.[6] Biotyna była również badana pod kątem potencjalnego zastosowania u pacjentów cierpiących na stwardnienie rozsiane, jednak wyniki przeprowadzonych badań są sprzeczne. Badacze zaznaczają jednak, że istnieje potencjalne ryzyko, że wysokie dawki biotyny mogą przyczyniać się do zaostrzenia choroby.
Bezpieczeństwo stosowania biotyny
Biotyna była bezpiecznie stosowana w dawkach do 300 mg na dobę do 30 miesięcy.[7] Pacjenci nie zgłaszali w czasie badań klinicznych działań niepożądanych.
Biotyna w ciąży i podczas laktacji
Stosowanie biotyny w okresie ciąży i laktacji jest prawdopodobnie bezpieczne.
Interakcje biotyny
Badania in vitro wskazują, że biotyna indukuje aktywność CYP1B1 i może zmniejszać aktywność teofiliny i kofeiny. Składnik surowych białek jaj – awidyna – wiąże biotynę w jelicie i zapobiega jej wchłanianiu. Potencjalnie duże spożycie surowych białek przez kilka miesięcy może skutkować niedoborami biotyny. Suplementacja biotyny może wpływać na podwyższenie poziomu wit. D3, DHEA-S, estradiolu, kwasu foliowego, progesteronu, testosteronu, FT4, FT3 i wit. B12 oraz na obniżenie poziomu FSH, LH, insuliny, prolaktyny i TSH w testach laboratoryjnych. U pacjentów z chorobami tarczycy zaleca się unikać stosowania wysokich dawek biotyny (powyżej 5 mg) na co najmniej 72 godziny przed badaniem TSH, FT3 i FT4.[7]
Preparaty dostępne na rynku zawierające biotynę
Biotyna występuje zarówno jako składnik suplementów diety, jak i leków OTC. Przykładowe preparaty zostały przedstawione w tabelach poniżej.
Wybrane suplementy diety zawierające biotynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość biotyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Naturell Silica Biotyna Max | 2500 µg
Pozostałe składniki: Niacyna, kwas pantotenowy, ryboflawina, cynk, krzem, żelazo, selen, l-lizyna, DL-metionina, wyciąg ze skrzypu polnego |
Suplement diety zawierający wysoką zawartości biotyny, która pomaga zachować zdrową skórę i włosy. |
| Vitapil, biotyna + bambus | 300 µg
Pozostałe składniki: Dwuwinian choliny, kwas pantotenowy, proteiny sojowe, inozytol, niacyna, PABA, sproszkowane pędy bambusa, krzem, żelazo, cynk, mangan, drożdże piwne, miedź, kwas foliowy, jod, wit. B12 |
Suplement diety zawierający składniki wspomagające zachować zdrowe włosy i skórę głowy. |
| Doppelherz aktiv Na włosy + Biotyna | 300 µg
Pozostałe składniki: Metionina, cysteina, ziele skrzypu, tiamina, ryboflawina, kwas pantotenowy, wit. B6, kwas foliowy, wit. B12, cynk, miedź, molibden |
Suplement diety zalecany w celu wzmocnienia i regeneracji włosów oraz poprawy ich kondycji i wyglądu. |
| Skrzypovita 1 x dziennie Biotyna Complex | 350 µg
Pozostałe składniki: Wit. B6, wit. B1, wit. B2, kwas pantotenowy, wit. A, wit. C, cynk, ekstrakt ze skrzypu polnego, paba, ekstrakt z ziela pokrzywy |
Suplement diety zawierający kompozycję witamin w specjalnie dobranych proporcjach, pozytywnie wpływającą na zdrowie włosów i skóry. |
Wybrane produkty lecznicze zawierające biotynę.
| Nazwa preparatu | Zawartość biotyny w sugerowanej dawce dobowej | Opis producenta |
| Biotebal, 5 mg | 5 mg | Produkt leczniczy wspomagający procesy powstawania keratyny i różnicowania się komórek naskórka oraz włosów i paznokci, poprawiając ich stan. |
| Biotylek Max, 10 mg | 10 mg | Produkt leczniczy stosowany w niedoborach biotyny, objawiających się m.in. nadmierną łamliwością i zaburzeniami wzrostu paznokci oraz włosów, jak również wypadaniem włosów, stanami zapalnymi skóry wokół nosa, ust, oczu i krocza. |
| Elevit Pronatal | 0,2 mg
Pozostałe składniki: Wit. A, wit. B1, wit. B2, wit. B6, wit. B12, wit. C, wit. D3, wit. E, wapnia pantotenian, nikotynamid, kwas foliowy, wapń, magnez, fosfor, żelazo, cynk, mangan, miedź |
Produkt leczniczy zawierający minerały i witaminy przeznaczony dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. |
Piśmiennictwo
- Camacho, F. M., García-Hernández, M. J. (1999). Zinc aspartate, biotin, and clobetasol propionate in the treatment of alopecia areata in childhood. Pediatric dermatology, 16(4), 336–338. https://doi.org/10.1111/j.1525-1470.1999.pdele65.x⬏
- Hochman, L. G., Scher, R. K., Meyerson, M. S. (1993). Brittle nails: response to daily biotin supplementation. Cutis, 51(4), 303–305.⬏
- Colombo, V. E., Gerber, F., Bronhofer, M., Floersheim, G. L. (1990). Treatment of brittle fingernails and onychoschizia with biotin: scanning electron microscopy. Journal of the American Academy of Dermatology, 23(6 Pt 1), 1127–1132. https://doi.org/10.1016/0190-9622(90)70345-i⬏
- Albarracin, C. A., Fuqua, B. C., Evans, J. L., Goldfine, I. D. (2008). Chromium picolinate and biotin combination improves glucose metabolism in treated, uncontrolled overweight to obese patients with type 2 diabetes. Diabetes/metabolism research and reviews, 24(1), 41–51. https://doi.org/10.1002/dmrr.755⬏
- Singer, G. M., Geohas, J. (2006). The effect of chromium picolinate and biotin supplementation on glycemic control in poorly controlled patients with type 2 diabetes mellitus: a placebo-controlled, double-blinded, randomized trial. Diabetes technology & therapeutics, 8(6), 636–643. https://doi.org/10.1089/dia.2006.8.636⬏
- Oguma, S., Ando, I., Hirose, T., Totsune, K., Sekino, H., Sato, H., Imai, Y., Fujiwara, M. (2012). Biotin ameliorates muscle cramps of hemodialysis patients: a prospective trial. The Tohoku journal of experimental medicine, 227(3), 217–223. https://doi.org/10.1620/tjem.227.217⬏
- Natural Medicines. (2020). Biotin. Aktualizacja: 11.12.2020.⬏⬏
