Czy odkażanie rany wodą utlenioną ma sens? W jakim stopniu jest skuteczne?
Krótka odpowiedź
Odkażanie rany wodą utlenioną z naukowego punktu widzenia nie ma sensu, ponieważ środek ten nie zmniejsza ilości bakterii znajdujących się na uszkodzonym fragmencie ciała. Woda utleniona jest aktywna na powierzchniach nieożywionych, a po zetknięciu z tkanką zostaje rozłożona przez katalazę na tlen i wodę. Jednak w niektórych preparatach forma żelu przedłuża trwałość nadtlenku wodoru, zapobiega jego spływaniu z miejsca zastosowania, dzięki czemu zwiększa się czas kontaktu z odkażaną powierzchnią. Woda utleniona może zostać użyta do przemycia oraz usunięcia martwych komórek z rany.
Podobne rozważania przeprowadzono również wobec spirytusu salicylowego. (Patrz: “Czy stosowanie spirytusu salicylowego jako antyseptyku ma sens?”.)
Wyjaśnienie
Woda utleniona jest powszechnie stosowana jako antyseptyk. Pod wpływem katalaz znajdujących się w tkankach zwierzęcych i wielu bakteriach, rozkładana jest na wodę i aktywny tlen atomowy. Tlen, wydzielając się, tworzy pianę i usuwa drobnoustroje z miejsca odkażanego. Jednak według wyników badań klinicznych, woda utleniona nie zmniejsza ilości bakterii (m.in. Staphylococcus aureus), ale nie ma też negatywnego wpływu na gojenie rany.[1][2]
Brak nowszych badań oraz aktualne stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran utwierdzają w przekonaniu, że woda utleniona nie jest dobrym wyborem przy odkażaniu ran, a szczególnie nie powinno się jej stosować w leczeniu przewlekłym.[3] Stężenia od 3 do 6-procentowych są powszechnie stosowane do odkażania soczewek kontaktowych, endoskopów oraz materiałów, czyli powierzchni nieożywionych.
Podsumowując, woda utleniona może być z powodzeniem stosowana do usuwania zanieczyszczeń i martwych komórek z rany, jednak nie sprawdzi się jako środek odkażający – niszczący drobnoustroje na uszkodzonej powierzchni ciała.
Zobacz też:
- Antyseptyki w aptece: przegląd preparatów
- Środki antyseptyczne i odkażające cz.1: Związki jodu, woda utleniona, spirytus salicylowy
Piśmiennictwo
- Leyden JJ, Bartelt NM. Comparison of topical antibiotic ointments, a wound protectant, and antiseptics in treatment of human blister wounds contaminated with Staphylococcus aureus. J Farm Pract 1987;24(6):601-4.⬏
- Lau WY, Wong SH. Randomised, prospective, trial of topical hydrogen peroxide appendectomy wound infection. AM J Surg 1981;142:393-7⬏
- Sopata M, Jawień A, Mrozikiewicz-Rakowska B, Augusiewicz Z, Bakowska M, Samson I, Gabriel M, Grzela T, Karpiński TM, Kuberka I, Krasiński Z, Kózka M, Mościcka P, Mańkowski B, Mańkowski P, Sikorski J, Sobieszek-Kundro A, Szewczyk MT, Szoka P. Wytyczne postępowania miejscowego w ranach niezakażonych, zagrożonych infekcją oraz zakażonych – przegląd dostępnych substancji przeciwdrobnoustrojowych stosowanych w leczeniu ran. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran. Leczenie Ran 2020; 17 (1): 1-21. pełny tekst .pdf⬏